Archivarissen op het
witte doek:
revenge of the nerds?
In The Enforcer (1976) wordt inspec
teur Harry Callahan overgeplaatst
naar personeelszaken, nadat hij bij
een gijzelingszaak een ravage heeft
aangericht. Harry: "Personeelszaken
is voor klootzakken." Zijn chef:
"Ik heb daar tien jaar gewerkt."
De gezichtsuitdrukking van Clint
doet de rest.
Harry neemt plaats in een sol
licitatiepanel voor kandidaat-
inspec-teurs. Op verzoek van
de burgemeester moet serieus
gekeken worden naar vrouwelijke
kandidaten. Harry ondervraagt
de vrouwelijke inspecteur Moore
(Tyne Daly). Als ze antwoordt
dat ze bij 'personeel en archieven'
heeft gewerkt, laat hij moedeloos
het hoofd hangen.
Hoe doen archivarissen het op het
witte doek? Veelal zijn het figuranten
waarmee naar hartenlust kan wor
den gesold. "Give me that file, you
pencil pushing son of a bitch", aldus
Clint Eastwood in zijn rol van Dirty
Harry over 'records management'.
Eastwood is de onbetwiste held van
de eigenrichting. Was hij in zijn wes
terns de zwijgzame 'man with no
name', in zijn latere Dirty Harry-films
is hij de koning van de oneliners.
Wraak is zijn motief. Dirty Harry ten
voeten uit: "Go ahead punk, make
my day"; "You can ask yourself a
question: do I feel lucky?" (Harry
richt Magnum op tegenstander);
"We three want you to go... Smith,
Wesson I". En voor de eenzamen
onder ons: "If you want love, buy a
dog!".
Een andere mannetjesputter, Jack Nichol
son, betreedt in Chinatown (1974) een
studiezaal om een kadastrale legger in
te zien. Hij passeert een archetypische
bebrilde baliemedewerker en Jack krijgt
zogenaamd een hoestbui die moet
verhullen dat hij een bladzijde uit de
legger scheurt. De sul achter de balie
merkt niks.
James Bond moet eraan te pas komen
om de leuke kanten van ons vak te laten
zien. In GoldenEye (1995) komt een
achtervolgingsscène voor in een leger-
gebouw in Rusland. Al schietend in een
archiefruimte vallen mede door toedoen
van Bond de stellingen als dominostenen
tegen elkaar.
In On her Majesties Secret Service (1969)
speelt George Lazenby James Bond.
Gekleed in Schotse rok geeft hij zich,
tevergeefs, uit voor genealoog. Hij trekt
vooral de aandacht van dames die meer
geïnteresseerd lijken in hun na- dan in
hun voorgeslacht.
Archieven zijn om om te vallen. Achter
kaartenbakken en stellingen kun je
je verschuilen. Archivarissen worden
afgesnauwd of in de maling genomen.
Maar wraak, dat hebben we geleerd van
Clint Eastwood, is een zuiver motief en
onze wraak smaakt zoet. In 2009 ver
scheen The Age of Stupid. In 2055 is Pete
Postlethwaite de archivaris van het zoge
naamde Wereldmuseum. Hij is de laatste
man op een verwoeste aarde, kijkt terug
in de beeldarchieven van 1950 tot 2008
en vraagt zich af waarom de klimaatver
andering, want daar gaat de film over,
geen halt werd toegeroepen. Vanuit het
laatste aardse bastion, het Wereldmu
seum, spreekt de archivaris een bood
schap in op zijn computer. Hij verbaast
zich er nog altijd over dat de tekenen zo
duidelijk waren, maar dat de mensheid
het klimaatprobleem geen halt toe heeft
geroepen toen het nog kon. De archivaris
lacht misschien niet vrolijk maar wel het
laatst.
Tot slot een actiefilm met Nicolas Cage:
National Treasure (2004). In dit avontuur
wordt de Declaration of Independence
gestolen uit de National Archives in
Washington. Bij het verschijnen van de
film haastten medewerkers van de NA
zich om te zeggen dat dit in werkelijk
heid helemaal niet kan. Zou het?
En dan een geestige film: Ghostbusters!
(1984). In deze speelfilm zorgen boven
natuurlijke verschijningen ervoor dat de
fiches van de kaartenbakken van een
bibliothecaresse in New York het arme
mens om de oren vliegen. Een levens
werk naar de knoppen. Who you're
gonna call?
34 2010 nummer 3
