Geheim!
Introductie op het thema
Geheim
In februari 2010 publiceerde Binnenlands Bestuur de resultaten van een onderzoek naar hoe
gemeenten omgaan met geheimhouding en vertrouwelijkheid. Grote steden, zo blijkt, vergaderen
vaker achter gesloten deuren dan kleine gemeenten. Maar ook de colleges van kleinere gemeenten
houden relatief veel stukken geheim. Gelekt wordt er zelden.
'Geheimhouding' moet in de meeste
gevallen worden bekrachtigd door
de gemeenteraad. Wel is het mogelijk
dat het college geheimhouding oplegt
zonder dat hiervoor een raadsbesluit
is vereist. Het woord 'vertrouwelijk'
komt in de Gemeentewet niet voor,
ook al is een raadslid op grond van
de Algemene wet bestuursrecht
verplicht om "gegevens waarvan hij het
vertrouwelijke karakter kent of rede
lijkerwijs moet vermoeden", geheim
te houden. Uit jurisprudentie blijkt dat
rechters geen onderscheid maken
tussen vertrouwelijke of geheime
informatie: wie dit soort informatie naar
buiten brengt, kan worden veroordeeld
wegens schending van een ambtsgeheim.
Het onderzoek is gehouden in november
en december 2009 en januari 2010.
Classificatie
De Rijksoverheid kent staatsgeheimen.
Er bestaat een heuse classificatie voor.
Er is sprake van een 'staatsgeheim' als
het belang van de Staat of zijn bond
genoten in het geding is en indien
kennisname door niet-gerechtigden kan
leiden tot schade aan deze belangen.
Staatsgeheimen worden als volgt
gerubriceerd:
- bij zeer ernstige schade: Stg. ZG
Zeer Geheim (Top Secret);
- bij ernstige schade: Stg. G
Geheim (Secret);
- bij schade: Stg. C Confidenteel
(Confidential).
Bij classificatie hoort natuurlijk ook een
beleid van declassificatie. Hoe lang kan
of moet informatie geheim blijven?
Soms heel kort, want 'lekken' zijn er
in het politieke circus volop. Zie elk jaar
het gênante gedoe rond de troonrede.
Soms heel lang: zie bijvoorbeeld
de Greet Hofmans-affaire.
Privacy
Het college van de kleine gemeente
Montfoort (13.500 inwoners), onder
de rook van Utrecht, zendt maandelijks
gemiddeld acht geheime of vertrou
welijke stukken naar de raad. Hiermee
is Montfoort koploper, op gepaste
afstand gevolgd door Rotterdam.
Openbaarheid wordt vooral gemeden
als sprake is van grondtransacties
of onderhandelingen met project
ontwikkelaars, dit om de financiële
belangen van de gemeente of betrokken
private partijen niet te schaden. Deze
overwegingen vinden ondersteuning
in de Wet openbaarheid van bestuur
(Wob).
Maurice Lipsch Fotografie
De verkregen gegevens zijn in opdracht
van Binnenlands Bestuur verwerkt
en geanalyseerd door Peter Faber van
onderzoeksbureau UZ3.
Ook particulieren hebben geheimen.
Blijkbaar is het een enorme last om
daarmee rond te lopen. Op niet minder
dan vijf websites kunnen u en ik ano
niem onze geheimen kwijt. Ik ben
nummer 10 2010 11
