Het Archievenblatyan charter tot chip
36
12? Het Groninger convenant
liZ
12? Stadsarchief Amsterdam:
116 Nooit gebouwd Rotterdam
co ofon
noot van de redactie
115
L16 Waardering en selectie:
Vaste rubrieken
149
L5£ Literatuur
[53
ir?«f
BS*
134
138 Het archief van het
Citaat van de maand
[4_3 De Afsluitdijk 75 jaar
Het Archievenblad is een uitgave van de
Koninklijke Vereniging van Archivarissen
in Nederland (KVAN).
Het Archievenblad verschijnt tienmaal
per jaar. Alle leden van de KVAN
ontvangen het Archievenblad.
Redactie
Chaja Beek, Hans Berende,
Jac. Biemans, Patricia Böschen,
Roelof Braad (hoofdredacteur),
Dick Deuzeman, Patricia Redder,
Peter Sijnke,TamaraTesselaar-Groot,
PatrickTimmermans/Verleden Tijd
(eindredactie), Hanno de Vries,
Ivo Zandhuis.
Vaste medewerkers
Albert Boekhorst, Dick Bunskoeke,
Sophie Devolder, Adelheid Feryn,
Charles Jeurgens, Eric Ketelaar, Else Laura
Rademaker, Harry Strijkers, PeterVlot.
Redactieadres
Archievenblad, Herengracht 474,
1017 CA Amsterdam.
Tel.: (020) 716 73 53
Fax: (020) 716 73 55
E-mail: bureau@kvan.nl
Abonnementen en
ledenadministratie
Wie geen lid is van de KVAN kan het
Archievenblad bestellen bij het
KVAN-bureau, Herengracht 474,
1017 CA Amsterdam.
Tel.: (020) 716 73 53
Fax: (020) 716 73 55
E-mail: bureau@kvan.nl.
Ook voor adreswijzigingen.
Jaarabonnement
Nederland
buitenland (binnen Europa)
buitenland (buiten Europa)
losse nummers
Product- en personeelsadvertenties
Sales Services geeft inlichtingen over
tarieven en plaatsing van alle advertenties.
Postbus 2317, 1620 EH Hoorn.
Tel.: (0229) 21 12 11 Fax: (0229) 27 04 04.
e-mail: sns@wxs.nl
Ontwerp en productie
Print Productions BV, Ursem
Beeldbewerking cover
Print Productions BV, Ursem
ISSN 1385-4186
Het volgende nummer van het
Archievenblad verschijnt halver
wege oktober 2007.
N H 0 U D S IP G A V E
In memoriam:
Frans Cornells Berkenvelder (1932-2007)
Wim Huijsmans
opnieuw in de schijnwerpers
Management: Charles Jeurgens
Management: Dick Bunskoeke
120 Een A4-tje met grote gevolgen.
Het Handvest Dienstverlening Archieven
Dienstverlening: Fred Schot
122 Archief in de bodem.
De kerk van Venloon als archeologisch
monument
Archieven en collecties: Ellen Vreenegoor
Het geheugen van de stad
Onderzoek en onderwijs: Eric Ketelaar
3 De archiefervaring
IA Nieuws uit het veld
Stadsarchief Amsterdam:
een monument met een nieuwe ziel
Nooit gebouwd Rotterdam
Column
KVAN Nieuws
56 Agenda
m.
THEMA: Archieven en moderne monumenten
Bladeren door het verleden.
De archieven en collecties van de RACM
Natascha Lensvelt
69,50
81,50
98,00
5,00
een monument met een nieuwe ziel
Jac. Biemans
133 Recente monumenten.
Het project Wederopbouw
Ben deVries
Oosterhout versus de Rest
LodewijkWinkeler
Noor Mens
Bureau Wederopbouw Boerderijen
Sophie Elpers
|4i Oude stukken in neostijl.
Een vroeg voorbeeld van rijksarchiefbouw
in 's-Hertogenbosch
Jac. Biemans
"Het ontwerp moet worden beproefd -
niet de gebruiker"
Uit: Th.H. Oltheten en K. Steenwijk, Het ontwerpen van
formulieren (4de druk; Den Haag) 103.
Door Jac. Biemans
Op 12 september werd het nieuwe onderkomen van
Stadsarchief Amsterdam geopend: het monumentale
gebouw 'De Bazel'. Een gesprek met Jan Boomgaard,
directeur van het Stadsarchief Amsterdam.
Het archief van het
Bureau Wederopbouw Boerderijen
Door Noor Mens
Het bombardement op Rotterdam in mei 1940
richtte een enorme ravage aan. Vier dagen later
gaf het stadsbestuur aan stedenbouwkundige
W.G. Witteveen opdracht een wederopbouwplan
te maken. Over een nieuw Rotterdam dat nooit
gebouwd is.
De Afsluitdijk 75 jaar
Annemarie de Groot
144 Over banken en bouwarchieven
Jan-Jaap Mobron
u
j 1 *•*--
Door Annemarie de Groot
Door Sophie Elpers
75 Jaar geleden werd de Afsluitdijk gesloten. Hiermee
was een van de belangrijkste iconen geboren voor
het Nederland dat 'inpoldert en het water bevecht
Over de toekomst van dit 'landschappelijke archief
stuk'.
Volkskundige Sophie Elpers verricht promotieonder
zoek naar wederopbouwboerderijen in Nederland.
De belangrijkste bronnen voor haar onderzoek
vond ze in het archief van het Bureau Wederopbouw
Boerderijen, maar ook bij de mensen thuis.
Foto s voorzijde
Bronnen: Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis
Heerlen: Nederlands Architectuurinstituut, Rotterdam (exposities
200 jaar Rijksbouwmeesters' en 'P.J.H. Cuypers'), Stadsarchief
s-Hertogenbosch: Stadsarchief Breda: Zeeuws Archief. Zie voor de
beschrijving van de foto's aflevering Ipagina 4 van deze jaargang
|4o Bredase bouwtekeningen
Mark Buijs
Roelof Broad
archievenblad
archievenblad
september 2007
september 2007
Moderne Monumenten
Ons themanummer sluit dit jaar
aan bij het thema van
Open Monumentendag:
Moderne Monumenten. Voor
dit themanummer hebben we
de gewaardeerde medewerking
gekregen van de Rijksdienst voor
Archeologie, Cultuurlandschap en
Monumenten (RACM), nu nog in
Zeist en Amersfoort. Harry van den
Bersetaar (zie zijn Archiefervaring)
was gastredacteur. De dienst heeft
heel wat over monumenten en ook
jonge bouwkunst in huis. Bij een
bezoekje aan het archief van de
RACM bleek dat veel meer dan ik
ooit vermoedde. Een verfrissende
kennismaking dus.
Ook in onze archieven is heel wat
met betrekking tot dit thema te
vinden. Archieven van bouw- en
woningtoezicht, bouwvergunnin
gen, archieven van welstandscom
missies of commissies ruimtelijke
ordening, van architecten en de
vele stedenbouwkundige plan
nen, om de meest voor de hand
liggende maar eens te noemen.
De veelheid aan archieven van de
negentiende en twintigste eeuw
geeft meer dan overvloedige
informatie over onze gebouwde
omgeving. Tenminste, dat zou je zo
denken. Bij mijn speurtocht naar
de bouwgeschiedenis van enkele
panden voor de Monumentenroute
in Heerlen dit jaar bleek toch
weer eens dat niet alles over onze
gebouwde omgeving goed is gedo
cumenteerd. Van verschillende
jonge panden in onze binnenstad
is de architect niet meer te achter
halen. Meermaals staat zijn naam
niet op de tekeningen of bouwaan-
vraag vermeld. In enkele gevallen
helpt het herkennen van de hand
tekening. Maar goed, denk je dan,
je kunt altijd nog de bewoner of
eigenaar vragen. Maar die kunnen
zich vaak de naam van de architect
ook niet herinneren, zeker niet als
ze al de tweede of derde generatie
bewoner zijn. Dus blijkt maar weer,
alles weten of documenteren is
niet altijd mogelijk.
Wat we ook nauwelijks in de
archieven vinden, is de waardering
van de jonge bouwkunst. Dat is
een vak apart. Een bevriend en
gewaardeerd architectuurkenner
maakt voor objecten van moderne
bouwkunst heel andere keuzes dan
ik op basis van historische waarde
ring zou doen. Een uitdaging was
het voor ons te kijken naar welke
ontwerpen waarde hebben voor
de langere termijn, en die dus de
'monumentenstatus'zou moeten
krijgen. We keken, inderdaad, voor
al naar het ontwerp: hoe heeft de
architect het bedoeld. En niet: wat
heeft de gebruiker bijvoorbeeld
aan een winkelpand voor ontsie
rende gevelreclames aangebracht.
De discussie over sommige panden
is nu open om die in een goede,
oorspronkelijk gewilde staat terug
te brengen. Archieven en bouw
kunst kennis vullen elkaar dus
goed aan. Het is goed dat erover
geschreven wordt en dat ook de
waardering van jonge bouwkunst
levend gehouden wordt in goed
gedocumenteerde websites, maar
liever ook in archieven!
