Bookkeeper
Restauratie atelier Sterken BV
1
Honderd jaar
H. de Vries Boeken
in Haarlem
PreservationTechnologies
Van Bilsen Consultancy
Atelier voor restauratie en conservering
van papier en perkament
Notities
voor Herman
Dé specialist voor document- en
workflowmanagement
- Archiefbewerking
- Advisering
- Interim- en Project management
- Detachering
- Opleiding
Buggenum - Brunssum - Rotterdam
tel: 045-5691584
fax: 045-5331995
e-mail: info@vanbilsenconsultancy.nl
internet: www.vanbilsenconsultancy.nl
A WORLD LEADER IN PAPER PRESERVATION
Preservation Technologies B.V. voor:
massa-ontzuring van archiefmateriaal, boeken,
kranten, posters, prenten, tekeningen etc. door
middel van de beproefde Bookkeeper methode
Vriesdrogen van nat papier
Herverpakken in zuurvrij material
Verkoop ontzuringssprays en spraysystemen
Ontsmetten en reinigen
Verkoop en administratie
Pluim-es 18 - 2925 CM Krimpen aan den IJssel
Tel.: 0180 521188 GSM: 0653672024 Fax: 0180 525400
E-mail: johnvandorsten@ptbv.nl
Productie
Middenweg 576B - 1704 BR Heerhugowaard
Tel.: 072 5724330 Fax: 072 5724331
STERK F. N p
AT EI. IER m
Brieven Archieven
Boeken Banden
Prenten Grafiek
Kaarten Wandkaarten
Charters Zegels
numrm
Mensen die Haarlem bezoeken en de
boekhandels daarbij niet overslaan, zal
het opvallen dat Haarlem de enige stad
van redelijke omvang is, waar geen boek
handel met een aanwezig is. De enige
boekhandel die in aanmerking zou zijn
gekomen om in dit conglomeraat te wor
den opgenomen, is ongetwijfeld H. de
Vries Boeken. Het bedrijf is al sinds de
oprichting in 1905 gevestigd in een com
binatie van verschillende panden aan de
Gedempte Oude Gracht en de zijstraat
Jacobijnestraat. Het - met recht - trotse
familiebedrijf is altijd zelfstandig geble
ven.
De geschiedenis van een familiebedrijf is
de geschiedenis van mensen. Hendrik de
Vries begon in 1905 aan de Jacobijne
straat, vlakbij de Gedempte Oude
Gracht, een handel in nieuwe en oude
boeken. De Vries probeerde daarmee in te
spelen op verschillende behoeftes. Steeds
meer mensen namen de tijd om te lezen.
Daarnaast waren de nabij gelegen scho
len een continue bron van inkomsten
door de verkoop van schoolboeken. Het
bedrijf kreeg binnen enkele jaren zelfs
landelijke bekendheid met de introductie
van de eerste boekwinkel met openslaan
de deuren, die de drempel voor elke soort
publiek aanmerkelijk verlaagden.
Het bedrijf werd in de jaren dertig over
genomen en voortgezet door Hendriks
twee zonen: Herman en Johan. In de
Tweede Wereldoorlog sloeg het noodlot
toe: de illegale praktijken van de twee
broers - zij waren betrokken bij de ver
spreiding van Vrij Nederland - leidden tot
de arrestatie van Herman. Ondanks
pogingen hem vrij te krijgen, werd hij
getransporteerd naar Dachau, waar hij
vlak voor het einde van de oorlog over
leed.
Johan zette het bedrijf na de oorlog
alleen voort. Zijn zoon Dolf nam geleide
lijk het bedrijf over en Johan trad in 1973
formeel terug. Dolfs interesse ging uit
naar boeken over sport, waardoor
opnieuw landelijke bekendheid werd ver
worven. Het be
drijf werd zelfs uit
gebreid met een
uitgeverij, die zich
toelegde op de uit
gave van sportboe
ken en boeken
over Haarlem.
Als Dolf in 1996
op 52-jarige leef
tijd overlijdt,
wordt het bedrijf
voortgezet door
zijn vrouw Karin
de Vries-Kuijper.
De geschiede
nis van het bedrijf
is naar aanleiding
van het jubileum
gedocumenteerd
in een speciale uit
gave onder de titel:
Hier vind je de hele
wereld; een eeuw H.
de Vries Boeken door Charles Coster en
Hans Hoffmann. Behalve de geschiedenis
van het bedrijf wordt uitgebreid inge
gaan op de plaats van de boekhandel (en
uiteraard van zijn eigenaars) in het cultu
rele leven van Haarlem: immers toch de
stad van Bilderdijk, Hildebrand, Van
Deyssel, Mulisch, Bomans en de onlangs
overleden Ferron.
De publicatie stoelt voor een belangrijk
gedeelte op het bedrijfsarchief, dat nog
steeds binnen het bedrijf wordt bewaard.
Het archief werd daarvoor toegankelijk
gemaakt door de producent van het
boek, Els Vogel.
Ongetwijfeld het meest indrukwekkende
onderdeel van het bedrijfsarchief werd
begin jaren negentig aangetroffen door
de toenmalige eigenaar Dolf de Vries. Het
betreft de oorlogsdagboeken die zijn
vader Johan had bijgehouden om zijn
broer na afloop van de oorlog te kunnen
informeren over de gebeurtenissen die
hadden plaatsgevonden. Herman heb
ben ze niet meer kunnen informeren,
maar ons geven de aantekeningen een
beeld van een boekhandel in oorlogstijd.
Dolf de Vries heeft de dagboeken in 1995
bewerkt, geanno
teerd en uitgege
ven. Ook bevat het
archief vele brie
ven aan, van en
over Herman in
gevangenschap.
De binding tussen
het archief en het
bedrijf is in dit
geval zo persoon
lijk dat afstand
doen niet eenvou
dig zal zijn. Maar
het belang voor
Haarlem en voor
het boekenvak in
heel Nederland is
groot genoeg dat
de opname van
het archief in een
publieke collectie
zeker gerechtvaar
digd is. Wie weet
wat de toekomst
brengt.
25
H
DocumentenWacht is een service van Restauratie atelier Sterken BV en gericht op IIW^clClit
calamiteitenservice, zorg en beheer
isotron
DocumentenWacht is de officiële partner van Isotron Nederland BV voor
gammabestraling voor de gehele Culturele en Administratieve sector
in de Benelux en Duitsland
Engelanderholt 3, 7361 CZ Beekbergen
T. 055-5423147 F. 055-5430614
E.info@sterken.nl Meer informatie op: www.sterken.nl
Door Ivo Zandhuis*
Het Archievenblad heeft naar aanleiding van
het regeringsjubileumjaar van koningin
Beatrix in 2005 aandacht besteed aan enke
le koninklijke ondernemingen en hofleve
ranciers en hun archieven. De reeks wordt
nog enkele nummers voortgezet. Het bedrijf
H. de Vries Boeken in Haarlem kreeg bij het
honderdjarig bestaan in 2005 het predikaat
hofleverancier toegekend. Het bedrijf heeft
de afgelopen eeuw een belangrijke rol
gespeeld in het culturele leven in Haarlem
en omstreken.
J.H. DE VRIES
Dagboek Bockhandel H. de Vries
van 13 december 1943 tot 8 mei 1945
overgenomen uir kantooragendas
door W.J.B. lansen
a:
L\ntoon
AC,enC>,\
Publicatie
1944
Ivo Zandhuis is projectmanager Digitale Projecten bij
het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
(MSG) in Amsterdam en redacteur van het Archieven
blad.
februari 2006
archievenblad
