16 oktober 2010:
Nationale Archievendag
HSTORISCH
MUSEUM
OF NATIONAL
HISTORY
De Nationale Archievendag is onderdeel van de Week van de Geschiedenis en vindt plaats op 16 oktober.
De organisatie is in handen van het Nationaal Historisch Museum en Erfgoed Nederland, ondersteund door
BRAIN. Op deze dag bieden verschillende archiefinstellingen afzonderlijk of gezamenlijk activiteiten aan
rond het thema 'Land en Water'. Een unieke mogelijkheid om zeldzame en bijzondere documenten te
bewonderen.
Land en water
Polderen
Noot
Anton Kos
Het campagnebeeld van de Week van de
Geschiedenis (foto INNL).
De Week van de Geschiedenis is het
grootste historische evenement van
Nederland. Ieder najaar verzorgen
honderden musea, archieven en andere
culturele instellingen speciale tentoon
stellingen en activiteiten rond een
wisselend thema. De alweer zevende
editie vindt plaats van 16 tot en met
24 oktober. Het Nationaal Historisch
Museum organiseert De Week van de
Geschiedenis 2010 in samenwerking
met Erfgoed Nederland, de Nederlandse
Museum-vereniging en Overleg
Provinciale Erfgoedinstellingen.
Het thema van dit jaar is erg Nederlands.
Want wie aan Nederland denkt, denkt aan
water. Aan de strijd tegen en op het water.
Aan de imposante Oost-Indiëvaarders,
fluitschepen en haringbuizen. Aan wind
molens en polders. Aan dijken en havens.
Aan Zuiderzee, Waddenzee, IJsselmeer en
Noordzee. Aan Rijn, Maas, Lek, Merwede
en IJssel. En wie aan water denkt, denkt
aan Nederland. Aan laag land. Leefbaar
laagland. Een ingericht en geordend land,
want Nederland is een door de mens
geschapen milieu: "Wij zijn een volk van
verkavelingen" en "God schiep de wereld,
maar de Nederlanders maakten
Nederland".
Deze opvattingen maken nog sterk
opgang, getuige overpeinzingen van
een demissionaire premier en van een
gewezen tenniskampioen. Balkenende:
"Denkend aan Holland zie ik... een land
dat op het water veroverd is, keurig
verzorgd en goed ingedeeld. Ik kwam
zojuist terugvliegen uit Washington.
We kwamen over Zeeland naar Rotterdam.
Dan zie je onder je een goed geordend
land liggen, een land dat er mooi uitziet.
Wij Nederlanders weten wat ons te doen
staat om land uit water te verkrijgen.
Door samenwerking in het verleden,
boeren die dijken moesten aanleggen
en door het droogmaken van polders,
hebben we Nederland gemaakt tot wat
het is. Een fenomeen! Dat vind ik heel
bijzonder."1 Richard Krajicek, de enige
'Nederlandse' winnaar van een Grand
Slam, zei twee dagen daarvoor in de
Volkskrant al: "Het best georganiseerde
land dat ik ken. Alles is maakbaar voor ons.
Zelfs de vangrail wordt vervangen als hij
te oud wordt. Wij willen orde in de chaos
aanbrengen, het moet vooral netjes zijn."
Niet vreemd dus, dat de Week en de Nacht
van de Geschiedenis in het teken staan
van Land en water, geenszins abstracte
termen. Immers, landschappelijke en
waterbouwkundige sporen zijn overal
te vinden. Maar er is meer.
Aan vrijwel alle ingrepen in land en water
gingen plannen en ontwerpen vooraf,
waarover flink vergaderd of 'gepolderd'
werd. Er werden kaarten van droog
makerijen, bedijkingen en het nieuwe
land gemaakt. De aanleg van de
Afsluitdijk en de Deltawerken is gefilmd
en gefotografeerd en de waterschappen
houden nog steeds dijkschouwen.
Landbouwenquêtes aan het eind van
de negentiende eeuw wezen uit dat
boeren wilden verkavelen, de intensieve
veehouderij maakte een gigantische
vlucht en de tijdens dit millennium
gehouden ruimingen staan ons nog
helder voor de geest. Ook deze zaken
zijn gedocumenteerd, maar doorgaans
niet door musea en erfgoedinstellingen.
En op dat punt komen de archief
instellingen naar voren. Zij beheren
de documenten, de kaarten, de foto's
en soms zelfs films (denk aan Beeld
en Geluid). Tijdens de Nationale
archievendag komt veel daarvan
'boven water'.
Meer informatie:
www.weekvandegeschiedenis.nl
1 De Volkskrant, zaterdag 17 april
2010, 12.
Anton Kos conservator themawereld
'Land en Water', Nationaal Historisch
Museum.
nummer 8 2010 11
