I
Paraplu overeenkomst
Groenendijk Microfilm- en Scanservice
Calamiteitenservice, zorg en beheer
Nu ook geconditioneerde opslag voor archieven en
museumobjecten in onze beveiligde archiefbunker
Een beredderingsabonnement op DocumentenWacht voor slechts 28,75 per jaar
gedekt bij een calamiteit:
isotron
Engelanderholt 3, 7361 CZ Beekbergen
T. 055-5423147 F. 055-5430614 E. info@sterken.nl
Meer informatie op: www.documentenwacht.nl www.sterken.nl www.isotron.com
Foto's
www.gmsnl.nl info@gmsnl.nl
archiefafslankers f
archieven en collecties
Vervolg van pagina 19
die ouder is dan tien jaar. Alleen modern,
hedendaags onderzoek is zaligmakend.
Een op het heden en naar de toekomst
gerichte blik zorgt ervoor dat het verle
den wordt vergeten of zelfs wordt ont
kend. Tekenend en verontrustend is de
anekdote over een hoogleraar psycholo
gie, directeur van een gerenommeerd
onderzoeksinstituut, die de bibliotheek
voor sociale en gedragwetenschappen
wilde afschaffen, omdat via Internet en
elektronisch beschikbare tijdschriften de
belangrijkste informatie verkregen zou
kunnen worden.
De hier geschetste context, waarin stu
denten, docenten en onderzoekers geen
greintje waarde hechten aan het (recen
te) verleden, is funest voor het erfgoed
van de Nederlandse psychologie. Appara
ten en tests die geen dienst meer doen
worden onbeheerd en ongeregistreerd
weggeborgen en uiteindelijk aan de vuil
nisman meegegeven; (elektronische)
onderzoeksdata, brieven en ook e-mail
correspondentie worden na gebruik ver
nietigd. A.W. Staat signaleerde al in 1983
in zijn studie Psychology's crisis of disunity
dat er tussen de talrijke onderzoeksdo
meinen - sociale, experimentele, klini
sche, arbeids- en organisatie-, crosscultu-
rele, kinder- en jeugd-, forensische, per
soonlijkheids- en andere psychologie -
nauwelijks contact of uitwisseling
bestaat. Over het oog hebben voor
eikaars historische tradities kan maar
beter gezwegen worden.4
Het Archief Documentatiecen
trum Nederlandse Psychologie mag niet
klagen: het omvangrijke archief van de
toonaangevende naoorlogse psycholoog
en methodoloog A.D. de Groot (1914-
2006) is ontsloten en voor onderzoekers
toegankelijk. Dit geldt ook voor het
archief van het in 1927 opgerichte LTP,
het Laboratorium voor
Toegepaste Psychologie: dos
siers, onderzoeksgegevens,
reclamemateriaal, correspon
dentie, beleidsplannen en
zelfs de boekhouding - waar
mee onder andere achter
haald kan worden voor welke
klanten het LTP werkte - is
gered. Bronnen over leven en werk van
bijvoorbeeld de naoorlogse psycholoog
B.J. Kouwer zijn echter schaars: het
archief van het Groningse universiteits
instituut waarvoor hij werkte is tot op
heden onvindbaar. Er gaan verhalen dat
een overijverige beheerder bij een verhui
zing het instituutsarchief heeft wegge
gooid; maar het is ook mogelijk dat een
vochtige kelder en wateroverlast er de
oorzaak van zijn dat bronnen rond
Kouwer op de mestvaalt van de geschie
denis zijn beland. Kouwer is overigens
geen uitzondering: ook archieven van
andere personen, instituten en zelfs gege
vens over tests en apparaten zijn onvind
baar - door het ontbreken van handlei
dingen is van sommige nog in de jaren
vijftig en zestig gebruikte apparaten en
tests niet meer duidelijk waarvoor ze
dienden.
Vanuit de positie van de Franse filo
soof Derrida willen Nederlandse psycho
logen iets wegmoffelen: een dergelijke
minachting voor de eigen geschiedenis
zou er op kunnen wijzen dat het verle
den zaken verbergt die voor de huidige
beroepsgroep een imagobeschadiging
opleveren. Wie in het verleden graaft,
vindt vanzelfsprekend iets dat met een
hedendaagse bril op dubieus is, zoals het
afnemen van de Rorschachtest (de
bekende veelgebruikte maar thans in
onbruik geraakte vlekkentest), het laten
tekenen van bomen (bij de Rijks-
Psychologische Dienst tekenden sollici
tanten decennialang boompjes) en het
analyseren van sollicitatiebrieven en
gelaatstrekken (bij sollicitaties werden
steevast handgeschreven brieven en pas
foto's gevraagd). Maar welke discipline
kijkt niet terug op missers en achterhaal
de zaken?
Met het geheugenverlies van de psy
chologie valt het overigens heel erg mee.
Het ADNP is een autobiografieproject
gestart: aan emeriti is gevraagd hun
levensverhaal op te tekenen. Veel senior
psychologen geven gehoor aan deze
oproep en schrijven met plezier en gede
tailleerd over onderwerpen als de keuze
voor het vak, loopbaanontwikkeling,
successen en falen en de positie binnen
het wetenschappelijke veld. Hiermee is
bewezen dat psychologen in de avond
van het leven graag terugblikken op het
verleden. Maar het geheugen is iets
anders dan een archief - veel psycholo
gen hebben hun mappen en dozen met
correspondentie, artikelen, onderzoeks
data en soms zelfs foto's opgeruimd. Wie
zou er belangstelling kunnen hebben
voor die nutteloze papierberg? Bij het
opschrijven van het levensverhaal komt
de spijt.
21
DocumentenWacht
16 uren deskundige beredderingshulp,
inpakmaterialen,
1 transport met eigen geklimatiseerde bus,
1 maand opslag in onze shockfreezer,
schaderapport opmaken voor o.a. de verzekering
DocumentenWacht is een service van Restauratie atelier
Sterken BV en gericht op schadepreventie
HSTERKEN
1ATELIERS
DocumentenWacht is de officiële partner van Isotron
Nederland BV voor gammabestraling voor de gehele Culturele
en Administratieve sector
in de Benelux en Duitsland.
IngebondewftSndschriften
LosblaeMfelandschriften
DTB-boeken
Registers burgerlijke stand
Notariële protocollen
Prentbriefkaarten
Tijdschriften
Kranten
Groenendijk Microfilm- en Scanservice B.V.
Edisonweg 50D 2952 AD Alblasserdam
Postbus 260 2950 AG Alblasserdam
Tel. 078 - 6931300 Fax 078 - 6931123
GMS heeft camera's in gebruik die uiterst geschikt zijn voor het digitaliseren van historisch kwetsbare originelen.
Er wordt in kleur gescand en hierdoor zijn de bestanden een authentieke weergave van het origineel.
Resultaat, mooier dan het was. Laat ons dit bewijzen en bel voor een gratis proef!
Bij de Boomtest 1949), een projectietest, kreeg de te onderzoeken persoon (kinderen en volwas
senen) de opdracht een tekening van een boom te maken. Zware wortels werden geïnterpreteerd
als een uitdrukking van geremdheid; een grote kruin wees op eerzucht en zelfingenomenheid; afge
zaagde knoesten zouden afgeremde expansiedrang inhouden; zeer fijn getekende takken duidden
op overgevoeligheid.
Onvindbaar
Wegmoffelen?
Autobiografie
lacques Dane is hoofd van het Archief
Documentatiecentrum Nederlandse Psychologie.
Noten
Jacques Derrida (1996). Mal d'archive. Une
impression fredienne (Paris 1995). Bij het
Archief Documentatiecentrum Nederlandse
Psychologie (ADNP), gevestigd aan de
Rijksuniversiteit Groningen (RuG), verrichtte
Mundy van Dalen onderzoek naar Derrida's
opvattingen met betrekking tot het archief
en archiefvormers in relatie tot de archieven
van de sociale wetenschappen, met in het
bijzonder de psychologie. Mundy van Dalen,
Het archief in de wetenschap: een onder
geschoven kind (Groningen 2004)
[ADNP/Theorie en Geschiedenis van de
Psychologie, afstudeerscriptie RuG].
2. Voor een recent historisch overzicht van
Freud-bashing, zie: Hilda Schram, De kleren
van Keizer Freud. Overzicht van de kritiek
op Freud en zijn psychoanalyse (Groningen
2006). Over de geschiedenis van Freuds
geschriften in Nederland, zie: Elsbeth
Greven, Freud uitgeven (Amsterdam 2006).
Voor een overzicht van de Freud-geschriften
en een bibliografisch artikel over de Freud-
literatuur (tot 1988), zie: Peter Gay, Freud.
A life for our time (London 1988) 653-654,
740-779-
3. Het archief van prof. Crombag werd op
18 juli 2006 overgedragen aan het ADNP.
4. Zie ook: Douwe Draaisma, 'Het geheugen
van de psychologie: Heymans als "lieu de la
(sic!, JD) mémoire'", in: Nederlands tijd
schrift voor de psychologie 47 (1992) 252-
263, aldaar 261.
februari 2007
archievenblad
