Bookkeeper"
Op zoek naar een
echte specialist?
PreservationTechnologies
mum
mÊÊiS^'
BECIS is uw partij voor:
A WORLD LEADER IN PAPER PRESERVATION
Preservation Technologies B.V. voor:
massa-ontzuring van archiefmateriaal, boeken,
kranten, posters, prenten, tekeningen etc. door
middel van de beproefde Bookkeeper methode
Vriesdrogen van nat papier
Herverpakken in zuurvrij material
Verkoop ontzuringssprays en spraysystemen
Ontsmetten en reinigen
Verkoop en administratie
Pluim-es 18 - 2925 CM Krimpen aan den IJssel
Tel.: 0180 521188 GSM: 0653672024 Fax: 0180 525400
E-mail: johnvandorsten@ptbv.nl
Productie
Middenweg 576B - 1704 BR Heerhugowaard
Tel.: 072 5724330 Fax: 072 5724331
DE REE
DE REE archiefsystemen met het oog op de toekomst
onderwijs en onderzoek
Vervolg van pagina 29
hun functie als juridisch bewijsmiddel:
het werden historische objecten, "eer
waardige overblijfselen van de handelin
gen onzer vroege voorouderen". De muni-
menta werden niet langer gebruikt en
beheerd door de archiefvormende admi
nistratie; ze waren geworden tot monu-
menta, beheerd door "het archiefwezen".
Dit archiefwezen nam in Nederland een
aanvang in 1802: al had de archivaris van
de Republiek, Hendrik van Wijn, niet het
beheer van een archiefdepot, hij verza
melde wel allerlei series (vooral Hollandse)
archivalia die in en nabij zijn werkvertrek
in het Binnenhof en sinds 1806 in het
voormalige logement van Rotterdam aan
het Plein in Den Haag (thans ministerie
van Defensie) werden bewaard.
Een werkelijk nationaal archief kwam
er pas in 1814. Bij soeverein besluit van
8 maart 1814 nr. 9 gelastte koning Willem
I het bijeenbrengen van alle "oude en late
re archieven van den Staat zoo in deze
Residentie voorhanden, als welke nog van
elders moeten verzameld worden" tot en
met 1794. Van Wijn werd in zijn func
tie hersteld, met de nieuwe titel van 's
Lands Archivarius. De archieven werden
bijeengebracht in de Ridderzaal op het
Binnenhof. Niet alleen dit Landsarchief,
maar ook andere archieven werden
beschouwd als de schatkamers van de
bronnen voor de Nederlandse geschiede
nis, een geschiedenis met een duidelijk
doel: "aankweeking van vaderlandsliefde,
bevordering van burgerdeugd en instand
houding van het Nationaal Karakter."
Het zou echter nog bijna anderhalve
eeuw duren voordat het woord 'erfgoed'
expliciet werd toegepast op de archieven.
Ter gelegenheid van zijn 150-jarig bestaan
hield het Rijksarchief in 1952 een tentoon
stelling in het Delftse Prinsenhof, waar
"uit de schatkamers van het Algemeen
Rijksarchief een keur van documen
ten bijeengebracht" was. De beheerder van
die schatkamers, algemeen rijksarchivaris
Graswinckel, besloot het voorwoord tot
de catalogus van de tentoonstelling met
de hoop uit te spreken dat de bezoekers
zich een indruk zouden kunnen vormen
van de werkzaamheid van het Algemeen
Rijksarchief in de afgelopen 150 jaren en
daaruit zouden kunnen opmaken "hoe
zijn beheerders er steeds naar hebben
gestreefd, het kostbare erfgoed van het
verleden, dat aan hun zorgen werd toe
vertrouwd, dienstbaar te maken én aan
de samenleving én aan de wetenschap.
Moge het Nederlandse volk, dat van dit
alles mede-erfgenaam is, zich bij voortdu
ring van zijn verleden bewust blijven en
er de kracht uit putten voor zijn huidig
en toekomstig bestaan!" Hier worden de
termen 'erfgoed' en 'erfgenaam' - vanuit
een perspectief van de Wederopbouw na
de Tweede Wereldoorlog - gebruikt voor
archieven, terwijl ook duidelijk wordt
welk begrip met de metafoor wordt aan
geduid. Het kostbare erfgoed, bewaard in
de schatkamer van het Rijksarchief, dient
een doel, het moet actief benut worden:
het helpt het Nederlandse volk zich bij
voortduring van zijn verleden bewust te
blijven en uit dat verleden kracht te put
ten.
De waarde van de archieven als
bestanddeel van het cultureel erfgoed
(art. 2 Archiefbesluit 1995) is een secun
daire waarde, aangezien archieven niet
in eerste instantie als cultureel erfgoed
worden gecreëerd. Ze ontstaan en worden
vastgelegd en bewaard als verantwoor
ding en bewijs; deze munimenta zijn een
neerslag van transacties in het heden,
transacties die een begin hebben en een
eind, een afsluiting die ze tot verleden
maakt. Daarmee hebben ook de archief
stukken primair een afsluiting gevonden,
zijn ze verleden geworden. Hun secun
daire gebruik als monumenta ligt in de
onvoorspelbare toekomst. Toch zal bij
de waardering met het oog op de selec
tie van wat bewaard en wat vernietigd
kan worden, met die monumentalise-
ring rekening gehouden moeten worden.
Kon die waardering vroeger nog worden
uitgesteld tot ettelijke decennia van de
levenscyclus van de archivalia waren ver
streken, tegenwoordig is de waardering
van digitale archieven een doorlopend
proces dat soms zelfs al bij de creatie van
de archivalia in het systeem moet worden
ingebouwd. Steeds opnieuw zal moeten
worden vastgesteld wat van de digitale
archieven naar de toekomst gemigreerd
kan en moet worden. Daarmee vervaagt
de tegenstelling tussen munimenta en
monumenta die de afgelopen twee eeu
wen het denken over archieven heeft
beheerst.
Interim personeel;
Interim-management;
Archiefbewerking;
Digitalisering;
Advisering;
Archiefbeheer.
Meer weten?
Op onze website vindt u een overzicht van onze
diensten en producten. Voor een vrijblijvend
gesprek of een offerte kunt u bellen met:
020-4031147.
BECIS, informatiespecialisten van deze tijd.
Entrepotdok 37A-bg 1018 AD Amsterdam
Postbus 36079 I 1020 MB Amsterdam I 020-4031147 I WWW.BECIS.NL I info@becis.nl
archiefsystemen
"Onze jarenlange ervaring in de archiefwereld is tot een waardevolle bron van kennis voor het vak geworden."
Degelijk en betrokken
Sinds jaar en dag werken DE REE archiefsystemen en
haar klanten op unieke wijze samen.
Door deze samenwerking ontstaan toekomstgerichte
oplossingen, die naadloos aansluiten op de werkwijze
van de archivaris en op zijn dienstverlening aan het
onderzoekend publiek.
Erik de Ree directeur
Lijnbaanstraat 2 9711 RV Groningen Tel: 050 - 311 2600 j Fax: 050 - 313 7350 E-mail: ederee@dë-ree.nl www.de-ree.nl
Leverancier van MAIS-Flexis, MAIS-Internet www.archieven.nladvies en conversies.
Erfgoed en educatie
frj:
Waardering
Noten
Dit artikel is een bewerking van de gelijk
namige bijdrage in: F. Grijzenhout (red.),
Erfgoed. De geschiedenis van een begrip
(Amsterdam 2007) 73-95. Daar vindt men
ook de vindplaatsen van de citaten.
Eric Ketelaar is hoogleraar Archiefwetenschap aan
de Universiteit van Amsterdam (Mediastudies) en aan
Monash University, Melbourne. Zie ook: www.archivis-
tics.nl
Bundel Erfgoed
in de bundel Erfgoed worden de uit
eenlopende geschiedenissen van het
begrip gereconstrueerd en geanalyseerd
door een team gerenommeerde auteurs.
Sommigen besteden aandacht aan de
juridische herkomst en betekenis van
het woord 'erfgoed' en aan de religieuze
dimensie ervan. Anderen richten zich
op verwante begrippen, zoals 'monu
ment', 'oudheden' of 'erflaters'. Weer
anderen bespreken juist een bepaald
werkingsveld binnen het cultureel
erfgoed: archieven, literatuur, architec
tuur, archeologie, landschap. De bundel
wordt afgesloten met een beschouwing
over de onuitroeibare drang van som
migen om zich af te zetten tegen de
erfgoedgedachte, een drang die soms
zelfs zo ver gaat dat men het erfgoed
wil vernietigen.
F. Grijzenhout (red.), Erfgoed, de
geschiedenis van een begrip verschijnt
bij Amsterdam University Press, paper
back, 336 pagina's, ISBN: 978-90-5356-
912-2, 37,50.
