Topics most suitable
for discussion
Het internationale
congres voor
archivarissen en
bibliothecarissen,
Brussel 1910
1
■Ü33 Jfift ©tLEV©IMfï*
.jiitiiiilllinJillliniMii,
Tegen het zere been
Voorstellen doen
Archives without Borders
Peter Horsman
Onder de titel Archives without Borders
organiseren de VVBAD en de KVAN eind
augustus in het Vredespaleis een
international congres. De aanleiding is
dat dan precies een eeuw geleden in
Brussel een eerste internationaal
congres voor archivarissen en
bibliothecarissen heeft plaatsgevonden.
Inderdaad: archivarissen en bibliothe
carissen samen bijeen. Maar als je iets
verder kijkt: ook weer afzonderlijk. Elke
beroepsgroep had zijn eigen sessies:
een voor archivarissen, een voor biblio
thecarissen, een voor openbare (volks-)
bibliotheken en dan nog een over
ephemeer materiaal dat zowel in
archieven als in bibliotheken voorkwam,
zoals zegels.1 Voor de bibliothecarissen
was het een vervolg op het internationale
congres in 1900. Van wie het idee was
om archivarissen erbij te betrekken, is
niet duidelijk. De gelegenheid die zich
voordeed, was de wereldtentoonstelling
die dat jaar in Brussel werd georgani
seerd en gastvrijheid bood aan een hele
reeks congressen. Er waren onder andere
congressen op het gebied van bibliografie,
accountancy en administratieve techniek.
Direct voorafgaand aan het congres voor
archivarissen en bibliothecarissen was een
internationaal congres voor bibliografie en
documentatie geprogrammeerd. Paul
Otlet was met zijn Institut International
de Bibliographie actief bij de organisatie
van deze en enkele andere congressen
betrokken.2 Hij was, met zijn compagnon
Lafontaine, ook persoonlijk op het congres
aanwezig. (Gezien de pacifistische
idealen die beide bibliografen koesterden,
is de keuze van het Vredespaleis als
plaats voor het aanstaande congres
uitermate gelukkig!)
De inhoudelijke organisatie van het
bibliotheek- en archiefcongres was in
handen van Joseph Cuvelier, algemeen
rijksarchivaris van België (samen met
Henri Stein werkte hij aan een Franse
vertaling van de Handleiding3) en Louis
Stainier, administrateur-inspecteur bij
de Koninklijke Bibliotheek in Brussel
en hoofdredacteur van Revue des
bibliothèques et archives de Belgique.
Ze vroegen nationale comités om in het
eigen land propaganda voor het congres
te maken, deelnemers te werven en
voorstellen voor bijdragen in te zenden.
Voor Nederland werd de Vereeniging
POUR I A O ROTTE n E HAN vair :>jiyv 52
'Album-Souvenir' van de wereldtentoonstelling in Brussel in 1910,
dat aanleiding gaven tot een hele reeks congressen waaronder het
eerste internationaal congres voor archivarissen en bibliothecarissen.
van Archivarissen gevraagd een dergelijk
comité in het leven te roepen. Cuveliers
contacten met Muller en Fruin zullen
daarvoor een belangrijk motief geweest
zijn. Het belette Stainier overigens niet
om, buiten de Nederlandse commissie,
rechtstreeks H.E. Greve, secretaris van
de Vereeniging van Openbare Leeszalen,
te benaderen. Dat was nogal tegen het
zere been van de Nederlandse commissie,
waarin naast archiefcoryfeeën als Fruin
(secretaris), Muller (voorzitter), Bondam,
Wiersum en Feith, ook grootheden uit
het bibliotheekveld zaten, zoals S.G. de
Vries van de Universiteitsbibliotheek
Leiden, en C.P. Burger en J.W. Enschede
(redacteuren van het tijdschrift Boek- en
Bibliotheekwetenschap). Een boze brief
naar Brussel had geen resultaat en de
commissie dreigde zich terug te trekken.
Cuvelier had al zijn tact nodig om Stainier
tot een vorm van excuses te bewegen.
Greve trad overigens niet tot de
commissie toe; in zijn plaats kwam
J. Bruinwold Riedel, secretaris van de
Maatschappij tot Nut van het Algemeen.4
De belangrijkste taak van de commissie
was het doen van voorstellen voor
bijdragen die, zo benadrukte Cuvelier,
nummer 6 2010 15
