van
Adverteerdersindex
Henriëtte Marsman-Slot
^laonmÉii
DE REE
DE REE archiefsystemen j met het oog op de toekomst
archiefervaring
rtnmi imn'rfn r? -mf Tinnn'
£^S=S5Sg?
Voor inlichtingen over tarieven en
plaatsing van zowel product- als
personeelsadvertenties kunt u
contact opnemen met:
Sales Services
Contactpersoon Gerrit Kulsdom
Postbus 2317, 1620 EH Hoorn
Tel. 0229-211 211
Fax 0229 - 270 404
E-mail: snsdtp@planet.nl
sns@wxs.nl
Het volgende nummer van het
Archievenblad verschijnt
halverwege oktober 2008.
iét adwUiaitty tutd fuMüUty
Adlib Information Systems34
BECIS26
Van Bilsen Consultancy.16
Bruynzeel Storage Systems BVOmslag 2
Deventit28
Dl Facilities34
DIM Consult40
DisConsult12
DocConsult28
Documentenwacht20
Groenendijk Microfilm Scanservice (GMS)20
KarmacOmslag 3
Konica Minolta10
Streekarchivariaat De Liemers en Doesburg50
MicroFormat Systems BVOmslag 4
Pictura40
Preservation Technologies26
De Ree Archiefsystemen56
Restauratie-Atelier Flelmond BV34
Scheeres B.V40
Restauratie-Atelier Sterken26
Restauratieatelier De Tiendschuur28
Tresoar12
Archiefburo Voorzee16
archiefsystemen
"Onze jarenlange ervaring in de archiefwereld is tot een waardevolle bron van kennis voor het vak geworden.
Degelijk en betrokken
Sinds jaar en dag werken DE REE archiefsystemen en
haar klanten op unieke wijze samen.
Door deze samenwerking ontstaan toekomstgerichte
oplossingen, die naadloos aansluiten op de werkwijze
van de archivaris en op zijn dienstverlening aan het
onderzoekend publiek.
Leverancier van MAIS-Flexis, MAIS-Internet www.archieven.nladvies en conversies.
Erik de Ree directeur
De
archiefervarin
"Aber diese Nepomucken
Von des Torgangs Luken gucken
Und aufalle Brucken spucken
Lauter, lanter, Nepomucken".
(Rainer Maria Rilkes, 1896)
Johannes van Nepomuk is beschermhei
lige tegen watersnood en verdrinkingen,
en hij is de beschermer van bruggen.
Overal in Midden-Europa kan men op
oevers langs rivieren of op bruggen zijn
beeltenis tegenkomen. Ook pal over de
grens langs de Duitse gedeelten van de
Berkel, de Oude IJssel en de Aastrang. Het
cultuurhistorisch fenomeen Nepomuk
is op mijn pad gekomen toen ik water
schapsarchivaris werd. In ons land is hij
een tamelijk onbekende
heilige. Tijd om hem aan u
voor te stellen.
Johannes van Nepomuk
heeft echt bestaan. Hij werd
omstreeks 1350inNepomuk
in Zuid-Bohemen geboren.
Hij was doctor in het kerke
lijk recht en werd in 1389
vicaris-generaal in Praag.
Daar raakte hij in conflict
met de wereldlijke macht,
met koning Wenceslaus IV
van Bohemen. Die ruzie
liep voor hem slecht af. In
1393 werd Nepomuk op
last van de koning gevan
gengenomen en gemarteld.
Vervolgens werd hij geboeid
in de Moldau geworpen,
waarna hij verdronk.
Veertig jaar na zijn dood
werd in de bronnen voor
het eerst als reden van zijn
dood opgegeven dat hij het
biechtgeheim van de konin
gin niet had willen schen
den. Zo werd Nepomuk
patroon van de biechtvaders. Hij is ook
beschermheilige van Tsjechië. In dat land
was Johannes Hus in 1415 op de brand
stapel verbrand. Hus geldt als een van de
voorlopers van de Hervorming. Hij werd
na zijn dood als martelaar en als een soort
van nationale held vereerd. De Katholieke
Kerk wilde dat de Tsjechen Hus zouden
vergeten, evenals zijn protestantse idee-
en. Zo ontstond het idee Nepomuk naar
voren te schuiven als schutspatroon van
het land. In 1693 werd op de Karelsbrug
in Praag een standbeeld voor hem opge
richt. Dit werd het 'startsein' voor het
oprichten van een heleboel Nepomukken
op een heleboel bruggen. In 1729 werd
hij door paus Benedictus XIII heilig ver
klaard. De heilige Nepomuk kreeg een
zilveren praalgraf in de Sint-Vitusdom
te Praag. In 1961 bepaalde het Vaticaan
echter dat het verhaal van Nepomuk en
zijn bescherming van het biechtgeheim
verzonnen was. Het deed evenwel niets
af aan zijn populariteit. Voor veel men-
Beeld van de heilige Nepomuk aan de Aastrang bij
het Duitse Krechting, vlakbij de grensplaats Bocholt
(foto B. Bruil).
sen in Midden-Europa is Nepomuk nog
altijd de heilige die beschermt tegen de
gevaren van het water.
Als waterschapsarchivaris is het mij opge
vallen dat er langs de Duitse gedeelten
van de door ons waterschap stromende
rivieren beelden van Nepomuk staan.
Ik vroeg me af waarom die daar ston
den en zo kwam ik achter het ver
haal. Sindsdien zoek ik naar andere
Nepomukken. In ons land staat maar
één bruggenbeeld van Nepomuk: op de
brug over de Swalm in Swalmen, vlakbij
Roermond. In zijn thuisland daarentegen
staat in bijna elke plaats wel een beeld
van hem. Ook in andere Midden- en
Oost-Europese landen komt men hem
geregeld tegen. Oude, versterkte bruggen
hebben zijn voorkeur, maar hij voelt zich
ook thuis in een kapelletje. Pompeus is
zijn beeld in Heidelberg aan de Neckar,
lieflijk zijn beeltenis in een kapelletje
in Heilbronn. In Oostenrijk plaatst men
soms een dakje boven zijn hoofd, zoals
in Bach aan de Lech. In het Luxemburgse
Vianden bewaakt hij de brug over de Our,
in het Zwitserse St. Ursanne de brug over
de Doubs en in Brugge de brug over de
Dijver. In Frankrijk heb ik er maar twee
gevonden: in Kaysersberg bij de Weiss en
in Chemilly bij de Durgeon. De meeste
beelden dateren uit de achttiende eeuw,
maar er is momenteel een opleving in het
oprichten van Nepomukbeelden, zoals
in de Eifel. Een heel moderne Nepomuk
kunt u vinden aan de Niers in Kevelaer.
Nepomuk houdt mij bezig; niet zo
vreemd voor een waterschapsarchivaris.
Al vertrouw ik meer op mijn collega's als
het om bescherming tegen de gevaren
van het water gaat.
Henriëtte Marsman-Slot is archivaris van het
Waterschap Rijn en IJssel te Doetichem.
Lijnbaanstraat 2 9711 RV Groningen j Tel: 050 311 2600 Fax:050-313 7350 E-mail: ederee@de-ree.nl www.de-ree.nl
oktober 2008
archievenblad
