Ideale waterbeheerder
Pluspunten
Regionaal Historisch Centrum
Limburg, Maastricht
|lLandlenlwater
Kostenbesparing
zullen merken. Een tussentijdse
opheffing van de waterschappen zet dat
echter in de waagschaal. Je kunt immers
niet enerzijds deze ambitieuze plannen
uitvoeren en anderzijds je eigen
afscheidsreceptie voorbereiden. In de
vijfde en laatste plaats dreigt de
discussie over het waterschap ons beeld
van een naar binnengekeerd land te
bevestigen. Het waterschapsmodel is
internationaal een buitengewoon goed
uit te leggen exportproduct, waarover
veel buitenlandse delegaties zich graag
en regelmatig laten voorlichten.
Nederlandse water governance als
motor voor de 'harde' export. We
dreigen onze goede reputatie op dit
terrein prijs te geven. Aldus ontstaat de
paradoxale situatie dat het waterschap
in het buitenland momenteel
populairder is dan in eigen land.
De argumenten voor opheffing van
de waterschappen overtuigen dus
allerminst, terwijl niet te snel gedacht
moet worden dat de onmiskenbare
pluspunten van het waterschap in een
nieuwe constellatie wel te behouden
zijn. Eigenlijk is het waterschap de
ideale regionale waterbeheerder.5
De onverhoopte opheffing van het
waterschap heeft onvermijdelijk als
effect dat de specifieke waterkennis en
aandacht verdwijnt, met alle gevolgen
in de toekomst indirect te laten
verkiezen door de gemeenteraden, iets
wat vroeger heel gewoon was, en hun
omvang wat verder terug te brengen.
Zo kan al snel de helft van genoemd
bedrag worden bespaard. Opheffing
van het waterschap is daarvoor
helemaal niet nodig.
Wat zijn de pluspunten van het water
schap? Wat dreigen wij overboord te
gooien? Allereerst het feit dat het werk
goed wordt gedaan en tot ver in het
buitenland respect afdwingt. In de
tweede plaats de constatering dat ons
land van alle kanten door het water
wordt bedreigd en waterschappen
allesbehalve een overbodige luxe zijn.
Het risico aan mensenlevens door een
overstroming, zo leert een RIVM-rapport
uit 2004, is minstens tienmaal zo groot
als dat van alle andere externe
veiligheidsrisico's tezamen.4 Continue en
deskundige aandacht is dus noodzakelijk.
Nederland zonder dijken (tekening Jan Arkesteijn).
Wateroverlast is van alle tijden. Maar
niet alleen de mens heeft daaronder te
lijden. Ook het Limburgs cultureel
(papieren) erfgoed ging bijna kopje
onder. In een tentoonstelling ziet u de
door water beschadigde archiefstukken,
maar ook hoe de bestrijding daarvan in
zijn werk gaat.
Ook kostenbesparingen worden aan
gevoerd als argument voor opheffing
van het waterschap. Zo mogelijk is dit
een nog slechter argument. De kosten
van het eigen bestuur en de verkiezing
daarvan bedragen een goede 20 miljoen
euro per jaar. Daarmee worden de
bestuurders betaald die onze water
veiligheid bewaken en aldus, vrij naar
Marsman, het water een stem geven.
Dat is weliswaar geen gering bedrag,
maar ook geen bedrag waar de minister
van Financiën wakker van ligt.
Bovendien gaan de kosten voor de baten
uit, de eerste jaren zullen reorganisatie-,
desintegratie- en wachtgeldkosten de
boventoon voeren. Beter kan voor een
andere insteek worden gekozen,
namelijk door de waterschapsbesturen
De waterschappen zorgen daarvoor. Als
het Rijk weer eens te weinig geld voor
de waterveiligheid dreigt uit te trekken,
luiden zij de noodklok. In de derde
plaats corresponderen de waterschaps-
grenzen niet met de provinciale
grenzen. Het water volgt zijn eigen weg
en de waterschapsgrenzen zijn om deze
reden gebaseerd op de (deel)stroom-
gebieden, wat uitstekend aansluit bij
de stroomgebiedbenadering van de
Europese Kaderrichtlijn Water. Meer
dan de helft van de waterschappen
is daardoor interprovinciaal. Het
Waterschap Rivierenland ligt zelfs in vier
provincies. In de vierde plaats leiden
grootscheepse reorganisaties hoe dan
ook af van het belangrijke werk dat te
wachten ligt. Bij de vele waterschaps
reorganisaties van de afgelopen vijftig
jaren bleef de winkel open. Bij de
nieuwe plannen is dit hoogst onzeker,
terwijl het Deltaprogramma, de Kader
richtlijn Water, het Nationaal Waterplan
en de eigen waterschapsplannen om
uitvoering schreeuwen. Waterschappen
zijn sterk in die uitvoering. Zij kennen de
haarvaten van het watersysteem. Samen
met de gemeenten hebben de water
schappen afgesproken door een betere
afstemming in de afvalwaterketen
(riolering en afvalwaterzuivering) een
bedrag van circa 380 miljoen euro te
gaan besparen. Een bedrag dat wij in
onze rioolheffing en zuiveringsheffing
Leciwai
nummer 8 2010 15
