In memoriam
Frans Cornells Berkenvelder (1932-2007)
SCHEEREsP llB.V
Boogschutterstraat 40, 7324 BA Apeldoorn
Postbus 4168, 7320 AD Apeldoorn
Tel. (055) 368 95 49 Fax. (055) 542 92 22
www.scheeres.nl
verkoop@scheeres.nl
ÊÊÊMBBÊÊBm
UniCompact verrijdbare archiefsystemen.
In de afgelopen 39 jaar hebben wij bij zeer veel organi
saties ruime ervaring opgedaan bij het oplossen van
archiveringsproblemen. Voor u, als verantwoordelijke
voor het archief, is het natuurlijk duidelijk dat de
authentieke archiefopslagmethodes allemaal één ding
gemeen hebben en dat is ruimtebesparing.
Echter andere zaken verdienen net zoveel aandacht; in
welke uitvoeringen kunnen de stellingen geleverd wor
den,wat zal de invloed zijn op de klimatologische
omstandigheden, welke aanpassingen zijn er aan het
product gemaakt om beschadigingen van uw archivalia
te voorkomen, wat zijn de veiligheidsvoorzieningen bij
een verrijdbaar archief enz.
Kortom, er zijn genoeg aandachtspunten waarbij
Scheeres voor u een belangrijke én adviserende rol kan
spelen.
Heeft u interesse in onze producten stuur of fax deze bon
naar onderstaand adres en informatie wordt u toegestuurd.
in memoriam
Frans Berkenvelder werd op
18 augustus 1932 te Alkmaar geboren.
Hij studeerde geschiedenis en rechten aan
de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn doc
toraal examen geschiedenis legde hij af in
1958, dat in de rechtsgeleerdheid in 1959.
Vervolgens was hij tot 1968 leraar geschie
denis aan gymnasia in Breda en Deventer.
Ondertussen was hij begonnen met de
opleiding tot hoger archiefambtenaar aan
de Rijks Archiefschool. In 1966 kwam hij
in dienst van de gemeente Zwolle, waar
hij in 1968 benoemd werd tot gemeen
tearchivaris. Deze functie oefende hij
uit tot september 1994. Vervolgens was
hij nog tot zijn pensionering in 1997 als
wetenschappelijk medewerker aan het
gemeentearchief verbonden.
In 1968 was het Zwolse archief op
een gebrekkige wijze gehuisvest in het
stadhuis. Het is mede aan Berkenvelder
te danken dat hieraan een einde kwam.
Het archief verhuisde in 1969 naar een
nieuw pand en met niet aflatende ijver
drong Berkenvelder er steeds bij het
gemeentebestuur op aan om voldoende
middelen beschikbaar te stellen. Het aan
tal formatieplaatsen groeide in tien jaar
tijd van twee tot dertien.
Tijdens zijn archivariaat legde hij de
nadruk op het toegankelijk maken van
archieven. Hij maakte beschrijvingen van
het oude stadsarchief. Van alle charters
vervaardigde hij regesten met de bedoe
ling om de afgedwaalde akten tot het
eigenlijke archief terug te kunnen bren
gen. Voor de vele genealo
gen en andere onderzoe
kers ontwierp hij de zoge
heten Generale Index, een
kaartsysteem met tal van
uniform getypte gegevens
uit diverse archief- en
literaire bronnen, geru
briceerd naar persoons
naam, beroep, topografie
en onderwerp. Het aantal
kaartjes bedroeg uiteinde
lijk twee miljoen.
Met tentoonstellingen
en lezingen wist Ber
kenvelder het archief in
de Zwolse samenleving
en daarbuiten onder de
aandacht te brengen. Het
jaar 1980 vormde wat dat
betreft een hoogtepunt.
Zwolle herdacht toen
het feit dat zij 750 jaar te
voren stadsrecht had ver
kregen. Mede door zijn
toedoen kwam dit feest
in het teken te staan van
de Hanze, waarover hij
diverse keren publiceerde.
In dat jaar werd ook het
eerste deel van het Zwolse oorkondeboek
gepresenteerd onder de naam Zwolse
Regesten. Tot 1997 volgden er nog vijf
delen. Alle akten over Zwolle uit de periode
1350-1500 waren daarmee in regestvorm
gebracht. Ook gaf hij Maandrekeningen en
Jaarrekeningen van Zwolle over de periode
1399-1450 in druk uit. Naast deze bron
nenpublicaties schreef hij tientallen arti
kelen over uiteenlopende onderwerpen
uit de geschiedenis van Zwolle.
Vanaf 1970 tot 1991 was Berkenvelder
docent geschiedenis aan de Rijks Archief-
school. Vele leerlingen zullen zich hem
herinneren als een leraar die op een
middelbare-schoolachtige wijze les gaf.
Hij had een belangrijk aandeel in de tot
standkoming van het rapport Toekomst
Rijks Archiefschool (1980). Ook was hij
jarenlang als docent 'oud-archief' verbon
den aan de opleiding SOD. Daarnaast had
hij in tal van besturen zitting. Zo was hij
voorzitter van de Landelijke Kring van
Gemeente- en Streekarchivarissen, van
de Commissie Herziening Archiefwet,
van de Commissie Nota Archiefbeleid en
van de Vereeniging tot beoefening van
Overijsselsch Regt en Geschiedenis.
In 1995 werd Berkenvelder koninklijk
onderscheiden. Na zijn pensionering in
1997 ging hij onverminderd met zijn werk
verder. Op 1 december 2005 promoveerde
hij aan de Rijksuniversiteit Groningen
op het proefschrift Stedelijk burgerrecht en
burgerschap in Deventer, Kampen en Zwolle,
1302-1811. Deze dissertatie beschouwde
hij als de kroon op zijn werk als histori
cus en als archivaris van Zwolle. Met een
voor hem ongekende vreugde nam hij de
bul in ontvangst. Na de promotie ging
het met zijn gezondheid bergafwaarts.
Hij leed aan een ongeneeslijke ziekte
waaraan hij op 16 juli 2007 bezweek.
Berkenvelder is de man geweest die
van het gemeentearchief van Zwolle een
middelgrote archiefdienst maakte. Hij
was een archivaris van de oude stempel.
Hij was uiterst formeel in de omgang en
hield een zekere afstand in acht tegen
over zijn medewerkers. Door zijn vele
bronnenuitgaven en publicaties heeft
Berkenvelder zich zeer verdienstelijk
gemaakt voor de verbreiding van de ken
nis van de geschiedenis van Zwolle.
15
"Ons archief is eindelijk overzichtelijk en toegankelijk
doorAcllib Archief. Er zijn zoveel verschillende
zoekmogelijkheden datje altijd vindt wal je zoekt.
En daar gaal hel ons juist om. Met Adlih is het beheer
van ons archief een stuk makkelijker geworden".
Adlib software is al decennia toonaangevend
in informatie-, collectie-, kennismanagement
en archiefbeheer. Adlib applicaties staan bekend
om hun gebruiksgemak, overzichtelijkheid en
flexibiliteit. Bel of e-mail voor meer informatie
of voor een geheel vrijblijvende demonstratie.
Software voor musea,
bibliotheken en archieven.
Adlib Information Systems
Postbus 1436, 3600 BK Maarssen
Tel: 030 2411885
E-mail: sales@adlibsoft.com
Internet: www.adlibsoft.com
Organisatienaam
Naam contactpersoon MA/
Adres
Postcode
Plaats
Telefoonnummer
Bel mij op voor een afspraak Q
Door Wim Huijsmans
Op 16 juli 2007 is na een langdurig ziekbed
dr. Frans Cornelis Berkenvelder op 74-jarige
leeftijd overleden. Hij was een kwart eeuw
gemeentearchivaris van Zwolle.
De Zwolse gemeentearchivaris Frans Berkenvelder bij de
presentatie van een van de delen van de Zwolse Regesten in
1983 (foto Historisch Centrum Overijssel, Zwolle).
Nadruk op toegankelijk maken
Docentschap en promotie
Van de oude stempel
Wim Huijsmans is archivaris en verbonden aan het
Historisch Centrum Overijssel.
september 2007
archievenblad
