De Wet bescherming persoonsgpvens: een vloek of een zegen?
opinie
opinie
CBP verbiedt gebruik
burgerservieenummer door
archiefinstellingen
Al sinds jaar en dag is aan iedere
Nederlandse burger een uniek nummer
toegekend. Tot 2007 heette dit num
mer nog sofinummer en werd het door
de Belastingdienst gebruikt voor aangifte
en controle. In tegenstelling tot andere
nummers die verbonden zijn aan de
identificatie van personen, zoals het pas
poort- en rijbewijsnummer, is het BSN
onveranderlijk. Sinds eind 2007 de Wet
algemene bepalingen burgerservicenum
mer (Wabb) van kracht is geworden,
Het BSN heeft alleen betekenis
in relatie met andere gegevens van de
betrokkenen.
heeft het sofinummer - door deze wet
van naam veranderd in BSN - een veel
bredere toepassing gekregen. Het num
mer wordt door de overheid met name
gebruikt om fouten bij de verwerking van
persoonsgegevens te voorkomen, onder
andere in het geval dat verschillende
overheidsinstellingen uit hoofde van hun
taken gegevens over personen met elkaar
uit moeten wisselen. Het BSN heeft alleen
betekenis in relatie met andere gegevens
van de betrokkenen.1 Meer en meer wordt
gebruik van het BSN inmiddels ook aan
niet-overheidsorganisaties toegestaan,
zoals bijvoorbeeld zorgverzekeraars.
Tot de invoering van het BSN diende een
bezoeker zich bij studiezaalbezoek te iden
tificeren. Als bezoekersnummer werd een
uniek nummer aangemaakt, dat in het
bezoekersregistratiesysteem gekoppeld
was aan de gegevens van de bezoeker. De
bezoeker kreeg een pasje met dit nummer
uitgereikt bij zijn of haar eerste bezoek of
mocht, indien hij of zij reeds een andere
(voormalige) rijksarchiefinstelling had
bezocht, het nummer en pasje van deze
instelling gebruiken om stukken aan te
vragen. Bij elk bezoek waren melding
én identificatie verplicht om stukken te
kunnen aanvragen. Van elke bezoeker
die stukken aanvroeg moest dus bij elk
bezoek vaststaan dat zijn identiteit juist
in het bezoekersregistratiesysteem was
verwerkt. Dit om in geval van bescha
diging of vermissing te kunnen nagaan
wie het betreffende stuk als laatste had
ingezien en gegevens over gebruik in dat
geval als bewijsmiddel te kunnen over
leggen. Hoewel eventuele diefstal tot nu
in de praktijk moeilijk te bewijzen blijkt
te zijn2, zou zonder registratie zelfs geen
enkele grond voor aangifte meer bestaan.
In 2007 woedde in archievenland
een discussie over de voortzetting van de
Nationale Archiefkaart. Hoewel de grond
gedachte hiervan, één toegangspas voor
alle Nederlandse archiefinstellingen, zeer
op de klant gericht was, bleek dat niet alle
deelnemende archiefinstellingen meer
bereid waren om de voortzetting van dit
project te blijven betalen. In deze discus
sie werd als een van de alternatieven het
gebruik van het BSN besproken. Op grond
van de verwachting dat dit nummer
gebruikt zou moeten gaan worden door
alle overheidsinstellingen, werd door het
Gelders Archief besloten om de medewer
king aan de archiefkaart op te zeggen en
het BSN in te gaan voeren voor de bezoe
kers- en aanvraagregistratie.
De komst van de Wabb leek een ideale
oplossing te gaan bieden voor de iden
tificatie en inschrijving van klanten.
De vraag of het Gelders Archief het BSN
zou mogen gaan gebruiken, leek door
de voorhanden zijnde informatie van-
De komst van de Wabb leek een ideale
oplossing te gaan bieden voor de identi
ficatie en inschrijving van klanten.
uit het agentschap Basisadministratie
Persoonsgegevens en Reisdocumenten van
het ministerie van Binnenlandse Zaken al
snel beantwoord: "Op grond van artikel
10 van de Wabb mogen overheidsorga
nen het burgerservicenummer gebruiken
bij het verwerken van persoonsgegevens
in het kader van de uitvoering van hun
taak."3 Gezien het feit dat het Gelders
Archief een gemeenschappelijke regeling
is tussen het Rijk en diverse gemeenten,
leek het gebruik dus buiten kijf te staan.
Blijkens de informatie die voor potenti
ële gebruikers van het BSN voorhanden
was, lostte de Wabb ook al veel mogelijke
wettelijke struikelblokken, waaronder de
beperkende bepalingen van de WBP, op.
Op "de vraag of het burgerservice
nummer gebruikt mag worden"4 wordt in
de voorlichtingsinformatie het volgende
naar voren gebracht: "Het antwoord op
die vraag wordt in de eerste plaats beheerst
door artikel 24, eerste lid, van de Wbp.
Die bepaling beperkt het gebruik van wet
telijk voorgeschreven persoonsnummers
- kort gezegd - tot die gevallen waarin het
gebruik een wettelijke grondslag heeft. De
Wet algemene bepalingen burgerservice
nummer (Wabb) schept een algemene wet
telijke grondslag voor het gebruik van het
burgerservicenummer door overheidsorga
nen bij het verwerken van persoonsgege
vens in het kader van de uitvoering van
hun taak."5
Verdere informatie deed vermoeden dat
het gebruik van het BSN zelfs een verplich
ting was van de overheid ten aanzien van
de burger. Op de vraag: "Mogen overheids
organisaties ook een ander persoonsnum
mer aan mij toekennen?", was het ant
woord: "Nee, vanaf het moment dat het
burgerservicenummer (BSN) is ingevoerd,
is het BSN het enige gebruikte persoons
nummer in het contact met de burger. Een
overheidsorganisatie mag vanaf genoemde
datum van de burger geen ander num
mer vragen dan het BSN. Alleen als het
gebruik van een ander nummer bij wet is
vastgelegd, hoeft het BSN niet te worden
gebruikt. Bij de communicatie met
een persoon aan wie een BSN is toegekend,
mag door de overheidsorganisatie geen
ander persoonsnummer gevraagd worden
dan het BSN."6
cument ook nog een bezoekerspasje te
tonen, kunnen vervallen. Aangezien iden
tificatie bij bezoek verplicht was, zou het
identiteitsdocument de rol van de oude
bezoekerspas kunnen overnemen. Een
extra nummer en daarmee een extra pasje
- ongetwijfeld het zoveelste in de porte
monnee die bij de meesten uitpuilt van
alle klantenkaarten, bank- en airmilespas-
jes, tankpasjes en noem ze maar op - zou
Het BSN zelf veranderde aan de systema
tiek van bezoekersregistratie inhoudelijk
overigens maar weinig. Het oude bezoe
kersnummer werd vervangen door het
unieke BSN. Bijbehorende bezoekersgege-
vens bleven gekoppeld aan de aanvraag-
historie. Het voordeel van het gebruik
van het BSN als klantnummer was echter
Bij de communicatie met een
persoon aan wie een BSN is toegekend,
mag door de overheidsorganisatie
geen ander persoonsnummer gevraagd
worden dan het BSN.
wel, dat het nummer op elk geldig identi
teitsdocument te vinden is. Hierdoor zou
de extra stap om naast een identiteitsdo-
daarmee niet meer nodig zijn om stukken
aan te kunnen vragen. Als ook andere
archiefinstellingen gebruik zouden gaan
maken van dit systeem zou er, zonder dat
daar verdere kosten aan verbonden zou
den zijn, één 'toegangspas' voor alle klan
ten van alle archiefinstellingen mogelijk
worden. Bovendien was de toepassing
ervan, mits op de juiste manier geregeld,
gratis. De wet verplichtte de burger boven
de veertien jaar al om altijd een identi
teitsbewijs op zak te hebben en hadden,
ongetwijfeld mede daarom, de nieuwste
versies van deze documenten inmiddels
een redelijk handzaam formaat gekregen,
zodat ze bij een bezoek gemakkelijk mee te
nemen waren. Ook voor de klant in deze
geen extra eisen.
Een kritische klant die zich niet
tevreden liet stellen met de wettelijke
en reglementaire waarborgen achter het
gebruik van het BSN, diende - mede op ons
21
Door Jac. Biemans en Ruud Yap
De 'Wet bescherming persoonsgegevens'
en het archiefwezen zijn innig met elkaar
verbonden. In vele gevallen vinden de
twee elkaar in het depot en op de studie
zaal. Ter bescherming van de persoonlijke
levenssfeer kan de openbaarheid van
archieven beperkt worden. De Wbp is ech
ter niet alleen van toepassing op de col
lectie van een archief. Al bij de balie wordt
de instelling geconfronteerd met de Wbp.
Een vloek of een zegen?
Aan de basis van deze aflevering van de
Opinie, een initiatief van redacteuren
jac. Biemans en Ruud Yap, staan twee arti
kelen die zich over deze kwestie buigen.
Joost Salverda van het Gelders Archief
ziet zich door het College Bescherming
Persoonsgegevens gedwarsboomd in het
gebruik van het burgerservicenummer als
uniek registratie- en identificatienummer
voor bezoekers. Aan de andere kant staat
Hans Waalwijk van de Archiefschool, die
met de intrede van de 'Wet bevoegdhe
den vorderen gegevens' meer lasten dan
lusten ziet bij het gebruik van dit unieke
nummer door een archiefinstelling. Naar
aanleiding van beide bijdragen heeft het
Archievenblad de mening gevraagd van
diverse instellingen en personen die in de
dagelijkse praktijk met deze materie te
maken hebben.
Door Joost Salverda
Na een onderzoek van enkele maanden heeft
het College Bescherming Persoonsgegevens
(CBP) een verbod uitgesproken op het
gebruik van het burgerservicenummer (BSN)
voor de bezoekers- en aanvraagregistratie
van het Gelders Archief. Dit gebeurde op
grond van een klacht van een bezoeker van
de studiezaal. In dit artikel zal ik een poging
wagen om uit te leggen wat de praktische
voordelen in het gebruik zijn en wat juri
dische achtergronden van het verbod zijn
geweest. Met name op grond van de voor
delen pleit ik ervoor dat het Nederlandse
archiefwezen zich sterk gaat maken voor een
Algemene Maatregel van Bestuur, waarmee
dit gebruik alsnog toegestaan zou kunnen
worden. Naast een verhaal over de inhoud
is dit artikel dan ook een oproep om actie te
ondernemen.
BSN ter vervanging van de Nationale archief
kaart?
...en verzoeken wij u, in verband met slijtage van de parketvloer, tevens te melden
hoe vaak u bij studiezaalbezoek naaldhakken denkt te gaan dragen!!
Registratie van bepaalde persoonsgegevens mag, mits het doel ervan omschreven is en kenbaar
wordt gemaakt aan de bezoeker
Tekening:Willem Küller.
Onderzoek door het CBP
20
archievenblad
juni 2009
juni 2009
archievenblad
