vakbekwaam
toegankelijk maken
van uw collectie
INGRESSUS
Restauratie atelier Sterken BV
www.ingressus.nl
Atelier voor
van papier
restauratie en conservering
en perkament
Ontsluiting fysieke collecties, Ontsluiting digitale collecties
Kwaliteitszorg, Ondersteuning, Digitale diensten
STF.R KF.N
f3
a
f
s
w
management
heshhbsr
Vervolg van pagina 27
De doorsnee lokale archiefdienst acqui-
reert overwegend 'passief'. De kans is
groot dat het resultaat van (de schaarse)
actieve acquisitie correleert met de inte
resses of met het sociale netwerk van
individuele medewerkers. De diensten
die systematischer te werk gaan, zoeken
steun bij de rubriekenindeling van het
archievenoverzicht, de gemeentegids, de
Gouden Gids, een bedrijvengids, CBS-jaar-
reeksen, Pyterssen's Almanak, Kamer van
Koophandel. Zeker, het is een nuttig
begin, het biedt houvast, maar het blijft
een opsomming, naar onderwerp inge
deeld, net als in de bibliotheek. Het is
een indeling die voert naar bedrijven,
naar instellingen, naar verenigingen - ik
noem het een institutionele benadering.
Een institutionele benadering deelt de
samenleving op in sectoren en rubrieken.
Maar als ik u zou vragen: wat herinnert u
zich als kenmerkend voor, bijvoorbeeld,
de eerste helft van de jaren zeventig in
uw toenmalige woonplaats? Denkt u dan
ook in die hokjes? Herinnert u zich als
eerste spontaan belangrijke bedrijven,
instellingen en verenigingen in uw
woonplaats? Of herinnert u zich gebeur
tenissen, opmerkelijke verschijnselen en
mensen?
Het archief zou een goede afspiege
ling moeten zijn van de samenleving.
Maar wat is representatief? Welke belang
rijke maatschappelijke processen voltrek
ken zich en wat is 'belangrijk'? Ik wil hier
proberen aan te geven op welke wijze
maatschappelijke ontwikkelingen in de
samenleving zijn te benoemen, zodanig
dat zij houvast kunnen bieden bij acqui
sitie. Wat ik voorop zou willen plaatsen,
is continuïteit, een visie op de lange ter
mijn. Continuïteit in wisselende gedaan
ten, dat is de kern van mijn invalshoek
voor acquisitie. Het is pas in de tweede
plaats het nieuws in de dagbladen of
(literatuur)onderzoek die ons het spoor
wijzen naar de geschiedenis van het
heden.
Werd de maatschappelijke werkelijkheid
in het negentiende-eeuwse Nederland
overheerst door 'de' sociale kwestie en
werden sociale en politieke conflicten
getekend langs de lijnen van arbeiders
versus kapitalisten en tussen levensbe
schouwingen, de Nederlandse samenle
ving in de twintigste eeuw is heel wat
ingewikkelder in kaart te brengen. Een
onderliggend patroon is daarvoor te
gebruiken. Het patroon van sociale strijd,
of van emancipatiebewegingen en veran
derende (machts)verhoudingen levert
door de tijd heen telkens weer nieuwe
variaties. Ik benoem hier een aantal (en
ben hier schatplichtig aan Geert de Vries,
Nederland verandert Maatschappelijke ont
wikkelingen en problemen in het begin van
de eenentwintigste eeuw, Amsterdam,
2000):
Gevestigenden en nieuwkomers
Gevestigden en buitenstaanders
Vrouwen en mannen
Jongeren, volwassenen en ouderen
Zieken en gezonden
Werkenden en niet-werkenden
Werkgevers en werknemers
Regeerders en geregeerden
Onder de paraplu van elk van boven
genoemde titels zijn zowel op nationaal
als op lokaal niveau maatschappelijke
gebeurtenissen, verschijnselen en perso
nen aan te wijzen. Of het nu gaat om de
zestiende eeuw, de achttiende of de een
entwintigste eeuw. 'Gevestigden en
nieuwkomers', bijvoorbeeld, zijn van alle
tijden. Lutheranen, Friezen die werk zoe-
ken in Amsterdam, Zeeuwse arbeiders die
rond 1900 naar Rotterdam trekken:
archieven en het erfgoed van migranten
- een onderwerp dat de laatste jaren in de
schijnwerpers is geplaatst- staat in een
traditie van eeuwen. Het is aan de archi
varis om de lijn te trekken van een titel
naar een gebeurtenis of verschijnsel en
vervolgens naar archiefvormers en
archieven die zijn ontstaan, het is aan de
archivaris om die verbinding te maken.
Voor 'vrouwen en mannen' ligt een voor
beeld voor de hand: het natuurkundig
genootschap voor vrouwen in
Middelburg.
~§§|3Ï
Brieven Archieven
Boeken Banden
Prenten Grafiek 1ATELIER
Kaarten Wandkaarten
Charters Zegels
DocumentenWacht is een service van Restauratie atelier Sterken BV en gericht op £1C l~lt
calamiteitenservice, zorg en beheer
DocumentenWacht is de officiële partner van Isotron Nederland BV voor
gammabestraling voor de gehele Culturele en Administratieve sector
in de Benelux en Duitsland.
Engelanderholt 3, 7361 CZ Beekbergen
T. 055-5423147 F. 055-5430614
E. info@sterken.nl Meer informatie op: www.sterken.nl
isotron
..V J
Wat documenteren?
Van alle tijden
Particuliere archieven zijn alledaags, zoals deze stoelen in
een winkel in de Vijzelstraat in Amsterdam (foto auteur).
Agnes Jonker is docent en onderzoeker aan de
Archiefschool. Dit artikel is een bewerkte en ingekorte
versie van een lezing voor het Platform Particuliere
Archieven, GA Rotterdam 29 september 2006. E-mail:
a.e.m.jonker@archiefschool.nl
april 2007
archievenblad
