van
...met onze vernieuwde verrijdbare Archief oplossingen.
FOCUS ON CUSTOMER SATISFACTION
Li
S SI
Een lijn met een nieuwe kijk op verrijdbare Archief oplossingen. Niet alleen
dankzij het revolutionaire ontwerp. Maar ook vanwege de diverse uitvoe
ringsmogelijkheden. Flexibel, toegankelijk en kostenefficiënt. Iedere kubieke
centimeter wordt optimaal benut. Betrouwbaar doordat onze producten
voldoen aan alle belangrijke internationale kwaliteits- en veiligheidsnormen.
Laat u inspireren, vraag de nieuwste catalogus aan,
kijk op www.bruynzeel.org of neem contact op met +31 (077) 306 90 00.
bruynzeel
filing and storage
de archiefervaring
Robyn Steens ma
In de meest recente Cultuurnota van de
provincie Fryslan is een van de uitgangs
punten dat openbare archieven van
gemeenten bij de desbetreffende ge
meente dan wel regionaal raadpleegbaar
zijn. Behalve het groeiende besef bij
gemeenten dat de publieksfunctie van
archieven niet mag worden verwaar
loosd, is ook de lokale vraag sterk aan het
groeien. De Friese archiefbezoeker is
steeds meer geïnteresseerd in de geschie
denis van zijn woonplaats. Een voor
beeld hiervan is de opkomst van 'dorps
archieven' en cursussen die daaromheen
worden gegeven. Toch is er een categorie
archieven die nauwelijks geraadpleegd
wordt en zeker onvoldoende aandacht
krijgt: de kerkarchieven.
ben ik begonnen met een kleine inventa
risatie. Dat was het begin van een fasci
natie over wat er in dit vrij complete
archief van 1636 tot 2003 te vinden is.
Ik dacht er voornamelijk preken, verga
deringen van lidmaten en veel rekening
boeken in aan te treffen, slechts voor een
selecte groep onderzoekers een rijke
bron. Maar de rijkdom bleek veel groter.
Het kerkarchief geeft voor een groot deel
de geschiedenis van het dorp Mantgum
weer. Scheiding tussen Kerk en Staat
dient blijkbaar eerder te worden gezien
als nauwe samenwerking, waarbij de kerk
in grote mate de rol vervulde van het
huidige dorpsbelang, maar dan met meer
geld. Zo betaalde de kerk mee aan wegon
derhoud, ze had de straatlantaarnopste-
Een voorbeeld van een tot voor kort
zwaar verwaarloosd kerkarchief is
dat van de Nederlands Hervormde
kerk te Mantgum. Dat is het dorp
dat door Geert Mak in zijn bekende
boek over het ernaast gelegen
Jorwerd met enkele dichterlijke vrij
heden wordt verketterd, gedeeltelijk
vanwege de welvaart die Mantgum
zo lang heeft gekend. Ik ben niet ver
van Mantgum opgegroeid. Nadat ik
zo'n tien jaar met veel plezier in de
Randstad had gewoond, ben ik bij
mijn terugkeer naar Fryslan in
Mantgum gaan wonen. In dit bij
zondere dorp met meer dan duizend
inwoners werd ik enkele jaren gele
den benaderd door een lid van de
kerkvoogdij van de plaatselijke
gemeente van de Nederlandse
Hervormde Kerk. Achter het orgel in
de kerk lag namelijk een bult
archief, waar na het vertrek van de
dominee uit de pastorie ook nog
van alles was tussen gestopt.
De kerkvoogdij wilde graag weten
wat men van dit archief echt moest
bewaren en wat men misschien wel
gelijk mocht weggooien.
Achter het orgel lag inderdaad een bult
archief, of eigenlijk twee bulten (drie als
je de Friese betekenis van het woord
'bulte' meetelt). Eén bult en een ingezak
te stelling. Alles lag door elkaar heen en
om een indruk van het archief te krijgen
A. H. VAN EERGEN Azn., Heiligerlee.
kers in dienst, regelde het ophalen van
de tonnetjes, bezat het postkantoor, het
transformatorhuis, het sportveld, de
bewaarschool, evenals de openbare lage
re school, de feesttent en de brandspuit,
waarvan ook in naburige dorpen (zoals
Jorwerd) dankbaar gebruik werd ge
maakt. Ook was de kerk actief bij plaatse
lijke inpolderingsacties. De kerk beheer
de daartoe onder meer een windmolen
en, om de molenaar een volle dagtaak te
geven, ook een herberg waar de mole
naar herbergier was. In 1908 haalde
de kerk de gemeente over om het
gemeentehuis vanuit het naburige
Weidum over te plaatsen naar
Mantgum. Als tegenprestatie kreeg
de gemeente gratis bouwgrond en
beloofde de kerk een aantal van de
hierboven genoemde activiteiten in
het dorp op zich te nemen (activi
teiten die zij overigens daarvoor al
deed).
Met het gemeentehuis kwamen ook
de diverse ambtswoningen gereed,
waaraan het huidige dorp een deel
van zijn uitstraling ontleent. Een
belangrijk onderdeel van het kerke
lijk archief voor de beschrijving van
de vroegere plaatselijke midden
stand wordt overigens gevormd
door de bijlagen bij de rekening.
Het zal u niet verbazen dat zich
hierin veel facturen bevinden met
informatie over naam, beroep en
kundigheid. Dit soort informatie is
vaak helaas uit andere kerkarchie
ven verdwenen. Daarom is het kerk
archief van Mantgum juist zo inte
ressant: door alles wat er bewaard is
gebleven. En nu maar hopen dat er in
andere kerkarchieven met soortgelijk
materiaal niet flink wordt 'opgeruimd'.
Gelders Archief
Bruynzeel Storage Systems BV Industrieterrein 7 Postbus 7118 5980 AC Panningen - Nederland
Tel.: +31 (0)77 306 90 00 Fax: +31 (0)77 307 81 33 www.bruynzeel.org
Fabriek van nieuwe constructie Brandspuiten.
zoodat bij vorst geen gevaar
De zuiger* zijn geheel
die niet roesten, solide en i
altijd zuiver hermetisch sluitende
zuigers zonder
altijd aan het
Deze, mijn nieutve constructie
Brandspuiten, welke ik in drie ver
schillendegrootten vervaardig, zijn
bekroond met de hoogste onderschei
ding en slaan op een hooge trap van
volmaaktheid, door lange jaren onder
vinding, waardoor zij steeds zijn
verbeterd. Eenvoudig, solide, staan
steeds gereed met alles klaar om uit
te rukken, alle toebehooren ligt op
zijn plaats
aangeschreven behoeft te worden.
Zij zijn met toegankelijke, aparte
ventieikostendoor slechts een schroei
deksel los ic nemen zijn de ventielen
alle uiuieembaar in minimum van tijd
en loopt hel water tot de laatste
droppel vanzelf uit het pompwerk,
metaal met metalen veeren, zooals bij sloom cylinders, doch deze van metaal,
;ocde constructie en hebben dit voor bij andere zuigers: geen onderhoud en
n de pompen en gemakkelijk loopen. hetwelk letieu zuigers of alleen metalen
ol met lederen manchetten, aangebracht onder de zuigers, niet doen, daar de laatste
vocht en droogte onderhevig zijn en zoodoende meestal, hetzij moeielijk werken ol lekken
veel onderhoud veroorzaken.
De zuigerstangen zijn met kogelbeweging en verstelbaar in den zuiger, zoodat ruimte door slijting, na lang
gebruik, steeds gemakkelijk kan weggenomen worden.
Het geheele pompwerk is van solied gegoten koper. De aanslagen der balans worden door sterke lange
veeren gedempt en weer terug gegeven, hetwelk bet pompen veel vergemakkelijkt en den pompers geen schok
king in de armen veroorzaakt.
Deze brandspuiten staan vast op vier wielen en worden bij bet pompen door flinke remmen vastgezet,
welke achter de achterwielen zijn aangebracht, en zijn zoo vervaardigd, dat nitloopen (verliezen bij vervoer) der
klemschroel, niet kan plaats vinden en doch gemakkelijk afneembaar.
De brandspuiten staan achter op flinke gummibuffers, zoodat het geheel-(de brandspuit) veert bij vervoer.
Vóór aan de spuiten is een gesmeed ijzeren zwaanhals aangebracht, zoodat de spuit op de plaats kan
omdraaien. Verder voorzien van twee flinke gereedschapsbakken en boven op de spuit een flinke slangen rol,
waarop t ff 200 meter voorslang opgerold kan worden.
De brandspuiten worden overal met succes geleverd en geprezen. Ook lever ik deze zelfde constructie
brandspuiten, met een aparte kar, met twee grootc wielen in plaats van vast staande op vier wielen Deze
worden meestal genomen voor zandwegen, doch ook wet vast staande op vier wielen n.et breede veilings.
Alle zijn ingericht voor trekstok en lamoen.
Deze drie verschillende grootten brandspuiten zijn alle flinke dorps brandspuiten en heb ik geleverd met
300 meter voorslang en meer en werken dan nog uitstekend, en tevens met twee stralen tegelijk.
Het kleinste model werkt met 6 ff 8 man pompers, spuiutfstand horizontaal 25 meter en werkt met
1 straal van 15 m/m. en 17 m/m. monding opening en twee stralen tegelijk van 12 m/n>. opening.
Het middelsoort model werkt met 12 man pompers, spuiuIsland horizontaal 30 ff 32 meter en werkt
met t straal van 18 en 21 m/m. monding-opening en twee stralen tegelijk van 14 m/m. opening.
Het grootste model werkt met 14 man pompers, spuitalstand horizontaal 30 ff 35 meter en werkt met
1 straal van 20 en 24 m/m. monding-opening en twee stralen tegelijk van t6 m/m.
Deze spuiten bied ik aan op proef te leveren, volgens omschrijving en werking.
In magazijn meesttijds nieuwe constructie Brandspuiten met alle toebehoorcr., nieuwe Torenklokken en
Torenuurwerken voorradig.
Inlichtingen, prijsopgaaf, tcekening en attesten worden op aanvrage volgaarne verstrekt en voor afspra
ken en opnamen gratis te ontbieden.
Onder minzame aanbeveling
A. H. YAH HERGES Azn„ fabrikant te Heiligerlee.
uitstekend werkende, gebruikte I
1 compleet, voorT'sflö ieder. ~7Tari de fabriek i:
RS^T^coop^Twee<i^g]j^cJuthan3uitstekend werkende, gebruikte BRANDSPUITEN, met
zuig- en persweric, r-•-
1 werking te zien.
De brandspuit van de Nederlands Hervormde Gemeente
te Mantgum heeft er waarschijnlijk zo uitgezien.
Robyn Steensma is werkzaam als adjunct-archief-
inspecteur voor de provincie Fryslan.
februari 2007
archievenblad
