qescnie
4
C
T
v: 1
i
"M
educatie en communicatie
r~\
r~T
De lancering van de website is groots
aangepakt, met onder meer een stand op
de Woonbeurs en de 50+ beurs. Deze aan
pak zorgde voor bijna 2000 bezoekers per
dag. Binnen deze publiekscampagne wordt
een breed publiek benaderd, verschillend
van de snuffelaar (Woonbeurs), de geïnte
resseerde zoeker (Open Monumentendag),
de amateur-onderzoeker en de professio
nal (Dag van de Archieven, Nacht van
de Geschiedenis). Dit alles maakt dat de
website een bezoekersgemiddelde heeft
van 900 nieuwe bezoekers per dag.
De eerste maanden geven een duide
lijk inzicht in het gebruik van de website
en de ervaringen die door de gebruikers
worden opgedaan alsook een beeld van
hun zoekredenen. Net als uit de gebrui
kersonderzoeken die door het Sociaal
Cultureel Plan zijn geschreven (Klik naar
het Verleden, 2006 en Snuffelen en Graven,
2006) blijkt dat de ook bezoeker van
W-t
V - -r> -rvSK
WatWasWaar.nl vooral
op zoek gaat naar mate
riaal over de eigen leef
omgeving, de plaats
waar men geboren is of
waar familie woont of
gewoond heeft. Hierbij
trekken de luchtfoto's
(1944) van Nederland
veel bekijks, evenals de
foto's van een straat of gebouw. De kadas
trale kaart uit 1832 is voornamelijk gewild
bij amateur-genealogen die op zoek zijn
naar hun voorouders. Daarbij is er een
kleine groep mensen die deze kadastrale
kaart gebruiken om hun regio te vectori-
seren. Samen met de amateur-genealogen
vormden zij de frequente bezoekers van
deWoonOmgeving.nl. De overgang van
deze oude website naar WatWasWaar.nl
vormde bij hen de grootste problemen,
omdat de manier van zoeken geheel ver
anderd is.
WatWasWaar.nl is anders van opzet dan
haar voorganger. De website deWoon-
Omgeving.nl was geheel gebouwd rond
om de kadastrale kaart van 1832, terwijl
WatWasWaar.nl naast deze kaart ook ander
materiaal zichtbaar maakt, zoals militaire
veldminuten, luchtfoto's, etsen en ander
beeldmateriaal, zowel gevectoriseerd als
gegeorefereerd. Om dit te bewerkstelli
gen is in de aanvang van de bouw van de
site de keuze gemaakt om een eigen GIS-
systeem te ontwikkelen.
Dit was nodig, omdat de
beschikbare GIS-pakketten
geen mogelijkheid bieden
om verschillende tijdslagen
gelijktijdig te laten zien.
Op dit moment wordt
WatWasWaar.nl veel ver
geleken met Google Earth
en Google Maps. Ook deze
sites tonen een kaart van
Nederland waaraan digitaal
materiaal wordt opgehan
gen. Het grootste verschil
tussen deze sites en WatWasWaar.nl zit
in de tijdscomponent. WatWasWaar.nl
laat verschillende tijdslagen zien, terwijl
de websites van Google vastzitten aan de
huidige kaart en een andere tijdslaag niet
naar voren kunnen halen. Daarbij heeft
WatWasWaar.nl de mogelijkheid om
zowel gevectoriseerd als gegeorefereerd
beeldmateriaal aan de Nederlandse kaart
te koppelen. Bij Google wordt het mate
riaal alleen puntsgewijs gekoppeld aan de
site. Hierdoor verdwijnt de tijdscompo
nent en lijkt elk stukje beeldmateriaal te
behoren binnen dezelfde periode.
Behalve bij deze technische verschil
len kan men ook stilstaan bij de wijze
van plaatsen van het materiaal. In het
geval van Google moet een medewer
ker elk item zelf koppelen aan de kaart.
WatWasWaar.nl heeft de mogelijkheid
om een beeldbank of e-depot van een
deelnemende instelling in te lezen, zodat
dit digitale beeldmateriaal altijd onder de
verantwoordelijkheid van de instelling
blijft, maar de website zelf het materiaal
aan de juiste locatie koppelt. En omdat
verschillende instellingen beeldmateriaal
op WatWasWaar.nl beschikbaar stellen,
wordt elk beeld in een context geplaatst
van locatie en tijd. Het laatste verschil
betreft de communicatie. In het geval
van Google zal de instelling zelf deze
communicatie moeten verzorgen en het
publiek moeten inlichten over het te vin
den materiaal op de digitale kaarten van
Google. Maar WatWasWaar.nl meldt zelf
aan het publiek wanneer er nieuw mate
riaal te vinden is, zoals boven is geïllu
streerd.
De samenwerking tussen de deel
nemende instellingen en de toepassing
educatie en communicatie
van de bijzondere techniek brengen een
prachtige website voort. Verschillende
plaatsen op de kaart zijn verder uitge
diept, onder meer Veere, Nagelen en de
provincie Friesland, waarbij veel kadas
trale gegevens zijn gedigitaliseerd. Een
zoektocht door WatWasWaar.nl en daar
mee de geschiedenis van één locatie (of
heel Nederland, voor de actieve zoeker),
is het best te illustreren aan de hand van
een van deze projecten.
Zoekende met de muis naar Veere, klikt
u op de website op de Provincie Zeeland.
Verder ingezoomd komt Veere te voor
schijn als een kleine stad in het rood
en geel. Elk perceel is door vrijwilligers
gevectoriseerd en bevat informatie over
het gebruik van het perceel, de bewoner
of eigenaar in 1832 en toont mogelijk
afbeeldingen van de straat of het daar
aanwezige gebouw. Deze in de zestiende
eeuw tot bloei gekomen Zeeuwse stad
staat op WatWasWaar.nl vol met door het
Zeeuws Archief geleverd beeldmateriaal.
Maar ook luchtfoto's en militaire veld
minuten uit het Nationaal Archief geven
een blik terug in de tijd.
Sinds de lancering van WatWasWaar.nl
komen er geregeld reacties van gebrui
kers binnen. Deze reacties bevatten zowel
positief commentaar als verbeterpunten.
Voorafgaande aan de
lancering heeft er een
gebruikersonderzoek
plaatsgevonden, die
eveneens positieve
feedback en verbeter
punten opleverde. De
meeste punten zijn
aangepast voordat
WatWasWaar.nl gelan
ceerd werd. Enkele
punten nemen iets
meer tijd in beslag
om deze te verbete
ren. Uit de reacties
en het gebruikerson
derzoek blijkt ook dat
het gevonden materi
aal wordt beschouwd
als leuke informatie
over de leefomgeving. Vooral de vondst
van de eigen woning op een van de lucht
foto's geeft bij verschillende bezoekers de
doorslag om verder te zoeken.
Nu het project loopt en
de website on-line is, is het
tijd om naar de toekomst
te kijken. WatWasWaar.nl
richt zich op het ontsluiten
van digitaal archiefmate
riaal dat locatiegebonden
is. Daarbij staat het grote
publiek centraal, bestaande
uit de licht geïnteresseerde
tot de amateur-onderzoe
ker. Het uiteindelijke doel is
dat de kaart gaat fungeren
als een zoekmachine bin
nen de Nederlandse archie
ven, culturele instellingen
en hun beeldbanken. WatWasWaar.nl wil
een webportaal worden voor het grote
publiek om historisch beeldmateriaal
te vinden aan de hand van een locatie.
De eerste aanzetten zijn al gegeven door
de beoogde samenwerking met KICH, dat
de professional op dit gebied zal bedie
nen, en verdere samenwerking met het
Kadaster. Een mogelijke link met de ver
schillende beeldbanken en het vindbaar
maken van persoonsgegevens voor genea
logisch onderzoek worden beschouwd als
een prachtige mogelijkheid om de e-cul-
tuur binnen de cultuursector te vergroten
en onderling te verbinden. De website
blijft zich verder uitbreiden en zal elke
maand nieuw materiaal zichtbaar maken
voor het grote publiek.
23
v-
Door Job Gerlings
Afgelopen september is het nieuwe online
platform WatWasWaar.nl gelanceerd. Dit
platform ontsluit historische informatie,
gebonden aan een locatie binnen Nederland,
op een eenvoudige manier voor het publiek.
De website is de opvolger van deWoonOm-
geving.nl. Al direct vanaf het moment dat de
website toegankelijk werd gemaakt begon
nen de bezoekerscijfers op te lopen.
Op 9 september, tevens de eerste dag van
het Open Monumentendag weekend, brach
ten 13.000 bezoekers minimaal één keer een
bezoek aan de website.
De eerste maanden
- .sjr.™
-■ V'. v 4;-
'KA'.0
atls
v C M r
\.isiiy. riiir ut
De basispagina van de web
site met de digitale kaart
WatWasWaar.nl.
"D
schatkamer nieuws
Mijn selectie
Alle inform;
r
iSCru.
aiv
Verschil met Google
Het kadastrale minuutplan van de stad
Utrecht uit 1832 (coll. Kadaster).
Veere als voorbeeld
22
archievenblad
februari 2008
Gebruikerservaringen
Organisatiestructuur
WatWasWaar.nl is een samenwerkings
project tussen verschillende archieven en
culturele instellingen. De website is de
opvolger van deWoonOmgeving.nl, die
destijds is opgezet door Documentaire
Informatievoorziening en het Archiefwezen
(DIVA). Bij de overgang van DIVA naar
Erfgoed Nederland heeft de Stichting
Archiefprogrammatuur (STAP) het beheer
van de website overgenomen. De verschil
lende pilotprojecten die zijn ontwikkeld
binnen deWoonOmgeving.nl zijn afkomstig
van de deelnemende instellingen en vormen
een onderdeel van WatWasWaar.nl.
Dankzij een projectsubsidie van het
Ministerie van Onderwijs Cultuur en Weten
schappen en de vrijwillige bijdragen van de
deelnemende instellingen is het mogelijk
geweest om de huidige website te bouwen.
De deelnemende instellingen zijn:
Brabants Historisch Informatie Centrum
Drents Archief
Fryske Akademy
Gelders Archief
Gemeentearchief Delft
Gemeentearchief Leiden
Gemeentearchief Rotterdam
Groninger Archieven
Historisch Centrum Leeuwarden
Historisch Centrum Overijssel
Kadaster
Nationaal Archief
Nieuw Land Erfgoedcentrum
Noord-Hollands Archief
Regionaal Archief Nijmegen
Regionaal Archief Tilburg
Regionaal Historisch Centrum Eindhoven
Regionaal Historisch Centrum Limburg
Stadsarchief Amsterdam
Stadsarchief Sittard-Geleen
Stichting CAIRN
Stichting Kadastrale Atlas Overijssel
Stichting Kadastrale Atlas Zeeland
Tresoar
Universiteit Utrecht
Utrechts Archief
Werkgroep Kadastrale Atlas
Provincie Utrecht
Zeeuws Archief
Wilt u meer informatie over deelname aan WatWasWaar.nl?
Mail dan naar info@watwaswaar.nl.
T7" '1
'pr-Trr, ló
Veere, gezicht op de Vleeshal aan de
markt, I860 (coll. Zeeuws Archief).
Toekomst
Job Gerlings is werkzaam bij WatWasWaar.nl en
houdt zich bezig met de inhoudelijke samenwerking
tussen de verschillende deelnemende instellingen en
WatWasWaar.nl.
februari 2008
archievenblad
