@WB\digit Group
Buro Voorzee
bestaat bijna 20 jaar!
voorzeg
Erflater van de Archiefschool
8
3
s
iowtpoint
Prof. dr. J. L. van der Gouw 1914-1992)
g
>3
c:i
cjj
crJ
r
afscheid archiefschool
1
17
utilize your knowledge
Digitalisering backlogscanning
Automatische factuurherkenning en -verwerking
Alle gewenste formaten en documentsoorten
Zwart/wit of (sterk gecomprimeerde) kleurenscans
Scanning op locatie of extern
Scanning on Demand (SoD) i.c.m. archiefopslag
Beheer van uw digitale archief via ons ASP-model
tel: 0475-411170 fax: 0475-411741
info@scanpointnl.nl www.scanpointnl.nl
van bilsen consultancy
Archiefbewerking
Advisering
Interim- project management
Detachering
Opleiding
Applicatiebeheer
Implementatie DMS RMS
Van Bilsen Consultancy en Scanpoint Nederland zijn onderdeel van de
Samen sterk in Document Management!
tel: 0475-411481 fax:0475-411741
info@vanbilsenconsultancy.nl www.vanbilsenconsultancy.nl Bellwegll - 6101 XA Echt
In al die jaren hebben wij ons ontwikkeld tot dé specialist op het gebied van
papieren archiefbewerkingen. Van eenvoudig tot zeer complex.
Maar de tijd staat niet stil...
het onderzoek naar en implementatie van
software applicaties (o.a. documentmana
gementsystemen en workflowmanage-
mentsystemen).
Hierbij houden wij in belangrijke mate re
kening met uw organisatieverandering en
wat dat betekent voor uw personeel.
Daarnaast houden wij al in een vroeg sta
dium rekening met het complete beheer
van uw digitaal archief.
Onze adviseurs willen u graag begeleiden
in deze ontwikkelingen, waardoor u een
beheersbare en efficiënte organisatie blijft
houden. Altijd op een professionele wijze,
zoals u van ons gewend bent! Aarzel daar
om niet om hierover met ons van gedach
ten te wisselen.
De wijze van communiceren en het vast
leggen van informatie is de laatste jaren
erg veranderd.
Dat weten we allemaal.
Naast het e-mail verkeer als communica
tiemiddel is digitale opslag van documen
ten steeds belangrijker en omvangrijker
geworden.
Als specialist in documentenbeheer mag
u van ons verwachten dat wij in deze ver
anderingen zijn meegaan. En dat is ook zo!
Daarom zijn we ook trots op het aantrek
ken van onze nieuwe directeur.
Hierdoor hebben we nog meer kennis in
huis op het gebied van de (her)inrichting
en beschrijving van (werk)processen en
Uiteraard blijven we ook op het gebied van
papieren archiefbewerking uw vertrouwd
adres.
Bureau voor proces- en documentmanagement,
consultancy, detachering en archiefbewerking
Burgemeester Verwielstraat 44a
5062 GD Oisterwijk, 013 - 52112 90
info@voorzee.nl www.voorzee.nl
Door Chris Streefkerk
Een van de grondleggers van de Archief
school was prof. dr. J.L. van der Gouw.
Een portret van een archivaris die van aan
pakken wist.
De loopbaan van Jacobus Leonardus
van der Gouw1 in het archiefwezen nam
in 1938 een aanvang toen hij als volun
tair stagiair voor twee middagen per week
in het Rijksarchief te 's-Hertogenbosch
ging werken. In 1941 legde hij het exa
men wetenschappelijk archiefambte
naar der tweede klasse af. De stage en de
benodigde zelfstudie vonden plaats naast
een volledige aanstelling als onderwijzer
(sinds 1933). Het niveau van het examen
was hem bitter tegengevallen en hij zag
in, dat bij gebrek aan een goede professio
nele opleiding het archiefwezen geen toe
komst had. Liever dan tot Sint-Juttemis te
wachten tot ambtelijke molens een oplei
ding gewrocht zouden hebben, sloeg hij
samen met zijn collega Carel Bloemen de
hand aan de ploeg en startte in 1951 de
particuliere archiefschool te Den Haag.
Beschrijvende methode
Hij doceerde hier, en van 1955 tot 1968
aan de Rijksarchiefschool, paleografie en
archivistiek. Van 1960 tot 1968 was hij
lid, vanaf 1966 tevens voorzitter, van de
Staatscommissie belast met het afnemen
van de archiefexamens voor de vakken
paleografie, archivistiek en chronolo
gie. Van 1966 tot 1968 was hij als alge
mene rijksarchivaris q.q. directeur van
Prof. dr. J.L. van der Gouw in zijn tuin te Voorschoten,
voorjaar 1987. Persfoto t.g.v. de presentatie van zijn boek
De landscheidingen tussen Delfland, Rijnland en Schieland.
de Rijksarchiefschool. Zijn onderwijs
materiaal schreef hij zelf en publiceerde
hij voor een belangrijk deel in de reeks
Archivistica.2 Talrijke archivarissen heb
ben de beginselen van het vak geleerd
met zijn Inleiding, zijn Oud Schrift en de
Nederlandse archiefterminologie die hij met
Hardenberg, Van Hoboken en Panhuysen
samenstelde. Mede dankzij zijn Inleiding
is de Nederlandse archivistiek niet blijven
steken in eindeloze exegese en dogmatiek
van de Handleiding.
Van 1964 tot 1972 doceerde hij tevens
1970-1972: opleiding Hoger Archiefambtenaar
De opleiding bestond uit een wekelijkse
cursus, een werkweek en een stage, waarbij
men een archief diende te inventariseren.
De inventaris diende als werkstuk, te verde
digen tijdens een examen archivistiek. Het
jaar 1970-1971 was een rampjaar, omdat
kort voor het einde van de cursus het
bezuinigingskabinet Biesheuvel een eerste
personeelsstop afkondigde. Het betekende
dat vijf van de 13 aspirant-hogere archief
ambtenaren naar een andere baan moesten
omzien. Na de werkweek werd mede op
instigatie van directeur Ketelaar op 18 mei
de Vereniging van Jonge Chartermeesters
geïnitieerd. Doel was inspraak te bevorde
ren. Op 30 juni 1971 werd in een vergade
ring van leerlingen, docenten en curatoren
de opzet van de cursus herzien, met drie
werkweken en een tesdag om de drie
weken. Van groot belang is hierbij dat de
Tweede Aflevering vakdocenten leverde op
het gebied van registratuurkennis: Hein de
Graaff en Henny van Schie zijn decennia
lang docent geweest.
aan de Universiteit van Amsterdam.
In 1972 werd hij er benoemd tot buitenge
woon hoogleraar in de archiefwetenschap
en de paleografie van de veertiende tot
de zeventiende eeuw. In zijn intreerede
van 1973 wijst hij de weg die de archivis
tiek zou moeten gaan. Hij doet dit door
aandacht te vestigen op de werkwijze van
jhr. Th.H.R van Riemsdijk. Voor de nor
matieve methode van de Handleiding stelt
Van der Gouw de beschrijvende methode
in de plaats. Deze beschrijvende, tevens
inductieve methode heeft meer oog voor
de praktijk van de archiefvorming en
daarmee voor de eigentijdse archieven.
Een magistrale toepassing van deze bena
deringswijze gaf hij in zijn afscheidsrede,
waarin hij onder meer een overzicht geeft
van de ontwikkeling van de wijze van
registratie van akten.3
Legaat
Beschouwen we professor Van der
Gouw als erflater van de Archiefschool,
dan is zijn belangrijkste legaat de benade
ring van de archivistiek als wetenschap,
de standaardisatie van de beschrijving
en zijn gestructureerde aanpak van een
inventarisatieproject. Daaraan voegen we
toe zijn sterke didactische aanpak gericht
op het begrijpen van de archiefvorming.
Maar evenzeer blijft hij inspireren als
geschiedschrijver en bronnenuitgever die
altijd bleef hameren op het belang van
de context waarbinnen de archiefvormer
functioneerde en ook op de rol die archie
ven spelen in de rechtsstaat.
Chris Streefkerk is als docent en onderzoe
ker verbonden aan de Archiefschool.
Noten
1 Biografische data ontleend aan: J.G.J. van
Booma en R.C. Hol, 'Per angusta ad augusta.
In memoriam prof.dr. J.L. van der Gouw',
Nederlands Archievenblad 97 (1993) 51-66.
2 No. 1: J.L. van der Gouw, Inleiding tot de
archivistiek (Zwolle, 1955)
No. 2: J.L. van der Gouw, H. Hardenberg,
W.J. van Hoboken en G.W. Panhuysen,
Nederlandse archiefterminologie
(Zwolle, 1962)
No. 3: J.L. van der Gouw, Oud schrift
(Zwolle, 1963)
3 J.L. van der Gouw, Munimenta et monumenta
(Leidschendam, 1980); tevens gepubliceerd
in NAB 84 (1980) 497-514.
december 2008
archievenblad
