Klein Duimpje en de kruimels
Ter voorbereiding op 'Fundamenten in verandering: archivarissen in het krijt?' heb ik een lijst van 101 plaatsnamen
opgesteld, steden en dorpen. Een selectie die me voor het doel van dit artikel niet onzinnig leek. Vervolgens heb
ik de gemeentelijke websites opgezocht en deze doorgeploegd op vermelding van het gemeentearchief plus
website, en dan staat je het huilen nader dan het lachen (zie lijst). Daarna heb ik de grote verwijzingswebsites
doorgenomen (www.archieven.nl, www.archiefnet.nl, Archieven in Nederland, http://archieven.beginthier.nl/).
Met hun hulp en met die van Google heb ik de kolom met archiefwebsites kunnen completeren.
Diep graven
Feedback
De gelederen sluiten
Geen van de vier, door vrijwilligers
onderhouden, verwijzingswebsites is
compleet. Geen verwijt, want zij zijn
van belevering van uploads afhankelijk.
Ze leveren fantastische producten met
veel informatie. Maar waarom vind
ik niet een compleet overzicht van de
websites van alle archiefbewaarplaatsen
in Nederland op de site van het Nationaal
Archief? Waarom is die website niet hét
archiefportaal van Nederland?
De provinciale centra - met hun voor
beeldige beredeneerde overzichten van
de websites van aan hun taak gelieerde
instellingen - zouden in het belang van
allen daaraan mee moeten doen. En ook
meefinancieren, net zoals de gemeente
archieven, een win-winsituatie!
En dan de plaatsen zelf, een wanhoop.
Slechts een enkele gemeente vermeldt
het gemeentearchief op de homepage.
Als 'zoek' geen hits oplevert van
welk alias dan ook (gemeentearchief,
archief, regionaal archief, streekarchief,
historisch centrum, regionaal historisch
centrum, genealogie, geschiedenis, his
torie), en dat overkwam mij zo'n 60 keer,
begint het geworstel met de websites zelf.
Knoppenbalken en menu's met een schier
eindeloze variatie aan benamingen.
Waar moet je het gemeentearchief
zoeken? Onder gemeente, bewoners,
organisatie en politiek, instellingen en
organisaties, algemeen wegwijs, inwo
nersplein, producten en diensten, kunst
en cultuur, historie, wonen, oudste stad,
over ons, over de stad, links, en zo nog
veel meer? Achter veel van deze begrip
pen heb ik uiteindelijk een gemeente
archief gevonden, maar niet dan nadat ik
dieper had gegraven. Soms zes schermen
diep, om al dan niet op een wonder te
stuiten - het archief in al zijn schoon
heid. Een gewoon mens had het allang
laten afweten. Waarom is 'gemeente
archief' niet overal een zoekwoord,
met als resultaat een website in een
nieuw scherm? Of is dat te gemakkelijk?
Zoeken via 'menu' is, vriendelijk gezegd,
ontmoedigend, want hoe vind je de vol
gende kruimel wanneer je geen vogel
bent? Een hit via 'zoek' is Klein Duimpje
vriendelijk en daar streven wij toch
naar? De sitemap biedt soms uitkomst,
maar veel daarvan lijken op omgevallen
kaartenbakken en zijn daardoor nauwe
lijks bruikbaar.
Hoe is het mogelijk dat op overigens
informatieve pagina's over de histo
rie van een gemeente verwijzingen
staan naar monumenten, musea en
archeologie, maar niet naar het eigen
gemeentearchief? Hoe is het moge
lijk dat op pagina's op gemeentelijke
websites gewijd aan het gemeente
archief wel belangwekkende informatie
staat, maar geen link naar de site van
dat gemeentearchief of naar de instel
ling waar de archieven zich ook maar
bevinden, een regionaal of provinciaal
historisch centrum? Zijn de waterschot
ten die bij gemeentelijke reorganisaties
tussen secretarie, diensten en bedrijven
moesten verdwijnen herrezen op de
websites? Het overzicht in de bijlage
(stand midden februari 2010) geeft een
rooskleuriger beeld dan de situatie die
ik aantrof toen ik midden januari met mijn
onderzoek begon. Als een betweter heb
ik met webmaster@, info@, stadhuis@,
gemeente@, sleutel@ et cetera contact
gezocht. Ik heb gevraagd of het gemeente
archief werkelijk ontbrak op de website
of dat ik te dom was om het te kunnen
vinden. Aardige reacties waren het
gevolg, zoekwoorden en links zijn
toegevoegd. Velen stelden mijn vragen
en suggesties kennelijk op prijs, zo'n
30 websites werden verbeterd. Enkelen
lieten weten een nieuwe website voor
te bereiden. 10 van de 50 aangeschre
venen reageerden niet of slechts met
een ontvangstbevestiging. Een vraag:
krijgen webmasters wel voldoende
feedback van hun directe omgeving?
Ik waag het te betwijfelen. Nog een
vraag: waarom waren die verbeterin
gen niet al aangebracht? Waarom ik?
Waarom doen gemeentearchivarissen
dat niet zelf? Hebben ze het niet gezien,
kan het ze niet schelen? Dat zou zorgelijk
zijn. Of dwingen alleen vreemde ogen?
Dat zou nog zorgelijker zijn, want dan zijn
mijn oud-collega's gezakt in prestige en
dat wens ik hen absoluut niet toe.
Kan het vak er niet voor zorgen dat de
archiefwebsites eenduidig zijn in hun
aan- en verwijzingen? En dat niet alleen
maar voornemens zijn, of aan de over
heid vragen - wie is dat in hemelsnaam
- maar gewoon zelf doen? Waarom
moeten websitebezoekers zich door zo'n
80 verschillende benaderingen heen
worstelen? (En ik heb het dan niet over
verschillen in huisstijlen en dergelijke).
Waarom kunnen knoppen die toegang
geven tot een soortgelijke inhoud niet
hetzelfde opschrift hebben? Dat hoeft
toch de kop niet te kosten? Of is er geen
forum meer waar dit soort zaken wordt
besproken en geregeld? Wordt er op de
KVAN studiedagen over dit soort zaken
gesproken? Of is zoiets te banaal? Zou
het niet aardig zijn dit snel op orde te
brengen? Steek de koppen bij elkaar en
doe er wat aan.
Op pad, maar ga niet zomaar de lanen
in, coördinatie is nodig. Kennis en kun
nen zijn voorhanden. Sluit de gelederen,
help Klein Duimpje.
nummer 3 2010 23
