van
Adverteerders index
projectleider [o,6fte]
streekarchivaris [o,sfte]
Gelders Archief
Zoekt u een uitdagende werkomgeving
die u voor een groot deel zelf vorm kunt
geven en de kans om een voor Nederland
unieke voorziening te realiseren?
Heeft u een visie op regionaal historisch
onderzoek in combinatie met archieven,
een HBO werk- en denkniveau en kennis
van [en ervaring met] de digitalisering
van archieven?
Wij zoeken een
of
Bent u geïnteresseerd en wilt u meer
informatie over deze functie, kijk dan op
www.ellesbulder.com
Adlib Information SystemsCover 3
ArchiefBC38
ArchiefschoolBijsluiter
Art and Document Conservation6
BAS Service38
BECIS8
Van Bilsen Consultancy.14
Bomefa Design14
Bruynzeel Storage Systems BV.24
Disc Digitale Archiefsystemen8
DocConsultCover 3
Documentwacht8
Groenendijk Microfilm Scanservice20
Helicon20
Restauratie-Atelier Helmond BV.14
Houtschild International Booksellers6
Kardex Archiefsystemen10
Karmac24
Konica MinoltaCover 2
Archiefburo Lieverstro38
Loek Nijholt Archiefservice6
MicroFormat Systems BV.Cover 4
Only One38
De Ree34
Scanpoint20
Restauratie Atelier Sterken BV.34
Restauratieatelier De TiendschuurCover 3
Archiefburo Voorzee10
Zutphen, Stads- en StreekarchiefBijsluiter
enwcea
in ctdveztiding and fuMicitq
inlichtingen over tarieven en
plaatsing van zowel product- als
personeelsadvertenties kunt u
contact opnemen met:
Sales Services
Contact persoon Gerrit Kulsdom
Postbus 2317, 1620 EH Hoorn
Tel. 0229 -211 211
Fax 0229 - 270 404
E-mail: snsdtp@planet.nl
sns@wxs.nl
Het volgende nummer van het
verschijnt in de tweede week
van juni 2006.
Archievenblad
stichting
geschiedschrijving
Vanaf het moment dat ik het witte
huis met de rode dakpannen zag staan,
was mijn nieuwsgierigheid gewekt. Het
stond op een terp te pronken in de felle
zon. Hier en daar werd het huis door
oude bomen aan het zicht onttrokken.
Een brede ligusterhaag moest bescher
ming bieden tegen opdringerige blikken
als de bewoners in de tuin vertoefden. De
ligging van het huis riep vragen bij mij
op. Terwijl het aan de ene kant werd
omgeven door geschakelde nieuwe villa's,
stonden aan de andere kant oude heren
huizen. Met uitzondering van het woon
huis rechts van het pad dat van recentere
datum moest zijn. De drang om het pad
te bewandelen was groot, maar daar was
geen gelegenheid voor. Mijn gevoel zei
me dat ik terug zou komen op deze plek,
dan zou er voldoende gelegenheid zijn
om de bewoners te vragen naar de
geschiedenis van het huis. En die gelegen
heid kwam, ruim twaalf jaar later.
Ik was toen inmiddels medewerker van de
afdeling Inspectie, Advisering en
Acquisitie van het Regionaal Archief
Leiden en kreeg de kans om het archief
van de bewoners van het witte huis voor
de toekomst veilig te stellen. In de voor
gesprekken met de bewoners werd duide
lijk dat alleen het bedrijfsarchief voor
schenking in aanmerking kwam, privé-
zaken zou ik niet aantreffen. Blijkbaar
vervulden de bewoners naast hun werk
ook een belangrijke rol in de maatschap
pij. Het idee dat hierover niets terug te
vinden zou zijn in het archief kon mij
niet loslaten. Samen met haar dochter
bracht de weduwe van de laatste dahlia
kweker het overgebleven bedrijfsarchief
van de firma J.G. Ballego Zn. begin
2005 naar het Regionaal Archief Leiden.
Hoewel ik niet verwachtte dat mevrouw
haar toezegging zou intrekken, was ik
toch een beetje zenuwachtig. Een rondlei
ding door de depots van de archiefbe
waarplaats van Leiden maakte een einde
aan de twijfels over de bestemming van
hun archief. Tussen de aanvullingen trof
ik ook persoonlijke stukken aan. Ik nam
me voor om zo snel mogelijk een globaal
onderzoek te doen naar de inhoud van
het archief.
Johannes Gerardus Ballego werd in 1866
in Leiden geboren als zoon van Abraham
Gerardus Ballego (1826-1871) en Johanna
Helena Worsten (1830-1882). Johannes
was de jongste van drie kinderen. Zijn
vader was goudsmid en had zijn winkel
en woning in een pand aan de
Hoogstraat. Als kind had Johannes veel
belangstelling voor planten. In de dak
goot van het huis experimenteerde hij
met plantenstekjes. Johannes moest op
jonge leeftijd voor zichzelf zorgen omdat
zijn ouders jong aan pokken waren
gestorven. Op zestienjarige leeftijd werd
hij door koning Willem III bekroond met
een bronzen medaille voor een door hem
gekweekt geraniumras. Hij nam zich
daarom voor om in de bloemisterij zijn
brood te verdienen. Hiermee werd hij de
grondlegger van drie generaties dahlia
kwekers in Leiden.
In 1889 startte Johannes zijn eigen bedrijf
en in 1891 kon hij de moestuin van de
vroegere buitenplaats Groenhove van de
familie Van Kaathoven aan de Witte
Singel kopen. Op dit terrein liet hij een
groot huis bouwen voor zijn bruid
Cornelia Brouwer. Rond 1920 kocht hij
een stuk grond, gelegen tussen de
Rijnsburgerweg en de tegenwoordige
Leidse Hout. Op deze grond werd een
dahliaproeftuin aangelegd. Er verrezen
kassen en een bollenschuur en voor het
vervoer van de producten werd een
spoorbaantje aangelegd. Eind 1920 liet
hij op een terp een huis met rode dakpan
nen bouwen voor zijn zoon Abraham
Nicolaas Ballego (1893-1973), maar
besloot om zelf in dit huis te gaan wonen.
Abraham en zijn bruid Anna Frissel moes
ten zich tevreden stellen met het huis aan
de Witte Singel.
De stukken in het archief tonen aan dat
de dahliakwekerij bekend was in binnen-
en buitenland. Geen enkele autoriteit op
tuinbouwgebied verliet ons land zonder
een bezoek te brengen aan de proeftuin.
Zoon Abraham erfde de handelsgeest van
zijn vader, evenals kleinzoon Johannes
Martinus (1925-1993). Het bedrijf kreeg
bekendheid bij onder andere koninklijke
families in Europa, Z.H. paus Pius XI in
Rome en de sjah van Perzië. Naast hun
bedrijf toonden de dahliakwekers ook
veel belangstelling voor de maatschappij.
Vanaf 1936 deed Johannes het rustiger
aan. Hij bleef tot aan zijn dood in 1951 in
het huis aan de Rijnsburgerweg wonen.
Daarna ging het over naar zijn kleinzoon
Johannes Martinus. In 1972 werd de dah
liakwekerij opgeheven en het 'land van
Ballego' verkocht. Nog één keer was er
bedrijvigheid om het witte huis, maar nu
vanwege 'de bouw van huizen door een
projectontwikkelaar. Tot op de dag van
vandaag wonen nazaten van Johannes
Gerardus Ballego in het witte huis.
Door het archief van drie generaties dah
liakwekers heb ik kennisgemaakt met de
omgeving die mij persoonlijk raakte.
Sinds 1993 ben ik een van de bewoners
van het land van Ballego. Vanuit mijn
huis kijk ik naar het witte huis met de
rode dakpannen.
Maria Louwerse-Zimmerman is werkzaam bij de afde
ling Inspectie, Advisering en Acquisitie van het
Regionaal Archief Leiden.
juni 2006
archievenblad