Omdat het SCdnnGFI
van boeken in kleur veel
slimmer kan
ooootiDooddoo
Het onbekende einde van
Frederiks de Graad
Fettje
www.kn.nl
KONICA MINOLTA
Hoe de Konica Minolta PS5000C uw
scanproblemen oplost.
The essentials of imaging
r
nieuws uit het veld
Het scannen van boeken is nu eenmaal een lastige
klus. Boeken zijn zwaar en geopend moeilijk plat op
een scanner te leggen. Gebonden boeken dreigen al
snel te beschadigen en teksten en afbeeldingen in de
rug van het boek vervormen. Maar niet met de nieuwe
Konica Minolta PS5000C. Deze scant boeken van
bovenaf en corrigeert automatisch de kromming in
de rug. Of het origineel nu zwart-wit of in kleur is,
een standaard of afwijkend formaat heeft. De
Konica Minolta PS5000C zorgt eenvoudigweg voor
de best denkbare reproductie. Meer weten over
deze slimme bookscanner? Kijk op www.kn.nl of
bel GRATIS 0800 - 022 21 41.
Exclusive Distributor
KN bv, Postbus 237, 1170 AE Badhoevedorp, tel. 0800 - 022 21 41, fax 020 - 658 41 60, e-mail: info@kn.nl
Op 5 oktober 1802 werd het dorp
Weidum opgeschrikt door een schandaal.
Fettje Frederiks de Graad, de dienstmeid
van de gepensioneerde hoogleraar
Johannes Verschuur, bleek stiekem te zijn
bevallen van een kind. Ze had de baby
niet de nodige verzorging gegeven; het
lijkje werd ontdekt in het secreet. Alles
wees erop dat het kind moedwillig was
weggemaakt. Fettje was gevlucht, eerst
naar Leeuwarden en daarna via Lemmer
naar Amsterdam. Daar werd ze opge
spoord, gearresteerd en overgedragen aan
het Hof van Friesland. Het gerechtelijk
onderzoek door het Hof was inmiddels al
begonnen. De schriftelijke neerslag van
dit onderzoek levert ons een gedetailleer
de blik in het leven van Fettje in Weidum
in de jaren 1802 en 1803. Tegelijkertijd
geeft het ons inzicht in de zeden en
gewoonten in het begin van de negen
tiende eeuw. Op 29 januari 1803 kreeg
Fettje haar vonnis te horen. Ze moest een
kwartier op het schavot voor het blokhuis
te pronk staan met een pop in haar hand
en ze werd verbannen uit Friesland voor
een periode van zeven jaar. Ze moest
Leeuwarden binnen een dag verlaten en
binnen drie dagen uit de provincie zijn
vertrokken. Het is niet bekend waar Fettje
is heengegaan. We weten niet waar en
wanneer ze is overleden. De gedetailleer
de inkijk in haar leven stopt abrupt op 29
januari 1803. Fettje was toen 29 jaar oud.
Het verhaal van Fettje houdt mij al lang
bezig. Het vormde de aanleiding voor een
onderzoek dat ik in 1986 met Greddie
Huisman deed naar vergelijkbare gevallen
van kindermoord in de achttiende eeuw
waarvan ruim 60 dossiers werden ont
dekt. Greddie Huisman gebruikte het ver
haal van Fettje voor een lesbrief voor het
vak geschiedenis, bedoeld voor het voort
gezet onderwijs en hield een groot aantal
lezingen over dit thema. In 1999 werd het
verhaal bewerkt tot een toneelstuk dat
door de personeelsvereniging van de
rechtbank in Leeuwarden werd uitge
voerd. De educatieve sectie van Tresoar
gebruikt dit toneelstuk nog steeds in ver
eenvoudigde vorm bij een rollenspel
waarbij scholieren de rollen krijgen toege
deeld.
Het blijft verbazingwekkend dat het
ondanks onderzoek in vele archieven na
twintig jaar nog steeds niet is gelukt meer
inzicht in het verdere leven van Fettje
Frederiks te krijgen. Het aantal bronnen
waarin men iemands bestaan in kan
traceren is omstreeks 1800 al behoorlijk
groot. Met een beetje geluk zou ten min
ste een overlijdensakte moeten kunnen
worden gevonden. Tot op heden is dat
echter niet gelukt. Het verhaal van Fettje
wordt binnenkort in boekvorm gepubli
ceerd en daarom wil ik langs deze weg
een beroep op de collega's in andere
archieven doen mij te helpen bij dit
onderzoek. Reacties graag naar: Siem van
der Woude, Hoofd afdeling Publieke
Dienstverlening van Tresoar, e-mail:
siem .vanderwoude@tresoar.nl
Voor vermelding in deze rubriek is de redactie
afhankelijk van berichten die aan haar worden
doorgegeven.
Tijdens een vakantie in Suriname is op
9 december 2006 Hans Scheurkogel overle
den. Hij was sinds 1982 als docent en later als
coördinator onderwijs en adjunct-directeur
verbonden aan de Archiefschool. Ook was hij
internationaal actief, onder meer als presi
dent van de Section for Archival Education
van de ICA. Een uitgebreid in memoriam
kunt u vinden op pagina 14.
Met ingang van 1 januari 2007 is Paul Post de
nieuwe directeur van het Regionaal Archief
Alkmaar. Hij volgt Maarten Schenk op, die
benoemd is als directeur van het Haags
Gemeentearchief. Post was voorheen onder
meer actief als archivaris en hoofd van de
afdeling 'Kennis en Informatie' bij het
Theater Instituut Nederland.
Chris Groeneveld is sinds 1 januari 2007 de
nieuwe directeur van Anno, het promotiebu
reau dat de Nederlandse geschiedenis toegan
kelijk maakt voor een breed en nieuw publiek
en het onderwijs. Groenveld heeft de staf
overgenomen van Wim van der Weiden, die
sinds oktober 2003 aan Anno verbonden is;
eerst als eindredacteur van verschillende
publieksactiviteiten, later als directeur. Hij
heeft aangegeven zijn professionele carrière
bij Anno te willen afbouwen, maar blijft nog
als adviseur aan de stichting verbonden.
Groeneveld is nu als algemeen directeur ver
antwoordelijk voor de integrale verantwoor
delijkheid voor de activiteiten van Anno.
Na in 2006 als commercieel directeur in
dienst bij Spaarnestad Photo te zijn getreden
is Peter van den Doel per 1 januari 2007
benoemd als algemeen directeur. Daarmee
komt de reorganisatie die vorig jaar is begon
nen om beter en slagvaardiger op de (foto-)
markt te kunnen opereren in de laatste fase.
Op 5 en 9 januari 2007 is aan de Universiteit
van Amsterdam het diploma Master Archief
wetenschap (tevens diploma Archivistiek A)
uitgereikt aan Emiel Mettes en Marieke
Kroonen. Mettes, werkzaam bij het Centraal
Archievendepot van het ministerie van De
fensie, schreef zijn masterscriptie onder de
titel 'Een digitale paradox? Verslag van een
onderzoek naar de samenloop van de Wet
openbaarheid van bestuur en de Databan
kenwet'. De masterscriptie van Marieke
Kroonen, werkzaam bij het Haags Gemeente
archief, behandelt 'Het kopen van archiefbe
scheiden: de praktijk in Nederland en Groot-
Brittannië'.
Directeur Ralph Keuning heeft op 1 februari
2007 het Nieuw Land Erfgoedcentrum verla
ten. Hij werd in 2004 benoemd als directeur
van deze nieuwe organisatie. De verspreiding
van het Flevolands erfgoed onder brede doel
groepen is in het nieuwe centrum ter hand
genomen, hetgeen de afgelopen jaren heeft
geleid tot een bijzondere reeks van tentoon
stellingen, publicaties, symposia en lezingen.
Met de collega-instellingen in Bataviastad is
een samenwerking ontstaan met internatio
nale potentie. Het vertrek van Keuning hangt
samen met zijn benoeming als directeur van
museum de Fundatie in Zwolle. Hij keert
daarmee terug naar de beeldende kunst.
Magreet Windhorst is met ingang van 1 febru
ari 2007 in dienst getreden van het Gemeen
tearchief Rotterdam. Zij neemt daarme af
scheid als secretaris Archieven van de Raad
voor Cultuur.
11
februari 2007
archievenblad
