i
De schouders eronder
De lange weg van het Historisch
Centrum Twente
X
Paraplu overeenkomst
Als het goed
geordend moet
(R)
Calamiteitenservice, zorg en beheer
Nu ook geconditioneerde opslag voor archieven en
museumobjecten in onze beveiligde archiefbunker
Een beredderingsabonnement op DocumentenWacht voor slechts 28,75 per jaar
gedekt bij een calamiteit:
isotron
voor:
detachering/vervanging
selectie en vernietiging
inventarisatie
advisering
begeleiding projecten
Hans Lievestro
Tel. 0573 - 22 15 26
Mobiel 06 - 10 93 40 76
management
Geschiedenis
Het idee van clustering van archieven in
Twente ontstond begin jaren zeventig.
Het toenmalige Beraad van Acht deed een
poging om tot een streekarchivariaat te
komen. Het initiatief stierf een roemloze
dood. Er was geen belangstelling vanuit
de gemeenten. Archief werd gezien als
niet meer dan een wettelijk uit te voeren
overheidstaak, dat wel met zo min moge
lijk middelen en personeel gedaan moest
worden. Vergeleken met archiefdiensten
in de rest van het land hebben de Twentse
archieven dan ook lange tijd een achterge
stelde positie gehad.
Met de komst van goed opgeleid per
soneel hebben de Twentse archieven zich
daarna langzamerhand ontwikkeld tot
een meer aanvaardbaar niveau. Archiva
rissen, afgestudeerd aan de Rijksarchief-
school of in bezit van een VVA-diploma,
begonnen de archiefdiensten te verbete
ren. Er kwamen studiezalen, betere ar-
chiefkluizen en inventarissen. Ook bezoe
kers van de archiefdiensten werden meer
en meer serieus genomen. Belangrijker
nog was dat het archiefwerk beter onder
de aandacht van de gemeentebesturen
werd gebracht. Gemeentesecretarissen -
van oudsher verantwoordelijk voor het
'oud archief' - en colleges begonnen het
belang van archieven in te zien. Archieven
waren niet alleen van nut voor de ambte
lijke en bestuurlijke organisatie, maar ze
hadden ook cultuurhistorische waarde en
droegen bij aan de historische identiteit
van de gemeente en haar inwoners.
Zodoende werd door de afzonderlijke
archiefdiensten gewerkt aan een verbete-
rings- en inhaalslag. De samenwerking
tussen archiefdiensten werd door de direc
teur van het Historisch Centrum
Overijssel (HCO), Bert Looper, weer naar
voren gebracht. Reeds in zijn eerste
'Beleidsplan HCO' (2001) opperde Looper
de vestiging van een Historisch Centrum
Twente (HCT). Looper heeft het HCO op
de cultuurhistorische kaart gezet door
aansprekende activiteiten, exposities en
lezingen, heeft voor aanbouw van het
HCO gezorgd en heeft de overlegstructuur
tussen archiefdiensten verbeterd. Op die
manier zijn de bestuurlijke geesten in
Twente rijp gemaakt voor een cultuurhis
torische aanwinst van formaat. Het HCT
zou misschien het grootste streekarchief
van het land worden, gehuisvest in een
goed toegerust gebouw met alle voorzie
ningen: met goede depots, studiezalen,
expositieruimtes, educatiemogelijkheden
en met deskundig personeel. De grote
groep belangstellenden voor de historie
van Twente zal zo fysiek maar ook via
internet beter bediend kunnen worden.
Het voorstel van Looper vond ai snel
weerklank bij Netwerkstad Twente (sa
menwerkingsverband van Enschede,
Hengelo, Almelo en Borne) en later ook
bij Regio Twente.
Daardoor kregen de
plannen steeds meer
vaste vorm en status.
Inmiddels is er een
stuurgroep gevormd
bestaande uit enkele
Twentse cultuurwet
houders, de directeur
Overijsselse archieven
van het HCO en de provinciaal archiefin
specteur. Deze stuurgroep zal aan de
Regio Twente en de Netwerkstad een
zwaarwegend advies uitbrengen over de
oprichting van een Historisch Centrum
Twente. Dan nog is een lange weg te
gaan: gemeenten zullen zich moeten uit
spreken en zullen daarbij sterk op de
financiële paragraaf letten.
Wel is al een haalbaarheidsonderzoek
opgestart dat naar verwachting eind 2006
is afgerond. Dit onderzoek zal een helder
beeld moeten verschaffen over onder meer
de financiële aspecten, de bestuurlijke
structuur, de personele gevolgen en - last
but not least - de mogelijke locatie van
het Historisch Centrum Twente. Vooral
dat laatstgenoemde onderdeel is een nogal
heikel punt in Twente en haalt op voor
hand al met enige regelmaat de regionale
pers. Dat is jammer, omdat de discussie
over de plaats van vestiging van secundair
belang zou moeten zijn en het totstandko
mingsproces niet zou mogen dwarsbo
men. Niet de verschillen moeten centraal
staan, maar het gevoel van binding met
elkaar in een regio die al eeuwen als een
historische en sociaal-culturele eenheid
wordt beschouwd. Met een rijke historie,
prachtige archieven en een bevolking met
enorme historische belangstelling. Falen
van het HCT zou een langgekoesterde
droom definitief tot een einde brengen.
Daarom moeten de schouders in Twente
en in Zwolle er nog een keer goed onder.
29
DocumentenW acht
16 uren deskundige beredderingshulp,
inpakmaterialen,
1 transport met eigen geklimatiseerde bus,
1 maand opslag in onze shockfreezer,
schaderapport opmaken voor o.a. de verzekering
DocumentenWacht is een service van Restauratie atelier
Sterken BV en gericht op schadepreventie
Hst ERKEN ja
1ATELIERM
DocumentenWacht is de officiële partner van Isotron
Nederland BV voor gammabestraling voor de gehele Culturele
en Administratieve sector
in de Benelux en Duitsland.
Engelanderholt 3, 7361 CZ Beekbergen
T. 055-5423147 F. 055-5430614 E. info@sterken.nl
Meer informatie op: www.documentenwacht.nl www.sterken.nlwww.isotron.com
Internet: www.archiefburo.nl
E-mail: info©archiefburo.nl
Hazendiekske 4
7245 TA Laren (Gld.)
Zwartevenstraat 17
1911 TN Uitgeest
tel: 06-51996435
e-mail: info@archiefbc.nl
internet: www.archiefbc.nl
Door Niels Bakker*
Er is nog veel winst te behalen in het
Twentse archievenland. Meer dan dertig jaar
wordt er al gesproken over een samenwer
kingsverband tussen overheidsarchieven in
Twente. De laatste jaren zit er flink schot in
de zaak. Binnenkort verschijnen de resulta
ten van een haalbaarheidsonderzoek naar
de oprichting van een Historisch Centrum
Twente. Maar er is nog een lange weg te
gaan.
Professionalisering
Rijpe tijden en rijpe geesten
HCT op poten
Twente, fragment van de
kaart van Overijssel door
Nicolaas ten Have, 1643
(coll. Historisch Centrum
Overijssel).
bij de
Omslag van de gezamenlijke bezoekersmap van de
Overijsselse archieven: voorschot op de toekomst in
Twente?
Niels Bakker is archivaris van de Gemeente Hengelo.
november 2006
archievenblad
