Overdracht archieven Suriname
lyppi
Ssfti
©©©©•©OOOGOO
Nieuwe koers
Archiefforum
DIVA Discussielijst opgeheven
Historici en sociale werkvoorziening samen op zoek naar maritiem verleden
Tijdelijke sluiting
archief Bergen op
Zoom en omstreken
nieuws uit het veld
De komende zeven jaar keert 800
meter archief terug naar Suriname. Het
gaat om koloniale archieven daterend
van 1667 tot 1975, het jaar dat Suriname
onafhankelijk werd. Naast volkstellingen
bevatten de archieven onder meer stuk
ken over de troepenmacht in Suriname
en het slavernijverleden. Minister Ronald
Plasterk van OCW, staatssecretaris Frans
Timmermans van Europese Zaken en de
Surinaamse minister Maurits Hassankhan
van Binnenlandse Zaken hebben hiertoe
een overeenkomst ondertekend. Suriname
is altijd eigenaar van de archiefcollectie
gebleven, maar Nederland is mede ver
antwoordelijk voor het goede beheer van
de archieven. Door de lange bewaring
onder tropische omstandigheden was de
fysieke conditie van het materiaal echter
ernstig achteruitgegaan en zijn de stukken
in 1916, 1930, 1975 en 1977 verscheept
naar het toenmalige Rijksarchief (thans
Nationaal Archief) in Den Haag.
De Surinaamse archieven behoren tot het
gemeenschappelijk erfgoed van Suriname
en Nederland. De stukken vertellen
het verhaal van een ruim drie eeu
wen durende relatie en zijn straks
zowel in Suriname als in Nederland
beschikbaar. De komende jaren gaat
het Nationaal Archief alle honder
den meters digitaliseren en waar
nodig conserveren. Zo blijft alle
informatie in Nederland beschikbaar
voor onderzoek en kan het kwets
bare materiaal in Suriname worden
ontzien. Minister Plasterk en staats
secretaris Timmermans stellen hier
voor allebei 1 miljoen euro beschikbaar.
Vocht, verzuring, inktvraat en insecten
hebben de stukken aangetast. Uit een
schade-inventarisatie blijkt dat ongeveer
30 procent van de archiefstukken dusda
nig beschadigd is dat regulier gebruik niet
mogelijk is. Na conservering en digitalise
ring van dit materiaal worden duplicaten
naar het Nationaal Archief in Suriname
gestuurd voor regulier gebruik. De origi
nelen gaan ook retour. In het Nationaal
Archief blijven ook digitale kopieën ach-
ter, zodat ook in Nederland de stukken
blijvend onderzocht kunnen worden.
Komend voorjaar wordt in Suriname
een nieuw archiefgebouw geopend. Dat
maakt het - tezamen met goed getraind
personeel en moderne archiefwetgeving
- mogelijk om het terugkerende archief
goed te beheren.
De Rijksuniversiteit Groningen (RUG),
het Fries Historisch en Letterkundig
Centrum Tresoar te Leeuwarden en Breed,
de sociale werkvoorziening van Nijmegen
en omgeving, hebben een overeenkomst
gesloten om alle gegevens uit de Deense
Sonttolregisters (STR) in te voeren in een
elektronische databank. Dit gebeurt in het
kader van het wetenschappelijk historisch
project 'Sonttolregisters online'. In 2011 zal
iedereen de complete STR via het internet
kunnen raadplegen (www.soundtoll.nl).
De STR behoren tot de belangrijkste
bronnen voor de economische en mari
tieme geschiedenis van Nederland en de
rest van Europa. De registers vormen de
administratie van de tol die de koning van
Denemarken hief over de scheepvaart door
de Sont,
Xï
de zeestraat tussen Zweden en
Denemarken die de Noordzee
en Oostzee met elkaar ver
bindt. Ze zijn (met enige hia
ten) bewaard gebleven voor de
periode 1497-1857 en bevat
ten gegevens over 1,8 miljoen
doorvaarten. Van elke door
vaart noteerden de ambtenaren
van de Tolkamer in Helsingor
de naam van de schipper, zijn
woonplaats, de haven van
vertrek, de samenstelling van
de lading en vanaf de jaren 1660 ook de
bestemming van het schip. De helft van
schippers die door de Sont voeren, waren
Nederlanders. Breed zal gedurende twee
jaar circa 70 medewerkers inzetten om de
1,8 miljoen doorvaarten in de database
in te voeren die door RUG en Tresoar is
ontwikkeld. Breed gaat daarbij gebruikma
ken van spraaksoftware waardoor het werk
sneller gaat en een bredere groep werkne
mers toegang tot het werk krijgt. De origi
nele Sonttolregisters - meer dan 700 dikke,
handgeschreven, in leer gebonden delen
- worden bewaard door het Rijksarchief
in Kopenhagen. Door de enorme hoeveel
heid gedetailleerde gegevens die zij bevat
ten, zijn zij een moeilijk systematisch te
raadplegen bron. Dankzij de database die
nu wordt gemaakt, worden de gegevens
voor iedereen gemakkelijk toegankelijk en
kunnen zij eindelijk in hun volle omvang
worden gebruikt voor wetenschappelijk
onderzoek.
nieuws uit het veld
Mail uw nieuws naar: nieuws@kvan.nl
Erfgoed Nederland heeft de mailing
lijst DIVA met ingang van 1 november
opgeheven. De lijst werd in 1999 opgericht
door Documentaire informatievoorziening
en het archiefwezen (DIVA) en heeft circa
800 leden. Erfgoed Nederland vindt dat het
beheer van de elektronische discussielijst
niet tot zijn takenpakket behoort. Frans
Hoving, programmamanager cultuurparti
cipatie van Erfgoed Nederland, stelde op
15 september j.l. de vraag op DIVA of de
lijst nog wel bestaansrecht heeft. Hij con
stateerde dat het ledenaantal van en het
berichtenverkeer op DIVA de afgelopen
jaren sterk is gedaald. Op Hovings vraag
kwamen 35 reacties binnen. Dertig men
sen waren voor opheffing van de lijst en
zien DIVAR van het Archiefforum als een
goed alternatief. Vijf mensen betreurden
de opheffing en zien de KVAN of BRAIN
als aangewezen partij om een discussielijst
te gaan onderhouden.
Volgens Hoving is er nog een reden om
DIVA op te heffen. De lijst draait op de
servers van het Internationaal Instituut
voor Sociale Geschiedenis (IISG). Het
IISG stopt met deze dienstverlening.
Erfgoed Nederland vraagt zich af of het
wel de moeite waard is om de mailinglist
te verhuizen en alle leden te vragen om
opnieuw lid te worden.
Erfgoed Nederland heeft aan de KVAN
en BRAIN gevraagd om desgewenst een
nieuwe discussielijst te starten. Erfgoed
Nederland gaat nadenken over het opzet
ten van een erfgoedbrede discussielijst.
Het archief van DIVA blijft ook niet
bewaard. Volgens Hoving is de lijst altijd
bedoeld om vrijblijvend collega's te raad
plegen en te discussiëren. "We hebben
nooit de door de deelnemers verzonden
e-mails willen bewaren. De software is
weliswaar na een aantal jaren uitgebreid
met een primitieve archieffunctie, maar
het feit dat iets kan, maakt nog niet dat
het dan ook moet. En bovendien is ook
nooit aan de leden kenbaar gemaakt dat
hun berichten ten eeuwigen dage bewaard
zouden blijven", aldus Hoving.
De website www.archiefforum.org
gaat met ingang van 1 januari 2010 van
inhoud veranderen. Initiatiefnemer Eric
Hennekam gaat zich vrijwel uitsluitend
richten op archiefonderzoek en online
research. Nieuwsberichten over specifieke
archivistische c.q. diverse zaken gericht
op de doelgroep informatiemanagers
zal hij niet meer op het forum plaatsen.
Die actuele informatie zal hij alleen nog
geven in cursussen (bijvoorbeeld bij bij
en nascholing voor archief- en biblio
theekmedewerkers), publicaties en lezin
gen. Daarnaast zal Hennekam een beslo
ten discussieboard opstarten waaraan,
volgens eigen zeggen, "alleen de beste
archief(onder-)zoekers van Nederland
worden toegelaten. De gegevens (vragen,
online documenten, et cetera) zullen zeer
vertrouwelijk zijn. Toegang krijgt men
alleen door strenge ballotage. Alleen men
sen met kennis van zaken met betrekking
tot archieven zijn welkom, zoals archi
varissen, historici en journalisten", aldus
Hennekam.
Het Markiezenhof beheert de archie
ven van de gemeenten Bergen op Zoom,
Steenbergen, Woensdrecht en het voor
malig Waterschap Scheldekwartier. Tot
en met januari 2010 is de archiefdienst
inclusief studiezaal gesloten vanwege ver
huizing van de collecties. In de maand
november verhuizen de collecties in
het depot aan de Blokstallen naar hun
nieuwe onderkomen: het depot aan het
Wilhelminaveld. Vier kilometer meter
archivalia en documentatie moet ver
plaatst worden en opnieuw ingevoerd in
het digitale beheersysteem. Meer infor
matie over de laatste stand van zaken
en de dienstverlening vindt u op de
website www.markiezenhof.nl/content/
view/149/172/lang.nl/
Nieuw in de redactie van het Archievenblad
is Ton Dijksterhuis (Rotterdam, 1961). Hij
is werkzaam als manager erfgoed bij
Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek
te Deventer, alwaar hij sinds 2000 in
dienst is. Hij heeft daar achtereenvol
gens de functies van projectleider van
het digitaliseringproject 'IJsselfront',
coördinator studiezaal archief, en team
leider automatisering en digitale dienst
verlening vervuld. Daarvoor heeft hij
nog gewerkt bij het Coördinatiepunt
Nationaal Conserveringsbeleid (CNC),
de KB en het NIWI.
Voor vermelding in deze rubriek is de redac
tie afhankelijk van berichten die aan haar
worden toegezonden.
november 2009
november 2009
NIEUWS
Kaart van de kolonie Suriname met de tot cultuur
gebracht zijnde landen en plantages, gedateerd 1801 (foto
Nationaal Archief).
De Sont, een van de drie smalle zeegaten die de Noordzee
met de Oostzee verbindt.
u i th e t veld
De archiefstellingen worden geplaatst in het nieuwe depot
aan het Wilhelminaveld in Bergen op Zoom (foto Het
Markiezenhof).
archievenblad
archievenblad
