Hoge grijswaarde
is de weg naar
een nieuwe vitaliteit
Het rapport De grijswaarde van de
archiefbranche, geïnitieerd door bran
chevereniging BRAIN, maakt duidelijk
dat de uitstroom van personeel bij
archiefinstellingen tot en met 2015 zo'n
13 procent bedraagt. Dat cijfer is iets
hoger dan het gemiddelde van andere
sectoren, maar dat mag geen naam
hebben. De werkgroep Arbeidsmarkt en
Opleidingen wil vervolgens gaan kijken
naar de instroom vanuit de bestaande
opleidingen. Daar wringt de schoen,
want het rapport suggereert: voor elke
archivaris die weggaat moet ook weer
een archivaris terugkomen. Jammer.
Er zijn stemmen die beweren dat de nieu
we lichting studenten de noodzakelijke
nieuwe competenties, volledig aangepast
aan het nieuwe moderne technologie
tijdperk, bezitten. Maar is dat wel zo?
De opleidingen beweren dat ze de
nieuwe competenties in het curriculum
hebben opgenomen. Dat is best mogelijk,
maar het heeft niet alleen met vaardig
heden te maken. Zeker zo belangrijk is
een juiste instelling en mentaliteit. Komt
dat vanzelf goed met de nieuwe genera
tie die ons gaat opvolgen? Kijk eens rond
op je eigen archiefdienst en geef daar
dan eens een eerlijk antwoord op. Is het
niet zo dat veel studenten kiezen voor
een beroep in de archieven, omdat ze on
derzoek (geschiedenis!) en omgaan met
oude stukken leuk en belangrijk vinden.
Maar we zoeken ook medewerkers die
communiceren via nieuwe technieken
als competentie en tijdverdrijf hebben.
Misschien is de opleiding die studenten
nu volgen te specialistisch en eenzijdig en
moeten we een heel ander slag mensen
aannemen om de hiaten in onze kennis
van moderne communicatietechnieken
en ICT te dichten. Geen archivaris met eer
bijscholingscursus nieuwe media, maar
een afgestudeerde student nieuwe media
die een korte bijscholing krijgt als archi-
De uitstroom van personeel biedt kansen
om nieuwe wegen in te slaan. Laten we wel
wezen, archivarissen zijn er niet om dozen
te stapelen en serverparken in de lucht te
houden. Dat kunnen anderen veel beter.
Archivarissen moeten zich bezighouden met
het (beter) toegankelijk en vindbaar maken
van informatie in archiefmateriaal. Dat doe
je niet meer in je eentje op een kamer
Maar er is ook een andere kant aan dit
verhaal. Kunnen wij al benoemen welke
competenties we nodig hebben? Hebben
we daar wel zicht op en kennis van? Bieden
wij als archiefinstellingen de medewerker
nieuwe stijl wel voldoende mogelijkheden?
Zijn er voldoende interessante projecten op
het snijvlak van archief en nieuwe media
die het aantrekkelijk genoeg maken om bij
een archiefinstelling te gaan werken? Als je
over die nieuwe competenties beschikt, zit
er dan genoeg uitdaging, dynamiek en uit
straling in de functie die je gaat vervullen?
Vragen genoeg.
varis. Even snel de belangrijkste principes
leren. De overgang naar de nieuwe digitale
informatiemaatschappij gaat niet zonder
pijn en moeite. Willen wij als archieven niet
achteraan blijven hobbelen, dan zullen we
de slag op de arbeidsmarkt moeten aangaan.
met uitlegtafel, maar achter een beeld
scherm met community's van gebruikers
die soms beter thuis zijn in de materie dan
je zelf bent. Het archivarissenwerk van
de toekomst bestaat uit het opzetten en
onderhouden van community's, het coördi
neren, controleren, mensen mobiliseren en
verbinden. Inventarissen oude stijl zijn in de
digitale werkelijkheid overbodig.
De arbeidsmarkt transformeert: nieuwe
beroepen ontstaan en (nieuwe) opleidingen
proberen aan die nieuwe behoefte te vol
doen. In de archiefsector is dat niet anders.
Omschakeling naar de nieuwe manier van
werken die medewerkers nieuwe stijl daad
werkelijk uitnodigt om bij een archiefdienst
te gaan werken, dat ontbreekt nog. Archief
diensten stralen dat te weinig uit en blijven
daarom de 'verkeerde' mensen aantrekken.
Concentreren op beter toegankelijk maken,
op een digitale manier, dat is de enige
weg voor archieven. Als we daar niet in
slagen dan worden we overbodig, want
wat kunnen wij dan straks met digital born
archieven? Dan gebeurt alles achter beeld
schermen, zoeken en raadplegen, niets
meer in dozen op de plank in het depot,
maar alleen nog data opgebouwd uit enen
en nullen. Het is tijd om met die kennis aan
de slag te gaan.
32 2010 nummer 1
Tekening Peter Vlot.
