mersfoort
Medewerker Publiek
Administratief Medewerker
Archief Eemland
John Dehé, "Een slaafsch en ongezond bedrijf". De geschiedenis
van het openbaar vervoer in Waterland, 1630-1880
Piet Mertens en Lidwien Schiphorst (red.),
Alphons Boosten (1893-1951), architect
Hoe dynamisch moet je zijn voor Amersfoort?
Adlib software is al decennia toonaangevend
in informatie-, collectie-, kennismanagement
en archiefbeheer. Adlib applicaties staan bekend
om hun gebruiksgemak, overzichtelijkheid en
flexibiliteit. Bel of e-mail voor meer informatie
of voor een geheel vrijblijvende demonstratie.
Software voor musea,
bibliotheken en archieven.
literatuur
Uitgeverij Verloren (Hilversum, 2007) ISBN
978 90 6550 853 8, 490 blz., 39,00.
De trekschuit is een unieke uitvinding
en daarom een belangrijk symbool van de
Hollandse natie. In het proefschrift van
John Dehé staat de trekschuitverbinding
tussen vijf steden in Noord-Holland cen
traal. Al vanaf de middeleeuwen beston
den er diverse verbindingsroutes over het
water, maar deze waren niet altijd betrouw
baar. De steden Amsterdam, Hoorn, Edam,
Monnickendam en Purmerend gingen
in 1660 een samenwerkingsverband aan
om het openbaar vervoer tussen de ste
den te verbeteren. Er werken afspraken
gemaakt over verantwoordelijkheden,
aanleg en onderhoud van de infrastruc
tuur, dienstregeling, schepen en perso
neel. Het aanleggen van kanalen, brug
gen en jaagwegen kostte veel geld, maar
de start van de onderneming was hoop
vol. Toch zorgde de inspanningen van de
steden er niet voor dat de trekschuit kos
tendekkend werd en drukten de kosten
voor het onderhoud zwaar op de finan
ciën van de steden, met als dieptepunt de
Franse Tijd. Diligence, stoomboot, tram
en trein namen
vanaf 1813 de rol
van de trekschuit
steeds meer over
en zorgden uit
eindelijk voor de
opheffing van de
vijfstedenveer in de jaren vijftig van de
negentiende eeuw. In diverse archieven
vond John Dehé een schat aan informatie
die hij helemaal in zijn boek heeft ver
werkt.
SUN (Amsterdam/Heerlen, 2007) ISBN 978 90
8506 267 7, 240 blz., 29,50.
In vervolg op een grote tentoonstel
ling bij Vitruvianum in het Heerlense
Glaspaleis over de vermaarde Limburgse
(kerk)architect Alphons Boosten verscheen
een bundel met essays om zijn markante
bouwwerken wat nader te belichten.
Op de cover staat te lezen dat de tijd waar
in Boosten werkzaam was, werd beheerst
door de polarisatie tussen modernisten
en traditionalisten in de architectuur.
Boosten blijkt noch bij de ene noch bij de
andere stroming te passen en dat maakt
zijn werk oorspronkelijk. In de verschil
lende bijdragen wordt deze positie nader
uitgewerkt door de bouwwerken van
Boosten te bespreken. Fred Humblé geeft
onder de titel 'Grafiek en plastiek' een
inleiding op het werk. Lidwien Schiphorst
geeft een biografische aantekening, Arjen
Looijenga belicht het kerkelijk werk,
Sander van Daal en Lidwien Schiphorst
schrijven vervolgens over de scholen en
kloostergebouwen. Daarna komen de
profane gebouwen aan bod: fabrieken
ZlJ 00 sten
(1893-1951),
architect,!
smmm
en andere
bedrijfsgebou
wen (Lidwien
Schiphorst),
stadswonin
gen, villa's
en landhui
zen (Niek
Bisscheroux), de stedenbouwkundige
erfenis (Maurer), het Stadhuisstraatplan
in Maastricht (Servé Minis) en volgen er
twee bijdragen over de samenwerking
tussen Boosten en Henri Jonas (Monique
Dickhaut) en Boosten als restauratiearchi
tect (Piet Mertens). Het boek is fraai vorm
gegeven en kwam tot stand na veel onder
zoek in het recent verworven en toegan
kelijk gemaakte archief en de naar aanlei
ding daarvan ontworpen tentoonstelling.
Spraakmakend in het werk van Boosten
was dat hij het waagde in Maastricht een
rooms-katholieke kerk te ontwerpen met
bijna op minaretten gelijkende torens.
Maar ook in de andere bijdragen lezen
we dat het werk van Boosten bijzondere
architectuur is. Het heeft duidelijk een
eigen vormgeving. Jammer vind ik dat de
lijst van zijn oeuvre - er wordt wel verwe
zen naar een eerdere publicatie ervan, die
weliswaar ook nog verkrijgbaar is - niet in
dit boek verkort is opgenomen. De bijdra
gen geven opsommende beschrijvingen
van zijn werk in de besproken catego
rieën en dan wil je al vaak snel weten of
en waar hij meer van hetzelfde gebouwd
heeft en of de opsomming uitputtend is.
Redelijk vaak merk ik ook dat genoemd
wordt dat het werk belangrijk is in de
architectuur. De onderbouwing ervan en
vergelijkingen met andere stromingen
en architecten zijn echter schaars. Het
goed toegankelijke werk zou daarmee een
behoorlijke meerwaarde hebben gekre
gen. Desondanks is het boek voor ieder
een die iets over de architectuurgeschie
denis van Limburg wil weten een must,
want Boosten is niet de minste en zoals
de cover zegt: "Ook de geïnteresseerde
leek krijgt inzicht in de architectuur en
geschiedenis van Limburg." Dat wordt in
ieder geval voor de periode van het leven
van de architect redelijk waar gemaakt.
43
"Ons archief is eindelijk overzichtelijk en toegankelijk
doorAdlib Archief. Er zijn zoveel verschillende
zoekmogelijkheden dat je altijd vindt wat je zoekt.
En daar gaat het ons juist om. Met Adlib is het beheer
van ons archief een stuk makkelijker geworden".
Adlib Information Systems
Postbus 1436, 3600 BK Maarssen
Tel: 0346 586800
E-mail: sales@adlibsoft.com
Internet: www.adlibsoft.com
Op zoek naar een nieuwe baan? Kom werken voor de stad met een hart;
midden in Nederland. Kijk op onze website voor uitgebreide informatie;
www.amersfoort.nl/vacatures.
Amersfoort Stad met een hart
"EEN SLAAFSCH
EN ONGEZOND BEDRJJF'
De geschjedems van het openbaar vervoer
Waterland, 1630-1880
IohnDehe
Tamara Tesselaar-Groot
Roelof Braad
februari 2008
archievenblad
