Digitale Oplossingen
Kunstvuur kerkfabriek
Schuurmans Leeuwarden
HaegheVelde BV
Restauratieatelier
'De Tiendschuur'
nnnnooo
Kunst - Vuurwerkfabriek.
m
Bij calamiteiten buiten kantooruren:
06 - 538 96 318
Document Management
- uw technische tekeningen, tekstdocumenten en
foto's bij elkaar in één file
- doorzoekbaar op tekst, OMR en IMR
- scannen van boeken en tijdschriften, dossiers,
registers, akten, persoons- en woningkaarten
- scannen in kleur: diverse bestandsformaten
Telefoon: 013 - 46 41 777 Fax: 013 - 46 41 771
E-mail: tiendschuurGMiamant-groep.nl
onderdeel van Diamant-Groep Tilburg
Archiefrestauratie
Papierconservering
Charterrestauratie
Inlijstwerk
cHandboekbinderij
Vacutimvriesdrogen
Behandeling van brand-, roet- en waterschade
calamiteitenservice
De fabriek werd in 1821 opgericht
door Jacob Nicolaas Schuurmans in een
pand aan Over de Kelders in Leeuwarden.
Schuurmans had zich toegelegd op het
maken en verkopen van klein siervuur
werk. Na verloop van tijd verhuisde de
fabriek naar een pand aan de Voorstreek
GEBRs. SCHUURMANS,
in Leeuwarden. Hier werd wegens brand
en explosiegevaar alleen het klein vuur
werk gemaakt. De productie van groot
vuurwerk vond plaats in een schuur in het
open veld, buiten de stad. In 1884 w.erden
buiten de stad, aan de Harlinger Trekvaart,
enkele werkplaatsen en een opslagplaats
voor buskruit gebouwd.
De zaken gingen goed. Het vuurwerk
van de firma Schuurmans was te zien bij
feestelijkheden, grote evenementen en
kermissen in Leeuwarden, maar ook op
menige boerenbruiloft in de provincie en
zelfs daarbuiten. Na 1873 mocht Schuur
mans ook het vuurwerk verzorgen bij
koninklijke bezoeken aan de Friese hoofd
stad. Deze eer viel de firma te beurt nadat
een groot vuurwerk, van een bedrijf uit
Antwerpen, bij het bezoek van koning
Willem III aan Leeuwarden in mei 1873
op een fiasco uitdraaide. Niet zonder leed
vermaak beschrijft Anne Auke Schuur
mans hoe het ene na het andere nummer
mislukte. Koning Willem III, die het vuur-
drijf ook enkele grote tegenslagen. Zo
brandde op 25 maart 1913 de werkplaats
aan de Voorstreek na een fikse explosie
volledig uit. Ook een deel van het woon
huis raakte beschadigd. Een grotere ramp
voltrok zich op 25 mei van het volgende
jaar. Er brak brand uit in de fabriek aan de
Harlinger Trekvaart, waarbij Martinus zo
zwaar gewond raakte dat hij enkele dagen
later overleed. Bij het ongeluk gingen de
werkplaats en de voorraad verloren. Een
zware slag voor broer Anne Auke, die
adviezen van familie en kennissen om
met het gevaarlijke werk te stoppen in de
werk vanaf het bordes van het Paleis van
Justitie aanschouwde, zou het zelfs zo'n
blamage gevonden hebben, dat hij er met
zijn rug naar toe was gaan zitten. 'Dat was
eens en nooit meer, dat er geen vuurwerk
van Schuurmans in Leeuwarden zou wor
den afgestoken', oordeelde Schuurmans.
Bij een volgend koninklijk bezoek aan
Leeuwarden ging het dan ook anders.
Vader Schuurmans had van het Leeuwar
der gemeentebestuur opdracht gekregen
het vuurwerk te verzorgen tijdens het
bezoek van koningin-moeder Emma en
kroonprinses Wilhelmina aan de stad
Leeuwarden op 18 juni 1892. Het vuur
werk was een groot succes en de firma
Schuurmans kreeg niet lang daarna het
recht het wapen Hofleverancier van Hare
Majesteit de Koningin-Moeder te voeren.
In zijn memoires vermeldt Anne Auke
Schuurmans trots dat het recht om het
predikaat van hofleverancier te voeren de
zaken goed deed.
Behalve succes kende het familiebe-
wind sloeg en besloot door te gaan met de
vuurwerkproductie.
In 1937 verkocht Schuurmans de fabriek
aan zijn werknemer Paul A. de Bruin. In
1975 vond er een afsplitsing van het
bedrijf plaats. De 'le Nederlandse kunst
vuurwerkfabriek Schuurmans' ging verder
met de verkoop van consumentenvuur
werk dat werd geïmporteerd uit China,
terwijl het nieuwe bedrijf JNS Pyro
techniek zich richtte op de productie van
vuurwerk voor grote evenementen, poli
tie, brandweer en defensieonderdelen.
Nadat de regelgeving ten aanzien van
vuurwerkproductie en opslag na de vuur
werkramp in Enschede in mei 2000 aan
zienlijk werd verscherpt, kwam er in de
zomer van 2004, na 183 jaar, een einde
aan de vuurwerkproductie in Leeuwarden.
19
Adlib software is al decennia toonaangevend
in informatie-, collectie-, kennismanagement
en archiefbeheer. Adlib applicaties staan bekend
om hun gebruiksgemak, overzichtelijkheid en
flexibiliteit. Bel of e-mail voor meer informatie
of voor een geheel vrijblijvende demonstratie.
Software voor musea,
bibliotheken en archieven.
Adlib Information Systems
Postbus 1436, 3600 BK Maarssen
Tel: 030 2411885
E-mail: sales@adlibsoft.com
Internet: www.adlibsoft.com
Insulindestraat 5, 5013 BA Tilburg
Postbus 4123, 5004 JC Tilburg
HHHIiHHHm
's Gravenhage
070-3096039
lnfo@haegheVelde.nl
www.haegheVelde.nl
"Ons archief is eindelijk overzichtelijk en toegankelijk
door Adlib Archief. Er zijn zoveel verschillende
zoekmogelijkheden dat je altijd vindt wat je zoekt.
En daar gaat het ons juist om. Met Adlib is het beheer
van ons archief een stuk makkelijker geworden".
Door Hester Postma*
Het Archievenblad besteedt in dit regerings
jubileumjaar van koningin Beatrix aandacht
aan enkele koninklijke ondernemingen en
hofleveranciers en hun archieven. Deze keer
aandacht voor JNS Pyrotechniek. Het
Historisch Centrum Leeuwarden bewaart
sinds november 2004 het archief van dit
bedrijf, dat zich in 1975 afsplitste van de 'ie
Nederlandse kunstvuurwerkfabriek', opge
richt in 1821. In dit archief zijn de memoires
opgenomen van Anne Auke Schuurmans, die
in 1899 samen met zijn broer Martinus de
fabriek van zijn vader overnam. In 1950
legde Schuurmans op 76-jarige leeftijd de
geschiedenis van de vuurwerkfabriek vast
op papier. Hij beschrijft hoe een klein
bedrijfje uitgroeide tot een gerenommeerde
fabriek met klanten in binnen- en buiten
land. Ook gaat hij uitvoerig in op de hoogte
en dieptepunten van het familiebedrijf.
KONINKLIJKE
Firma J. N. Schuurmans.
Hojieoerander van H. M. de Koningin en van
11. M. de Koningin-Moeder.
Briefhoofd van het briefpapier van de kunstvuurwerkfa
briek Schuurmans, rond 1900.
'Dat was eens en nooit meer'
Grote tegenslag
Koningin-moeder Emma en prinses Wilhelmina tijdens
hun bezoek aan de stad Leeuwarden op 18 juni 1892.
Wilhelmina was toen twaalf jaar.
Hester Postma is historica en werkzaam bij het
Historisch Centrum Leeuwarden.
november 2005
archievenblad
