Het Centraal
Digitaal Depot
(CDD) van de
Justitiële
Informatiedienst
Digitale duurzaamheid
Een digitaal duurzame
archiveringsoplossing moet
ook de metadata en de vele
complexe relatie(s) digitaal
duurzaam archiveren.
Conclusie
Noten
over de duurzaamheid van de digitale docu
menten zelf, maar ook alle metadata van of
over de digitale documenten.
Het belang van OAIS-compliancy kan amper
worden overschat, aangezien het één van de
belangrijkste uitgangspunten in het auditen
van digitale depots is (zie bijvoorbeeld TRAC,
Nestor en het hier op gebaseerde ED3).
Certificering op basis van audits wordt één
van de belangrijkste elementen in het
onderbouwen van de 'geloofwaardigheid'
van digitale depots en hun inhoud.
De vraag naar de digitaal duurzame archi
vering van de informationpackages gaat
over de essentiële functionaliteit van een
digitaal depot, en confronteert de digitale
archivaris met de duurzaamheid of beperkte
houdbaarheid van zijn digitale archiverings-
oplossing. Het digitaal depot zelf, als archive
ringssysteem, is door zijn afhankelijkheid ten
aanzien van hard- en software niet bestemd
om op (middel-)lange termijn operationeel
te blijven. Zijn inhoud dient echter wel digi
taal duurzaam te zijn.
Die inhoud is veel meer dan de documenten.
Een digitaal duurzame archiveringsoplossing
moet ook de metadata en de vele complexe
relatie(s) digitaal duurzaam archiveren. Een
digitaal depot dat hier niet aan voldoet,
trapt in dezelfde valkuilen als veel van onze
archiefvormers die met digitalisering bezig
zijn. De 'black boxes' van het Stadsarchief
Amsterdam, of een te grote afhankelijkheid
van leveranciers voor archiveringssystemen
in het algemeen, lijken in dit opzicht een
ernstig risico in te houden. Dit laatste geldt
trouwens ook voor de digitale metadata van
en/of over de analoge archiefdocumenten.
Een digitaal depot biedt dus niet alleen een
oplossing voor de duurzame archivering van
documenten, al is dit laatste een belangrijke
functie. De Nederlandse digitale depots geven
op dit punt aan dat ze nog een weg af te leg
gen hebben. Met name de OAIS-functie pre-
servationplanning lijkt nog in grote mate in
zijn kinderschoenen te staan. Hiervoor wordt
reikhalzend uitgekeken naar de uitkomsten
en de resultaten van het Europese Planets-
project. In tegenstelling tot het inrichten
van de storageinfrastructuur is dit niet louter
een technische kwestie, maar heeft dit een
grote inhoudelijke component. Hier wordt de
digitale archivaris immers geconfronteerd met
vragen zoals: Wat is het origineel? Welke as
pecten dienen ongewijzigd in tijd te worden
overgebracht? Hoe bewaren we authentieke
en integere archiefdocumenten?
Digitaal archiveren is binnen de archiefwereld
al twee decennia het onderwerp van onder
zoek en sensibilisering. Uit de vier beschreven
casussen mag in ieder geval geconcludeerd
worden dat de instellingen niet stil hebben
gezeten en de voorbije jaren belangrijke
stappen hebben gezet in het uitwerken van
digitale archiveringsoplossingen. De digitale
depots zijn operationeel of minstens klaar
voor ingebruikname.
Het werk is echter nog lang niet af.
De auteurs geven zelf aan dat de digitale
depots ook de komende jaren het onderwerp
blijven van verdere ontwikkeling en verfijning.
Met name het (verder) operationaliseren
van de preservationplanning lijkt prioriteit
nummer één te zijn. Preservationplanning is
één van de zes essentiële functies van een
OAIS-compliant digitaal archiveringssysteem.
Zolang deze functie niet operationeel is in
de praktijk én de informationpackages als
onderwerp heeft, vervult het digitaal depot
zijn essentiële functie niet.
De komende jaren zal ook blijken hoe digitaal
duurzaam de informationpackages in de digi
tale archiveringssystemen zijn. De systemen
zijn nu ontwikkeld en opgezet, maar zullen
de komende jaren vervangen worden en/of
het onderwerp zijn van versiebeheer. Dan pas
zal effectief blijken hoe de digitale information-
packages in de digitale depots tegen de tand
des tijds zijn bestand. Beide uitdagingen zijn
niet de minste, maar raken de essentie van
digitale depots. Kortom, er staan ons nog
leuke tijden te wachten. Afspraak binnen
enkele jaren?
1 Zie bijvoorbeeld de omschrijving van
een digitaal depot in ED3: "Het geheel van
organisatie, beleid, processen en procedures,
financieel beheer, personeel, databeheer,
databeveiliging en aanwezige hard- en
software, dat het duurzaam beheren van te
bewaren digitale archiefbescheiden mogelijk
maakt." (LOPAI, Eisen Digitaal Duurzaam
Depot. Toetsingskader voor de beheersom-
geving van blijvend te bewaren digitale
informatie, 2008, p. 7).
2 Een geavanceerde digitale handteke
ning wordt samengesteld op basis van een
checksum berekend op de bytestream(s) van
het digitale object. Met een geavanceerde
digitale handtekening wordt de bitintegriteit
van het digitale object aangetoond.
Een geavanceerde digitale handtekening
verschaft geen informatie over de identiteit,
de herkomst of de context van het archiefdo
cument en houdt hier ook geen rekening
mee bij het valideren van de digitale archief
documenten, tenzij deze metadata aan de
digitale objecten zijn toegevoegd.
Filip Boudrez Expertisecentrum DAVID vzw
Antwerpen.
Door Douwe Huisman
Verschillende archiefinstellingen zijn bezig
met een digitaal depot. Het Rotterdams
Archief heeft er één en het Nationaal
Archief is druk bezig met de ontwikke
ling van zijn digitale depot. De Justitiële
Informatiedienst (JustID) heeft vanaf 2007
een centraal digitaal depot operationeel.
In dit artikel wordt beschreven wat het
is, waarom het is ontwikkeld en wat de
voordelen ervan zijn. Het zal blijken dat het
een geheel ander doel dient dan de twee
eerder genoemde digitale depots.
Door de Bestuursraad van het ministerie van
Justitie is op 10 december 2004 besloten
tot de vorming van de Justitiële Informatie
dienst. Door de samenvoeging van de
Verwijs Index Personen (VIP-organisatie
van het Centraal Justitieel Incasso Bureau
in Leeuwarden) en de Centrale Justitiële
Documentatie (CJD) in Almelo werd het
mogelijk hun taken op het gebied van de
informatievoorziening in de strafrechtsketen
onder te brengen binnen één organisatie,
de Justitiële Informatiedienst. JustID bestaat
sinds 1 januari 2006.
Op de afdeling Expertise- en Dienstencen
trum Digitale Archivering (EDDA) is men
verantwoordelijk voor het uitvoeren van alle
12 2010 nummer 2
