BINNEN- EN BUITENLANDSE EVENEMENTEN
literatuur
Kröller-Müller Museum doet dat wel: "Als
ik taxeer wat er rond dat begrip Collectie
Nederland gezegd en bedoeld wordt door
diegenen die dat begrip zo graag hante
ren, dan denk ik dat ze allemaal vanuit
één soort Frans model denken: aan de
Fracs, een centrale staat die vanuit één
gezagscentrum stuurt. Misschien zou dat
nuttig kunnen zijn, maar dat is zo radicaal
verschillend van wat er in Nederland is
gebeurd." Er is volgens hem geen centrale
gedachte. Er zijn ideeënverzamelingen
die samen het Nederlands collectiebeleid
maken. De Collectie Nederland betekent
dan niet dat iedereen meewerkt aan een
vooropgesteld idee van wat die collectie
behelst, maar bestaat uit de gezamenlijke
bijdragen van de verschillende instellin
gen (en hun directeuren). Dit is een fun
damentele bijdrage aan de discussie over
Collectie Nederland.
Voor de eeuwigheid? is een prachtige uit
gave voor iedereen die met collectieprofi
lering bezig is. Het geeft een kijkje achter
de schermen bij andere erfgoedinstellin
gen, met name bij musea. Vreemd aan de
uitgave is dat de Mondriaanstichting en
Erfgoed Nederland met de publicatie de
discussie over Collectie Nederland willen
faciliteren en tegelijkertijd een standpunt
innemen. Dat wringt. Tip: lees, wan
neer je open de discussie over Collectie
Nederland wilt ingaan, vooral (eerst)
de bijdragen van de 31 directeuren en
experts.
Remmelt Daalder, Wouter Heijveld, Elisabeth Spits, Pieter Jan
Klapwijk (red.), Havens van Amsterdam en Rotterdam sinds 1870.
Jaarboek 2008 Maritieme Musea Nederland
mmÈaM
19,95 (luxe gebonden uitgave 44,50)
Dertien hoofdstukken telt deze ruim
geïllustreerde uitgave van de Walburg
Pers. Een gelijk spel tussen Amsterdam
en Rotterdam kan het dan ook niet wor
den, of wel? Drie hoofdstukken gaan
over aspecten van de havengeschiede
nis van Amsterdam en Rotterdam, vier
hoofdstukken exclusief over Amsterdam
en zes exclusief over Rotterdam. Tja, de
haven van Rotterdam is dan ook groter
dan die van Amsterdam. Dat is niet altijd
zo geweest, maar na het midden van de
negentiende eeuw begon Rotterdam aan
een onstuitbare opmars. Tegenwoordig
moet de havenstad Rotterdam alleen
haar meerdere erkennen in zusterstad
Sjanghai.
De overeenkomsten tussen de havenste
den Amsterdam en Rotterdam zijn, zo
betogen diverse auteurs, groter dan de
verschillen. Beide havens hebben een
strategische ligging in Europa's belang
rijkste rivierendelta. Amsterdam kreeg
in 1876 met het Noordzeekanaal een
goede verbinding met de zee, terwijl in
Rotterdam een paar jaar eerder de Nieuwe
Waterweg was geopend. Beide steden
waren tot in de twintigste eeuw echte
havensteden, dat wil zeggen met haven
activiteiten in de stad in plaats van kilo
meters daarbuiten. Van Kattenburg tot en
met Katendrecht zinderde het zeemansle
ven. De containerrevolutie in de tweede
helft van de twintigste eeuw betekende
zowel in Amsterdam als in Rotterdam het
einde van de ouderwetse havenroman-
tiek. De Rotterdamse historicus Paul van
de Laar verwoordt het zo: 'Rotterdam
is tegenwoordig veel minder verweven
met de haven dan vroeger. Enkele decen
nia geleden was Rotterdam vitamine H.
Dat is niet alleen de 'h' van haven, maar
ook van het harde werken, de belang
rijkste vitamine die de stofwisseling
van Rotterdam op peil hield.' Sinds het
'verdwijnen' van de haven uit het stads
beeld brengen Sail (Amsterdam) en de
Wereldhavendagen (Rotterdam) de haven
nog één keer per jaar terug naar de stad.
Het havengevoel is wel gebleven, gezien
ook alle sentimenten rond de terugkeer
van de SS Rotterdam.
De diverse hoofdstukken in dit jaarboek
zijn geschreven door specialisten maar
wel voor een breed publiek. De illustraties
zijn treffend en komen uit de collecties
van de maritieme musea en uiteraard ook
uit de verzamelingen van het Stadsarchief
M
Amsterdam en het Gemeentearchief
Rotterdam. Aardig, als eerste aanzet, is
het artikel van Ron Brand, 'De havens
van Amsterdam en Rotterdam in romans
en liedteksten.' Wat mij betreft had
tegenover het artikel van Irene Jacobs
'Rotterdamse Havenschilders' best een
Amsterdams hoofdstuk mogen staan.
Deze uitgave verleidt tot het zoeken
naar overeenkomsten en verschillen.
De rivaliteit tussen beide steden - 010 en
020 - komt in diverse hoofdstukken aan
de bod, maar speelt zich niet af tussen de
maritieme musea zoals blijkt uit deze uit
gave en uit de internetpagina www.mari-
tiemdigitaal.nl.
48
Tentoonstellingen
tot 28 februari 2009
In Tresoar wordt tot en met 28 febru
ari 2009 in samenwerking met de galerie
De Roos van Tudor een overzichtsten
toonstelling van het grafisch werk van
Abe Gerlsma getoond.
De Franeker Abe Gerlsma (3 februari
1919) is zijn hele kunstenaarsleven lang
geboeid en gefascineerd door tegenlicht
in het Friese landschap. 'Friesland in
tegenlicht, binnen- en buitendijks', is
het belangrijkste thema in zijn artistieke
werk. Tijdens zijn lange kunstenaars
loopbaan heeft hij een grafisch oeuvre
opgebouwd van meer dan 180 werken.
Gerlsma maakt zijn etsen vooral op groot
formaat. Het liefst drukt hij die platen
in meerdere kleuren af. Met een subtiele
kleurstelling, waarbij zijn voorliefde voor
de aardtinten opvalt, weet hij een bijna
schilderachtig effect in zijn etsen te berei
ken. De afdrukken, vaak met meerdere
platen gedrukt om zo een grote diepte in
de voorstelling te krijgen, doen impres
sionistisch aan.
Dankzij zijn fascinatie voor de techniek
is het voor Abe Gerlsma altijd weer een
uitdaging om een artistiek probleem met
behulp van een technische vinding op te
lossen. Naast het schilderen en etsen was
hij werkzaam bij de Rijkslandbouwvoor-
lichtingsdienst. Na zijn pensionering in
1982 wordt Gerlsma fulltime kunstenaar.
Locatie: Tresoar, Fries Historisch en
Letterkundig Centrum, Leeuwarden
Info: www.tresoar.nl
Cursussen
20 januari 2009
Veel archieven, bibliotheken en erf
goedinstellingen overwegen om delen van
hun bezit te digitaliseren. Hoewel de opzet,
uitvoering en begeleiding van een digita
liseringsproject geen gemakkelijke opgave
is, worden hierbij veelal medewerkers uit
de eigen organisatie ingezet. Voor deze
medewerkers organiseert GO opleidingen
vanaf dinsdag 20 januari 2009 voor alweer
de zesde maal de cursus Digitalisering van
culturele collecties.
Na afloop van de cursus zijn de deelnemers
bekend met alle facetten die van belang
zijn voor de succesvolle uitvoering van een
digitaliseringproject en hebben zij tevens
voldoende handvatten om dergelijke pro
jecten te begeleiden. Rode draad in het
cursusprogramma is een case waarbij de
deelnemers in groepsverband een digitali
seringprojectplan schrijven. Bij elk project
is een dergelijk plan essentieel en om in
aanmerking te komen voor subsidie is een
gedetailleerd projectplan zelfs verplicht. Bij
voldoende beoordeling wordt een certifi
caat verstrekt. Tijdens de cursus komen de
volgende onderwerpen aan bod:
Doelstellingen van digitaliseringspro
jecten
Digitaliseren versus conserveren
Toegankelijk maken en metadata, incl.
standaarden
Usability (incl. XML en Open Access) en
Web 2.0
Auteursrecht
Selectiebeleid
Digital preservation
Beheer en exploitatie
Apparatuur en software
Workflow problematiek
Budgettering en projectplan
Presentatie groepsopdracht.
Bij de uitvoering werkt GO opleidingen
nauw samen met medewerkers van toon
aangevende instellingen op het gebied van
digitalisering van erfgoedcollecties, waar
onder Koninklijke Bibliotheek, Nationaal
Archief, Metamorfoze en KNAW. Deze
instellingen hebben in de afgelopen jaren
ruime ervaring opgedaan met digitalise
ringprojecten. Zij zien het als hun taak
december 2008
deze ervaring aan andere vakgenoten over
te dragen. De docenten hebben veel erva
ring als projectleider bij digitaliseringpro
jecten.
Bijeenkomsten
5 februari 2009
Samen met haar partners NVBA en
RMC is Document@work erin geslaagd de
slagkracht van de uitgeverij en congresor
ganisator Sdu te contracteren. Sdu is onder
meer de organisator van het Landelijke
Architectuur Congres (LAC) dat al tien jaar
een zeer hoge opkomst aan eindgebruikers
kent. De media power van Sdu zal, onder
andere via de Automatisering Gids, wor
den aangewend om nieuwe groepen eind
gebruikers te interesseren voor ons vakge
bied. Zonder poespas blijft Document- en
Records Management in het congres cen
traal staan. Het uitgebreide netwerk van
Sdu in de wereld van HBO en universitei
ten zal ook gebruikt worden om studenten
te interesseren voor een baan in de IT.
Locatie: Stadion Galgenwaard te Utrecht
Info: http://nLdocumentatwork.org/
11 februari 2009
Erfgoed Nederland start een con
gresreeks met als thema 'nieuw erfgoed'.
De reeks heeft tot doel het selecteren,
bewaren (behouden en beheren) en pre
senteren van nieuw erfgoed en het zodanig
op de kaart te zetten bij beleidsmakers, erf
goedinstellingen en hun medewerkers en
particuliere verzamelaars, dat het een van
zelfsprekend onderdeel wordt van het erf-
goedbeleid. Het eerste congres van de reeks
staat in het teken van computererfgoed en
wordt georganiseerd samen met de stich
ting Computererfgoed Nederland (SCEN).
Meer informatie verschijnt binnenkort op
de website van Erfgoed Nederland.
Hans Berende
Walburg Pers (Zutphen 2008)
ISBN 978-90-7530-570-2, 126 pagina's,
René Spork
archievenblad
december 2008
Overzichtstentoonstelling grafisch werk van
kunstenaar Abe Gerlsma in Tresoar
Werk van Abe Gerlsma (foto Galerie De Roos van Tudor).
Digitalisering van culturele collecties
Informatie: www.stgo.nl of bel: 070-3512380
Sdu en Document@work organiseren "Document
2009"
Congres nu voor later!
Locatie: Reinwardt Academie, Amsterdam
Info: www.erfgoednederland.nl
archievenblad
