i
mf
ff
.11J
'm
ff
WW
3 Bi S
ff] ff f
fff ff
11
ï|E
Elf
5pË
lp ff
1 Fff
ff
EE I
ff f
Bi
I iprff 1
Niet van echt te
onderscheiden.
MicroFormat
TÖ!
1 j ;j p
m
rr
1rn r
het archiefstuk
/i-
A
3.
AxX.yyy
>ï-,.
G.
*4
"cJr
x/Z/x,/
~r
.rd'CrA,
A
7"
y-
7,
3.
:T
Gelders Archief
ONTWERP ...VIJF STUKS KAPITALE HUIZEN h«to™ <L ïousli-,,.,! „1,1 Baling (Ldk^nXal.
WAAl'Vi,,, 4, Uuv...,^ Vlj ft.i<vr,.t SA !oo,- J.O.^lWlim.
■rr-s;-—I-u s™
|«3l f
Ti
nrr.'O
—r Vy
|f-ff
l""—4
1 1
I
2 l_i1
PLATTE CROND
X/l ff
V,.A
-i—
Pas op. Dit is niet het origineel.
Deze tekening komt uit het archief van het
gemeentebestuur van Utrecht 1813-1869.
Daaraan toegevoegd door MicroFormat.
Veilig. Betrouwbaar. Zorgvuldig.
En perfect toegankelijk.
Volgens de nauwgezette methode
waarop we alle archieven en collecties
veiligstellen voor de toekomst.
Dat doen we al jaren.
Zowel analoog als digitaal.
Ook voor u.
Voor meer informatie of een afspraak, bel:
0252 - 43 21 00
Catharijnekade, Utrecht 1859
In 1859 diende J.C. van Berkum bij
de gemeente Utrecht een aanvraag
in voor de bouw van vijf statige
huizen aan de Catharijnekade
in Utrecht (nu het pand van
Staffhorst aan het Vredenburg).
De bij de aanvraag meegeleverde
bouwtekening is opgenomen in de
serie bouwtekeningen betreffende
bijzondere bouwactiviteiten,
bewaard in Het Utrechts Archief.
De serie bouwtekeningen vormt
een onderdeel van het onlangs
geïnventariseerde archief van het
gemeentebestuur van Utrecht
1813-1969. Alle ca. 2.100 tekeningen
in deze serie zijn gedigitaliseerd
en beschikbaar via
www.hetutrechtsarchief.nl.
www.microformat.nl
Het Utrechts Archief
ra
Hoe een bakker
Door Peter Sijnke*
uit Westkapelle brodeloos werd
Er was eens... Zo beginnen sprookjes
meestal. En hoewel het navolgende
inderdaad wat wegheeft van een sprook
je, of toch in ieder geval uit de pen van
W.G. van de Hulst (In de Soete
Suikerbol) lijkt te zijn gevloeid,
betreft het hier een waar
gebeurd verhaal.
Er was eens een man, die Pieter
Cornells Hendrikse heette. Hij
was eind achttiende eeuw 'mees
ter broodbakker' in Westkapelle.
Zijn baksels oefenden niet alleen
op mensen een grote aantrek
kingskracht uit. Zijn bakkerij
werd namelijk regelmatig
bezocht door honden en katten
die zijn broden meesleepten of
in zijn zaak aanvraten. Volgens
eigen zeggen zag Pieter Cornelis
een en ander lijdzaam aan, maar
verloor hij uiteindelijk zijn
geduld. Met die vreemde dieren
had hij immers niets te maken.
Zijn bakkerij leed schade door
dat geknaag aan zijn kostelijk
gebak. Maar wat te doen? Het
zou niet makkelijk zijn die lasti
ge dieren kwijt te raken. Na lang
nadenken meende bakker
Hendrikse de oplossing gevon
den te hebben. Op maandag
middag 23 januari 1786 stak de
bakker twee kromgebogen spel
den in een wittebrood. Het was
de bedoeling dat de kat of hond
die van zijn brood at de spelden
zou inslikken of tussen zijn tan
den zou krijgen. En op deze wel
wat ingewikkelde manier hoop
te Hendrikse de eigenaar van het hem
schade toebrengende dier vervolgens te
achterhalen.
Bakker Hendrikse legde het geprepareer
de brood apart op de onderste stelling in
zijn winkel. Drie andere, gewone witte
broden legde hij wat hoger. Zijn vrouw
en kinderen vertelde hij van zijn list en
bond hij op het hart om vooral het apart
gelegde brood niet te verkopen. Maar...
wat niet gebeuren moest, geschiedde
natuurlijk toch! Tegen de avond kwam
een dienstmeisje vier wittebroden kopen.
Ze waren bestemd voor schepen
Verhulst, een belangrijk man in de
Westkapelse samenleving. De bakkers
vrouw verkocht de drie bovenste broden
X/y/<.- dxït
ry
C
C sy;i c e
1 /Atv/
Ays/ - Ayyyt G/i
c* -X i
■*yy
hU.'XX
y
Yje/- <*o~
X.té.
YcyA- v
/A7AA
G
teem
'y<e Jeyi
oyo y.j,r
yyr er/iMe-r/ A'V
At- »->* A A/re ncy Ac a A'e ,AAL<*dc
cyA Ce, oyj
ox.
„..c /pyiy
3 x. X.
X ylj y~
X
■?,e t/At
y&z/te y
AA
A/9.
P /-s' „.y/xsG.
Ga
GaajdA/C»
AAïx Ay
/ft'
fyt 'i
Ofte*.
é-y At c Ac A7 A A f ^/Z'y
?n,Pöe-A^' We t e /t /k
X- AtrePyeeA - de ftïeóycnej
,f)e &AA+, 0-CS7. A f// Cfn JtAjA yt
'jy
c f'Ce oA* At* yj
A /fièsze. m A'
.yy
2T/y"
G\.
en nam zonder er bij na te denken ook
het onderste brood van de plank. Een
poosje later vroeg vrouw Hendrikse haar
man nog wat wittebrood bij te bakken,
want alles was op. Alles? Ook het brood
dat apart lag? En toen herinnerde de bak
kersvrouw zich weer waarom dat ene
brood niet verkocht had mogen worden!
Snel stuurde de bakker zijn dochter naar
het huis van de schepen. Zij moest
Verhulst dringend verzoeken vooral niet
van de broden te eten. En even later
haastte ook de bakkersvrouw zich naar
huize Verhulst. Men bleek daar reeds een
half brood geconsumeerd te hebben.
Gelukkig zonder nadelige gevolgen.
Vrouw Hendrikse legde de zaak uit en
nam het halve brood en de drie
overige broden mee retour.
Maar daarmee was de zaak niet
afgelopen. Geruchten versprei
den zich snel in kleine, gesloten
gemeenschappen. En een bak
ker die gevaarlijke ingrediënten
verwerkt in zijn waren maakt
zich daarmee niet populair. Het
stadsbestuur van Westkapelle
besloot streng op te treden.
Hendrikse werd verhoord. Had
hij echt maar twee kromme
spelden in één brood gestoken?
Men geloofde hem blijkbaar
niet, want de baljuw kreeg toe
stemming de arme bakker op
woensdag 15 februari 1786
gevangen te zetten. Al drie
dagen later richtte de gevange
ne zich tot het stadsbestuur. Hij
liet weten zijn bakkerij binnen
zes weken te zullen verkopen,
aangezien hij het vertrouwen
van de ingezetenen van
Westkapelle verloren had.
Burgemeesters en schepen gin
gen met dit voorstel akkoord en
legden de ongelukkige bakker
bovendien een zware boete op.
Zijn bakkersloopbaan in
Westkapelle was hiermee ten
einde.
Het relaas over deze zaak in de
rol van criminele zaken eindigt
aldus: 'En hiermede word dese
zaak gehouden voor afgedaan
en is gemelde Hendriksen uijt sijne
detentie ontslagen.'
(Zeeuws Archief: Rechterlijke archieven
(inventaris Lasonder): inv.nr. 816 - Rol
van criminele zaken te Westkapelle 1695-
1810.)
Peter Sijnke is hoofd Communicatie en Behouden en
plv. directeur van het Zeeuws Archief. Tevens is hij
redacteur van het Archievenblad.
maart 2006
archievenblad
