Restauratie atelier Sterken BV @11B idigitGroup Res 1 auratoreM ri Jtwtpoint Aex ■^oekbi11 Atelier voor restauratie en conservering van papier en perkament erland Archieven Brieven Boeken Bijbels Prenten Grafieken Kaarten Wandkaarten Charters Zegels Engelanderholt 3, 7361 CZ Beekbergen Tel 055-5423147 Fax 055-5430614 E-mail info@sterken.nl www.sterken.nl educatie en communicatie W«*. p Vervolg van pagina 15 beantwoord, waardoor deze landen die een historische relatie met elkaar hebben nauwkeurig vergeleken kunnen worden. Twee zaken licht ik eruit. Allereerst iets over Groot-Brittannië. De oudste demo cratie van de wereld kreeg door de druk van Europese wetgeving een herziening en daarmee een verruiming van haar openbaarheidswetgeving. Dat brengt mij bij de vraag of de Verordening (EG) nr. 1049/2001, hier meer bekend als Eurowob, geen prominentere plaats in het Jaarboek had verdiend. De tweede zaak betreft India. Waar Vertrouwen in de overheid en vertrouwen van de overheid in eigen legitimiteit zijn versterkende factoren voor de openbaarheid. Ketelaar in hoofdstuk 2 wijst op de posi tieve effecten op de openbaarheid wan neer een bestel vertrouwen heeft in zich zelf en de waarheid durft te laten zien, lijkt er bij de grootste democratie ter wereld iets anders het geval te zijn. Door de corruptie in India is er zoveel wantrou wen jegens de overheid dat dit leidt tot veel maatschappelijke pressie voor meer openbaarheid, resulterend in een Right to Information Act. Het derde hoofdstuk wordt afgesloten door Jaap van Rijswijck. Hij onderzocht de openbaarheid van overheidsdocu menten en archieven in Frankrijk. Zoals eerder al is aangegeven, is er een direc te relatie tussen democratisering en de opkomst van het openbaar archiefwezen. Vertrouwen in de overheid en vertrouwen van de overheid in eigen legitimiteit zijn versterkende factoren voor de openbaar heid. Jaap van Rijswijck maakt duidelijk dat het Franse openbaarheidsregime te verklaren is vanuit culturele factoren. Hij laat zien dat de idealen van de Franse revolutie en daarmee de archiefwet van Van 7 messidor veel van hun democra tisch elan hebben verloren en daarmee de wens tot openheid hebben doen ver zwakken. In zijn nawoord gaat hij in op de zeer recente archiefwet, waarmee het formele onderscheid tussen overheids documenten (jonger dan 30 jaar) en archiefdocumenten (ouder dan 30 jaar) vervalt, maar er niettemin wat betreft de openbaarheid niet veel lijkt te verande ren. Na ruim twee eeuwen is het gidsland Frankrijk qua openbaarheid door het land van Thorbecke zeker overvleugeld. In het laatste hoofdstuk gaat het over het geheim houden of zelfs bewust niet vastleggen van bepaalde informa tie. Marieke Kroonen laat ons een kijkje nemen in de geheime archieven van de VOC en de East India Company die gedu rende de tijd van de archiefvorming meer (VOC) of minder (EIC) gesloten waren. Het artikel van Kroonen verhaalt hoe die geheimhoudingspraktijken waren en hoe er na overbrenging uiteindelijk een happy end kwam voor de openbaarheid. Hans Waalwijk besluit het Jaarboek met Wat niet weet, deert! Over het bewust niet vastleggen van gegevens. Goed lezen van de titel inclusief het uitroepteken en u heeft al een indruk waar Waalwijk het over heeft. Zijn historische voorbeel den (onder andere over de Endlösung) zijn schokkend. Het bewust niet vastleg gen van gegevens ziet Waalwijk als een bedreiging van transparant bestuur. Open democratische maatschappijen zouden zich moeten willen verantwoorden, maar Open democratische maatschappijen zouden zich moeten willen verant woorden, maar nemen helaas een toevlucht tot bestuurlijke oraliteit. En dat deert! nemen helaas een toevlucht tot bestuur lijke oraliteit. En dat deert! De toonzetting in Waalwijks concluderende paragraaf is weinig hoopgevend. Maar misschien is naast de negatieve tendens van bestuur ders die niet transparant (willen en kun nen) zijn er toch ook een tendens op de werkvloer kenbaar waar mensen, vanwege de oprukkende verantwoordingscultuur, juist veel (willen) vastleggen? Zal uitein delijk niet veel afhangen van de roep om openbaarheid uit de samenleving, een roep die niet alleen richting de overheid maar ook naar andere sectoren gedaan kan worden? Of is die roep om openbaar heid toch de grootste bedreiging voor de openbaarheid voor archieven zoals Van der Dunk stelt? De Stichting Archiefpublicaties hoopte met dit Jaarboek een bijdrage te leveren aan de discussie over openbaar heid. Ik vind dat dit Jaarboek veel stof tot nadenken heeft gegeven. Hopelijk geeft het aanzetten tot nieuw onderzoek en publicaties. Zeker zorgt het voor discus sie en wie weet tot nieuwe jurisprudentie. Tot slot: misschien zouden we als archief wereld die discussie ook eens moeten aangaan op opiniepagina's in dagbladen en in andere vaktijdschriften dan het Archievenblad. Dat dient ook de openbaar heid. Wij als professionals "have some thing to say, and it is important", schreef archiefwetenschapper Richard Cox in een ander verband. Ook in discussies op de werkvloer bij de archiefvormers en in het maatschappelijk debat zou de echo van dit Jaarboek best mogen doorklinken. 17 van bilsen consultancy Van Bilsen Consultancy en Scanpoint Nederland zijn onderdeel van de Samen sterk in Document Management! Bellweg 11 - 6101 XA Echt VERENIGING VOOR CONSERVERING EN RESTAURATIE C U Archiefbewerking Advisering Interim- project management Detachering Opleiding Applicatiebeheer Implementatie DMS RMS fax:0475-411741 www.vanbilsenconsultancy.nl utilize your knowledge tel: 0475-411481 info@vanbilsenconsultancy.nl fax: 0475-411741 www.scanpointnl.nl Digitalisering backlogscanning Automatische factuurherkenning en -verwerking Alle gewenste formaten en documentsoorten Zwart/wit of (sterk gecomprimeerde) kleurenscans Scanning op locatie of extern Scanning on Demand (SoD) i.c.m. archiefopslag Beheer van uw digitale archief via ons ASP-model tel: 0475-411170 info@scanpointnl.nl Geheime archieven Stof tot nadenken Leon Gruppelaar is werkzaam bij het Regionaal Archief Nijmegen. Marijke Bruggeman, Geert-Jan van Bussel, Jan Kompagnie en Hans Waalwijk (red.), Openbaarheid in historisch en hedendaags perspec tief. Jaarboek 2006 van de Stichting Archiefpublicaties (Den Haag 2008) ISBN 978-90-71251-27-6, prijs 30,50 (incl. 3,50 verzendkosten). april 2009 archievenblad

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Archievenblad | 2009 | | pagina 8