Wat restaureren we als eerste?
Prioritering bij de wederopbouw
van het Historisch Archief Keulen
Na het instorten van het Historisch Archief van de stad Keulen had de berging en "eerste hulp" aan
het archiefmateriaal de hoogste prioriteit. Al snel kwam echter de vraag op welke bestanden voortaan
voorrang zouden moeten krijgen bij het opnieuw samenvoegen en restaureren ervan. De in dit
artikel beschreven Prioritierungsmatrix is ontwikkeld vanuit de achtergrond van de bijzondere Keulse
behoeften. De matrix kan echter gebruikt worden als hulpmiddel voor het stellen van prioriteiten op elk
vlak binnen het archiefwezen.
Doelen, eisen en kenmerken
- Materiële staat:
- beschikbaarheid/identificeringsgraad;
- voortgaande schadebeelden;
- beschikbare restauratietechnieken;
- beschikbare reinigingstechnieken;
F.-J. Verscharen, G. Fleckenstein, A. Berger 1
Vertaald door Gabriëlle Beentjes
De wederopbouw van het Keuls
Historisch Archief wordt begeleid door
een wetenschappelijke adviesraad,
bestaande uit vertegenwoordigers van
grote archieven in Duitsland en
Nederland, de vakgroep Restauratie van
de Fachhochschule in Keulen en
de universiteiten van Bonn en Keulen.
Deze raad heeft een belangrijke rol
gespeeld in de vaststelling van
de criteria die ten grondslag moeten
liggen aan de beslissing welke restau
ratiemaatregelen voorrang krijgen. Men
was het erover eens dat, naast de
inhoudelijke waarde en het juridisch
belang, ook de mate van beschadiging
en de raadpleegfrequentie belangrijke
criteria zijn. Verfilmde bestanden krijgen
bijvoorbeeld juist een lagere prioriteit.
Maar zouden samengevoegde bestanden
eerst gerestaureerd moeten worden,
of juist losse deelbestanden? Omdat
de prioritering zo complex is en ervaring
op dat gebied nog ontbrak, stelde
de adviesraad een pragmatische
benadering voor. Er zou een toegepast
systeem ontwikkeld worden, dat aan
de hand van de daarbij verzamelde
ervaringen direct aangepast kon
worden. Zo werd een prioriteringsmatrix
ontwikkeld die de relevante grootheden
vaststelt en met elkaar in verband
brengt.
Als eerste stap werden de doelen
en eisen gedefinieerd:
1. de matrix prioriteert de bestanden
wat betreft samenvoeging, restauratie
en beschikbaarstelling;
2. de matrix bevat alle relevante
kenmerken op bestandsniveau
en weegt deze;
3. de matrix is dynamisch opgebouwd,
zodat de parameters gaandeweg
aangepast kunnen worden;
4. de matrix is een transparant systeem.
De volgende stap was het vaststellen
van de als relevant gedefinieerde
kenmerken. Deze werden in drie
categorieën samengevat:
Kenmerk 1:
- Waarde:
- inhoudelijke waarde;
- juridische waarde.
- Gebruik:
- gebruikskopie voorhanden;
- wetenschappelijk gebruik;
- stadsgeschiedenis, streek
geschiedenis, genealogie, etc.;
- politiek en bestuur.
Kenmerk 2:
- Aanwezigheid inventarissen.
- beschikbare werkruimtes voor de
restauratie;
- mate van beschadiging, kosten;
- opslagmogelijkheid in asielarchieven.
22 2011 nummer 1
