Beelden en geluiden in terabytes
Nieuwe toekomst voor het audiovisuele geheugen van Nederland
Onvergetelijk
Sc:
^m 2rm fS
archieven en collecties
archj
archieven en collec
In de Nederlandse film- en televisie
archieven is de geschiedenis van de afge
lopen honderd jaar opgeslagen. De educa
tieve, culturele en economische waarde
van deze bronnen is ongekend. Door het
beschikbaar stellen van de financiering is
de acute dreiging van verval en teloorgang
van kwetsbare films en video- en audio-
banden weggenomen. Het project 'Beel
den voor de Toekomst' stelt zich tot doel
de kennisinfrastructuur te versterken door
het digitaliseren en beschikbaar stellen
van dit soort bronnen. Zes instellingen
zijn daartoe een samenwerkingsverband
aangegaan: het Nederlands Instituut voor
collega Arjo van Loo, Sector Manager
ICT, zijn opgelucht dat het geld er is
gekomen. "We zijn al vijf jaar geleden
gestart met de voorbereiding en de ont
wikkeling van een nieuw informatiesys
teem voor audiovisuele bronnen,
genaamd iMMix. De aanleiding hiervoor
was drieledig. Ten eerste was een groot
gedeelte van onze collectie niet goed
genoeg raadpleegbaar. Verouderde plat
forms en applicaties en gebrek aan stan
daardisatie verhinderden dat de vele
gegevensbestanden op een eenvoudige
manier konden worden geraadpleegd,
hergebruikt of gekoppeld aan externe
gegevensbestanden. We wilden de ont
sluiting van onze collectie dus verbete
ren, het liefst via één systeem en volgens
dezelfde systematiek. Ten tweede was er
een technische aanleiding. De wereld
digitaliseert; digitaal materiaal is duur
zaam, beter toegankelijk en makkelijker
te benutten. Wij zien dan ook een toene
mende vraag naar digitale distributie van
audio- en videomateriaal. Een vraag
waaraan wij kunnen voldoen als de
audiovisuele bronnen zijn gedigitali
seerd. Ten slotte was er een bedrijfsmati
ge aanleiding: de wens om de verschil
lende catalogi beter
en flexibeler te kun
nen beheren", aldus
Arjo van Loo.
26774MU
Beeld en Geluid, dat de grootste collectie
audiovisueel materiaal van Nederland
beheert, het Filmmuseum, Nederland
Kennisland, het Nationaal Archief, de
Centrale Discotheek Rotterdam en de
Vereniging van Openbare Bibliotheken.
Johan Oomen, beleidsadviseur Infor
matiebeleid bij Beeld en Geluid, en zijn
Het nieuwe digi
tale audio- en video
catalogussysteem
iMMix is begin 2006
door Beeld en Geluid
in gebruik genomen
en biedt de moge
lijkheid te zoeken
naar recente tv- en
radioprogramma's
die dagelijks instromen in het archief.
iMMix wordt gevuld met bestaand ana
loog materiaal en nieuw digitaal materi
aal. Het nieuwe digitale materiaal wordt
door iedere publieke omroep afzonderlijk
aangeleverd via het eigen omroeppro
ductiesysteem. Arjo van Loo: "Dit zijn
veelal zelf gebouwde administratiesyste
men met beknopte informatie over de
productie (metadata), zoals genre, dra
gers, begin- en eindtijd. Deze afzonderlij
ke systemen hebben een geautomatiseer-
de koppeling met het uitzendsysteem
(PowerStation). De metadata wordt
samen met de uitzending in digitale
vorm (De Digitale Voorziening) doorge
stuurd naar iMMix." Hoewel deze geauto
matiseerde import zorgt voor enorme
efficiëntievoordelen, wordt een deel van
deze metadata nog handmatig aange
past. Johan Oomen: "Beeld en Geluid
heeft dertig documentalisten in dienst
die continu programma's bekijken om de
metadata te verrijken." Ook bestaand
analoog materiaal wordt gedigitaliseerd.
"Via een geautomatiseerd proces wordt
onze 'encodeerstraat' aangestuurd", aldus
Johan Oomen. "Deze encodeerstraat
bestaat momenteel uit een drietal robots
die tapes encoderen naar een digitaal for
maat, de zogenaamde mxf-file (bestaan
de uit het digitale bestand en de bijbeho
rende metadata)." Al het digitale materi
aal wordt opgeslagen in het digitaal
archief, dat wordt beheerd door het NOB.
Het digitale archief bij het NOB is
voorbereid op een jaarlijkse instroom
van tienduizenden uren video en audio.
De jaarlijkse groei bedraagt minimaal
250 terabyte (250.000 gigabyte). Bij reali
satie van het project 'Beelden voor de
Toekomst' kan deze groei jaarlijks meer
dan 750 terabyte bedragen. Arjo van Loo
geeft aan waarom Beeld en Geluid dit
gedeelte heeft uitbesteed: "Het beheer
van het digitale archief is niet onze 'core
business'. NOB heeft de kennis en de faci
liteiten voor beveiligde opslag van ons
materiaal in hun datacenter (de Media
Gateway) op het Media Park." Johan
Kusters, eindverantwoordelijk voor alle
technische infrastructuur bij NOB: "We
bieden verschillende opslag- en hosting-
faciliteiten. We slaan programma's op
zowel lage als hoge resolutie op. De lage
resolutie met een bandbreedte van 1,5
megabyte per seconde (mbps) wordt
gebruikt voor het browsen via webappli
caties. De hoge resolutie met een band
breedte van 30 of 50 mbps wordt
gebruikt om geselecteerd materiaal te
versturen voor bijvoorbeeld montage in
nieuwe programma's."
Met de opslag van het digitale archief is
volgens Beeld en Geluid de duurzaam-
heid van het materiaal voor lange tijd
gewaarborgd. Johan Oomen legt uit: "De
kwaliteit van een bestand op een digitale
drager, dat wordt weggeschreven naar
een 'nieuwe generatie' digitale drager,
wordt niet aangetast. Bij omzetten van
analoog naar digitaal is dat wel het
geval." Johan Kusters vult aan: "Door
technologische ontwikkelingen zal over
ongeveer tien jaar wellicht wel een nieuw
formaat gekozen worden. Maar de digita
liseringsslag die Beeld en Geluid nu
maakt is essentieel om dit materiaal vei
lig te stellen voor de toekomst."
Volgens Arjo van Loo kijken organisaties
bij de ontwikkeling van een dergelijk
digitaal archief helaas nog te veel naar de
kosten van opslag: "De prijs per terabyte
is hoog, maar die kosten zitten maar voor
een beperkt gedeelte in de pure opslag.
De kwaliteit van de onderdelen en de
totale service (backup- en restoremoge-
lijkheden) maken de kosten. Ook moeten
organisaties bewust zijn van zaken als
fysieke beveiliging en autorisatie,
stroomvoorziening en brandveiligheid."
Johan Oomen vult aan: "Onze opslag is
deels op harde schijf en deels op tape, uit
kosteneffectief oogpunt. En we hebben
een back-up van het digitaal archief op
een andere locatie."
De architectuur van iMMix maakt
het mogelijk de collecties van Beeld en
Geluid (online) te presenteren op een
manier die aansluit op de verschillende
gebruikersgroepen: de educatieve sector,
omroepprofessionals, de creatieve indus
trie en de samenleving, met allemaal een
eigen user interface (front-end). Beeld en
Geluid vroeg het mediabureau Basket
Builders om deze webomgeving te ont
werpen. Voor het indexeren van alle
gegevens uit de catalogus werkt Beeld en
Geluid samen met Autonomy. Het pak
ket K2 Enterprise (K2E) is de motor ach
ter de zoekinterface voor omroepprofes
sionals en op de openbare website, en
zorgt voor het indexeren van metadata
in de iMMix-catalogus. Eindgebruikers
kunnen hiermee een
voudig materiaal zoe
ken, vinden en afspe
len. Naast het zoeken
op term hebben gebrui
kers de mogelijkheid
om te zoeken op facet
ten, bijvoorbeeld per
soonsnamen, omroep
en genres. Zoeken kan
op elk metadataveld en
elke combinatie van
metadatavelden.
Wanneer er wijzigin
gen in de database
doorgevoerd worden,
dan worden deze real
time doorgegeven aan
de zoekmachine, die
vervolgens een herin
dexering uitvoert. Zo is
de catalogus altijd up-to-date. Johan
Oomen: "Deze applicatie biedt volop
mogelijkheden voor de toekomst. Zo
denken wij nu na over de mogelijkheid
om spraakherkenning toe te passen op
audio- en videomateriaal."
Het opzetten van iMMix en het
gehele projectplan 'Beelden voor de
Toekomst' dient als voorbeeld voor ande
re archieven. Johan Oomen: "Nergens in
Europa is op deze manier audiovisueel
materiaal in deze hoeveelheden ontslo
ten voor het publiek. De hoeveelheid die
door het systeem wordt beheerd, is
uniek. Collega's over de hele wereld heb
ben interesse getoond in dit project.
Regionale archieven en omroepen met
archiefcontent kunnen op termijn ook
gebruikmaken van de iMMix-infrastruc-
tuur. Zij hoeven zo zelf niet een heel sys
teem te bouwen, maar kunnen meeliften
op hetgeen Beeld en Geluid de afgelopen
jaren gebouwd heeft." Ook andere instel-
BEELD BI GELUID
lingen kunnen hun voordeel halen uit de
ervaringen van Beeld en Geluid. "'Wij
hebben gekeken hoe we het digital asset
management (managen van digitale con
tent en metadata) kunnen uitbreiden
naar andere werkprocessen die daar ook
iets mee van doen hebben", aldus Johan
Oomen. "'Bijvoorbeeld rechtenbeheer,
het koppelen van databases en specifieke
front-ends. Met een helder idee is het dus
mogelijk om archiefmateriaal verder uit
te baten. En wees daarbij niet behou
dend, maar creatief!"
NP
Door Victor Cohen
Prinsjesdag 2006. Den Haag maakt bekend
dat in de Rijksbegroting 2007 de financie
ring is opgenomen van het projectplan
'Beelden voor de Toekomst'. Het Fonds
Economische Structuurversterking stelt ver
spreid over een periode van zeven jaar een
bedrag van 154 miljoen euro beschikbaar,
ten behoeve van een grootscheepse conser-
verings- en digitaliseringsoperatie van
285.000 uur film, 137.200 uur video,
123.900 uur audio en 2,9 miljoen foto's.
Het audiovisuele geheugen van Nederland
kan zo behouden blijven.
26774MIU
SM
ft m™*
rwt lmW~rr
Depot met duizenden gearchiveerde oude films.
iMMix
Dagelijkse instroom
Het nieuwe onderkomen van Beeld en Geluid in het
Mediapark te Hilversum.
Digitale duurzaamheid
Het Nederlands Instituut voor Beeld en
Geluid is onlangs verhuisd naar zijn
nieuwe gebouw op het Media Park in
Hilversum. Sinds 2 december is ook de
Beeld en Geluid Experience voor het
algemene publiek open. Meer informa
tie: www.beeldengetuid.nl
De verhuizing van audiovisueel materiaal naar het nieuwe
gebouw van Beeld en Geluid in volle gang.
Zoekinterface
Het audiovisuele geheugen van
Nederland opVHS-banden.
Trend in archiefbeheer
Victor Cohen is General Manager bij Autonomy
Benelux.
