AAN DE
(K Orvi<Lctc(\Ci
M ETER
m
y
educatie en communicatie
De Rotterdamse geschiedenis vertellen aan
de hand van 99 afbeeldingen op een uitklapbare
duimstok van twee meter lang: een bijzondere
uitdaging. Het project is bedoeld voor leerlingen
van groep 8, omdat de basis voor een goede ken
nis over de Rotterdamse geschiedenis en cultuur
in het onderwijs ligt. De 'Historiemeter Rotter
dam' presenteert de stadsgeschiedenis in woord
en beeld. Op de duimstok is in een overzichtelij
ke tijdbalk de groei van de stad verbeeld in klei
ne afbeeldingen van Rotterdamse kaarten, schil
derijen en prenten.
Naast de duimstok krijgen de leerlingen ook een
speciaal boekje, waarin de Rotterdamse geschie
denis wordt verteld aan de hand van 99 verschil
lende historische voorwerpen en documenten,
van 1270 tot nu. Bij de duimstok ligt het accent
op het beeld en het boek is een lees- en kijkboek
waarin veel te ontdekken valt. Doel van het pro
ject is dat kinderen zich met plezier gaan verdie
pen in de geschiedenis van hun stad.
De duimstok is gebaseerd op een bestaand
idee uit Duitsland. De wijze waarop de stadsge
schiedenis is gevisualiseerd sluit nauw aan bij de
ontwikkeling van kinderen. Het project is goed
afgestemd op het niveau en de leeftijd van de
leerlingen. Niet voor niets is gekozen om de
geschiedenis te koppelen aan een duimstok. Op
de duimstok en in het boekje is de geschiedenis
van Rotterdam ingedeeld in tien tijdperken
(1270-1570 Polderstad, 1570-1613 Waterstad,
1613-1700 Gouden Driehoek, 1700-1813
Bloeiende Koopmanstad, 1813-1880 Stad in
"Weten jullie op welke plek onze stad is
begonnen?", vraagt oud-raadslid Els Kuijper tij
dens de uitreiking van de eerste Historiemeter
Rotterdam in de Burgerzaal van het stadhuis.
Midden in de Week van de Geschiedenis 2006
zijn hier zo'n vijftig kinderen en kunstenaars bij
elkaar om de eerste Historiemeters in ontvangst
te nemen. Een project waar zij met veel inzet
aan hebben meegewerkt. "Aan de Rotte!", roept
een jongetje trots. "Dat klopt", zegt Els Kuijper.
"In het riviertje de Rotte bouwde men rond 1300
een dam, waardoor Erasmus tweehonderd jaar
later kon zeggen dat hij uit Rotterdam kwam",
leest Kuijper voor van de zijkant van de meetlat.
Het voormalige raadslid deed in 2005 een voor
stel aan de Rotterdamse gemeenteraad om een
passend product te ontwikkelen dat leerlingen
in de hoogste klassen van het basisonderwijs
helpt de Rotterdamse en de Nederlandse
geschiedenis beter te begrijpen. Het voorstel
werd aangenomen. Het Gemeentearchief Rotter
dam en het Historisch Museum Rotterdam lie
ten vervolgens de 'Historiemeter Rotterdam'
maken.
educatie en communicatie
beweging, 1880-1914 Lelijke Havenstad, 1914-
1940 Arbeiderstad, 1940-1945 Verwoeste stad,
1945-1990 Havenmetropool en 1990-nu Rotter
dam jouw stad). Deze tijdvakindeling is een
standaardindeling die ook in de geschiedenis
boeken wordt gehanteerd. Aan de ene kant van
de meetlat staan de jaartallen met geschiedenis
periodes en aan de achterkant staat de
Rotterdamse geschiedenis als een tijdbalk in
beelden. De meetlat met jaartallen helpt leerlin
gen in het bijbrengen van gevoel voor tijdsdi
mensie: een tijdlijn, terug in de tijd en weer naar
het heden. De Historiemeter fungeert als inspi
rerend fundament, waardoor leerlingen worden
uitgedaagd om het verhaal van hun stad zelf te
ontdekken. Elke periode is een hoofdstuk waarin
belangrijke gebeurtenissen beknopt besproken
worden. In elke periode staan ook alledaagse
objecten uit die tijd. Zo ontdekt de lezer bijvoor
beeld dat een ridder een harnashangertje droeg,
een kind rond 1270 met een tinnen everzwijn
speelde en dat de gevangenis vroeger zijn eigen
huismunten had. Het meeste beeldmateriaal
komt uit de collectie van het Gemeentearchief
Rotterdam en het Historisch Museum Rotter
dam.
De 'Historiemeter Rotterdam' is gemaakt
door Jet Manrho van Autoped, in samenwerking
met historici van het gemeentearchief en het
museum. Bij het project is ook een groot aantal
Rotterdamse kunstenaars, docenten en kinderen
betrokken. De 'Historiemeter Rotterdam' is niet
alleen ontwikkeld voor maar ook door kinderen.
Zo'n honderd kinderen van verschillende basis-
scholen en buurthuizen hebben een aantal
workshops gevolgd, geleid door tien hedendaag
se Rotterdamse kunstenaars, zoals Anuli Croon,
Daria Scagliola en Bob Geldermans. Elke kunste
naar is 'gekoppeld' aan een bepaalde periode uit
de Rotterdamse geschiedenis. De kunstenaars
hebben elk een werk gemaakt dat past bij deze
periode. Dit kunstwerk stond centraal tijdens
de workshops met de kinderen. De resultaten
van de workshops staan in het boekje. Samen
met kinderen wer
den kunstwerken
gemaakt die geïnspi
reerd zijn op een
schilderij of foto uit
een van de tien pe
rioden. Het resultaat
is onder andere een
kaart van Rotterdam
in de Middeleeuw
en, gemaakt door
een aantal kinderen
en geïnspireerd op
een bestaande kaart
uit de beginperiode
van Rotterdam, af
komstig uit de col
lectie van het Ge
meentearchief Rot-
Lees verder op pagina 11
ROTTERDAM:
ROTTERDAM: JOUW STAD
Door Odie van Eupen
Photoshoot van de 'familie Van Hoboken' op hun landgoed
(foto Gemeentearchief Rotterdam).
In woord en beeld
Inspirerend fundament
Hoe maak je de Rotterdamse geschiedenis aantrek
kelijk voor leerlingen in het basisonderwijs? Door
dat verleden per meter aan de man te brengen!
Afgelopen Week van de Geschiedenis ontvingen
alle groepen 8 van de basisscholen in Rotterdam
de 'Historiemeter Rotterdam': een speciale uitklap
bare duimstok met daarbij een geschiedenisboekje
over de stad die rond 1270 begon als kleine neder
zetting en na de Tweede Wereldoorlog uitgroeide
tot de plaats met de grootste haven ter wereld.
De Historiemeter Rotterdam (foto Gemeentearchief Rotterdam).
archievenblad december 2006
Voor en door kinderen
De stad Rotterdam verpakt in knipkunst door kunstenaar Anuli
Croon en kinderen van de Emmaschool (foto Gemeentearchief
Rotterdam).
Verbeelding van de Nieuwe Markt door Barbara Witteveen (foto Gemeentearchief Rotterdam).
december 2006
archievenblad
