m
Historische beelden in nieuwe Film
- en Fotobank Noord-Brabant
H
Nu eens stilstaand, dan weer bewegend.
verboten. "H
De Brabant-Collectie faciliteerde dus de
techniek en de webruimte. Met deze foto
bank kwam de Brabant-Collectie tege
moet aan de groeiende behoefte van
Brabantse heemkundekringen aan onder
steuning in digitaal beheer en het toegan
kelijk maken van fotocollecties. Ze was
gebaseerd op de nieuwste digitale tech
nieken en toepassingen. In eerste instan
tie was de Brabant-Collectie de enige
actieve deelnemer met circa 4500 foto's.
Maar ondertussen hebben zich een veer
tigtal heemkundekringen en andere
instellingen aangesloten en zitten er een
kleine 100.000 foto's in de fotobank.
Gaandeweg is de filmdatabank be
hoorlijk achterop geraakt in de vaart der
beeldbanken. Niet zozeer vanwege de
hierboven geschetste praktische handi
cap, maar vanwege de snelheid waarmee
de digitale techniek zich blijft ontwikke
len. En daarom komt de Brabant-
Collectie binnenkort met een nieuwe
Film- en Fotobank Noord-Brabant. Deze
databank combineert het goede van de
filmdatabank - de mogelijkheid om recht
streeks via internet historische films te
bekijken - met die van de foto-
bank - de directe link tussen de
beheerders en het materiaal.
Door voort te borduren op de
succesformule van de Fotobank
Noord-Brabant - de portaal
functie - wordt de onvolko
menheid van de oude filmdata
bank grotendeels weggewerkt.
Iedere beheerder van historisch
Brabants film- en fotomateriaal
krijgt straks gratis toegang tot
de beheeromgeving. Daarin
kan men via internet zelf de
eigen film- en fotocollectie ont
sluiten. Wat men (nog) niet
geschikt acht voor het publiek wordt niet
getoond. Dat materiaal is dan alleen
zichtbaar in de beheeromgeving en
slechts te bekijken door degenen die
daartoe gemachtigd zijn, net zolang tot
dat het filmmateriaal wordt vrijgegeven.
Als extra aantrekkelijkheid komt daar
nog de mogelijkheid bij om films ook op
scèneniveau te ontsluiten. Vooral voor de
grote hoeveelheid familieopnamen
- doorgaans zonder kop of staart en van
de hak op de tak springend, maar vanuit
historisch oogpunt vaak uitermate boei
end - biedt dit een uiterst praktisch hulp
middel om de afzonderlijke fragmenten
voor het brede publiek en andere belang
stellenden toegankelijk te maken.
Op zoek naar historische opnamen van
bijvoorbeeld Kerst in huiselijke kring
hoeft men voortaan dus niet meer eerst
allerlei communiefeesten en zomerva
kanties aan het oog voorbij te laten trek
ken, al heeft het verrassingseffect van dit
soort films zijn eigen charme. Het grote
voordeel van deze nieuwe functie zal
hopelijk een positief effect hebben op
het enthousiasme van de beheerders om
ook daadwerkelijk hun films op deze
moderne manier voor anderen te ontslui
ten. Want pas als het materiaal op scè
neniveau ontsloten is zal het ook echt
voor het publiek toegankelijk zijn. Er is
dus nog volop werk aan de winkel.
Preview
De nieuwe Brabantse film- en foto
bank beschikt over nog veel meer functies,
zoals de mogelijkheid om een eigen film
en fotobank ('Mijn selectie') aan te leggen
en in te zoomen (ook op filmbeelden). Als
het goed is wijst het meeste zich straks vrij
snel vanzelf. Anders hebben we iets niet
goed gedaan! De officiële start van de Film
en Fotobank Noord-Brabant (www.filmen-
fotobank-nb.nl) staat gepland voor medio
december. Voor een preview (what's in a
name?) kunt u echter nu al terecht op:
www.mediabank-nb.pictura-dp.nl.
archieven en collecties
archieven en collecties
maar niet de films zelf. Die liggen im
mers elders opgeslagen. Op filmgebied
heeft de Brabant-Collectie namelijk geen
beheertaak en vormt zij geen eigen col
lectie. Wel heeft zij een informerende
taak (richting publiek), geeft zij advies en
doet zij aan deskundigheidsbevordering
(richting beheerders van dergelijk mate
riaal, zoals archiefdiensten, heemkunde
kringen, bedrijven en particulieren). Dat
betekent dat op het moment dat een
beheerder iets verandert ten aanzien van
zijn films, dat niet automatisch wordt
aangepast in de filmdatabank, waardoor
deze dan dus niet meer up-to-date is.
Ondertussen was de Brabant-Collec
tie eind 2004 gestart met de Fotobank
Noord-Brabant. In feite is deze fotobank
niets anders dan een groot centraal digi
taal fotodepot, inclusief een beheeromge
ving en een publiekskant. Anders dan
met de filmdatabank ging het dit keer
niet om een volledig eigen databank van
de Brabant-Collectie. Voor de program
matuur werd Pictura Database Publishing
in de arm genomen en de invulling van
de fotobank lag verder in handen van de
coliectiebeheerders.
belangstelling van het oudere publiek
richt zich ook op het historische beeld
materiaal. Vele oude films en foto's lig
gen opgeslagen in archieven en histori
sche documentatiecentra, waar men
staat te popelen om al die rijkdom aan
het publiek te tonen. Het is duidelijk: de
gouden eeuw van het digitale historische
beeld ligt in het verschiet!
Na een ondergeschoven en kwijnend
bestaan is historisch beeldmateriaal
momenteel zo 'hot' als een zinken dak in
de zomerzon. Op internet wemelt het
van de beeldbanken, de een nog prachti-
een aanzienlijke hoeveelheid historisch
filmmateriaal via internet toegankelijk te
maken. Met Europese financiële steun en
medewerking van de Universiteit van
Tilburg, Omroep Brabant en de beheer
ders en rechthebbenden van de beelden
lukte het om zo'n 120 Brabantse films en
alle 76 afleveringen van het regionale
televisieprogramma Cinema Brabantia op
internet te zetten; alles bij elkaar zo'n
honderd uur historisch filmmateriaal!
Het innovatieve van deze filmdatabank
was dat de films niet alleen erin beschre
ven werden, maar vooral dat deze in de
meeste gevallen ook integraal via inter
net bekeken konden worden, simpelweg
door een paar keer op de muis te klikken.
Inmiddels is het tonen van filmbeelden
via internet een vanzelfsprekende zaak
geworden, maar vijf jaar geleden stond
de digitale techniek voor de consument
op dit punt nog in de kinderschoenen en
was het direct en gratis ter inzage geven
van historisch filmmateriaal binnen de
cultuurhistorische wereld alleszins ver
nieuwend.
Vanwege de beschikbare bandbreedte
was de kwaliteit van de filmbeelden in de
filmdatabank nog beperkt, maar het
resultaat mocht er wezen. Alleen al de
gedachte dat al die Brabanders die na de
Tweede Wereldoorlog waren geëmigreerd
nu aan de andere kant van de wereld de
filmbeelden uit de '50 en '60 van hun
geboortedorp konden bekijken, maakte
veel goed van de digitale en andere
onvolkomenheden. Een van die onvol
komenheden was ook een organisato
risch manco. De databank werd welis
waar beheerd door de Brabant-Collectie,
Waar je ook gaat of staat, overal zijn
er beelden, stilstaand maar steeds vaker
ook bewegend. Films, videoclips, com
mercials, nieuwsitems... noem maar op.
Het beeld is alomtegenwoordig. Hoe
meer schermen, des te groter de behoefte
aan beeldmateriaal waarmee die scher
men gevuld kunnen worden. Gaat de
aandacht van jongeren vooral uit naar
nieuwe en hedendaagse beelden, de
ger en omvangrijker dan de
andere. De argeloze internetbe
zoeker raakt al snel verzeild in
een waar beeldenparadijs, nu
eens stilstaand dan weer bewe
gend, waaraan geen einde lijkt te
komen. Tik een zoekterm in bij
Google, klik op 'Afbeeldingen' en
de plaatjes rollen over je scherm.
De beeldbank van het Nationaal
Archief bevat alleen al een half
miljoen persfoto's en op de
geschiedenissite van de publieke
omroep zijn wekelijks 'nieuwe'
historische documentaires te vinden.
Dit najaar lanceert de Brabant-Collectie,
die is ondergebracht bij de Universiteit
van Tilburg, haar nieuwste aanwinst op
het gebied van beeldbanken: de Film- en
Fotobank Noord-Brabant (www.filmenfo-
tobank-nb.nl). Deze beeldbank met his
torisch Brabants film- en fotomateriaal
borduurt voort op twee bestaande beeld
banken: de filmdatabank van het
Brabants Film Archief - enkele jaren gele
den omgedoopt tot de afdeling Beeld en
Geluid van de Brabant-Collectie - en de
Fotobank Noord-Brabant (www.foto-
bank-nb.nl).
Met de start van de filmdatabank
eind 2001 slaagde het Brabants Film
Archief er als een van de eersten in om
Het goede van beide banken gecombineerd
J, J j -J on
Film- en Fotobank Noord-Brabant
Frank van der Maden is coördinator Beeld en Geluid
van de Brabant-Collectie, Universiteit van Tilburg. Voor
nadere informatie kunt u mailen naar: maden@uvt.nl.
Zie ook www.brabantcollectie.nl.
november 2006
archievenblad
Door Frank van der Maden*
archievenblad
november 2006
Digitaal fotodepot
Beeldenparadijs
De kerk in het Brabantse Andel, anno 1897 (foto Brabant-
Collectie, UvT).
Poolse bevrijders in Alphen, Noord-Brabant, 27 oktober
1944 (foto Brabant-Collectie, UvT).
De opmars van het digitale beeld in onze
samenleving gaat onverminderd door. Na de
werkplek, huis- en slaapkamer, mobiele
telefoon en achterbank van de auto rukken
de digitale beeldschermen ook op in het
openbare leven. De Film- en Fotobank
Noord-Brabant komt binnenkort met nieuwe
oude inhoud voor al die schermen: de
beeldcultuur van het verleden. Historische
beelden, via internet opnieuw tot leven
gewekt.
Een afbeelding uit de Fotobank Noord-Brabant: waters
nood in 's-Hertogenbosch, 1876. Foto van L. Stollenwerk
(foto Brabant-Collectie, UvT).
Vooroplopen en achterop raken
