O O O O O O O
Nederlands-Duits symposium over adelsgeschiedenis
Middeleeuwse Hoogse elite online
cDavid buigt zich over beeldbanken
De koolputters, geschie
denis van de Belgisch-
Limburgse mijnwerkers
nieuws uit het veld
Het bestuur van Het Utrechts Archief
heeft besloten om mw. drs. S.G. van Dockum
aan te stellen als directeur van Het Utrechts
Archief. Zij volgt in deze functie drs. J.T.J.
Jamar op, die vanaf 1 december gebruik zal
maken van de FPU-regeling. Saskia van
Dockum studeerde kunstgeschiedenis en
archeologie in Leiden. Zij raakte bekend met
de geschiedenis van de provincie Utrecht in
de jaren 1993-1996, toen zij werkzaam was
als provinciaal archeoloog. Sindsdien is zij
werkzaam geweest in het management van
de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodem
onderzoek te Amersfoort, vanaf 2004 als
waarnemend directeur. Eind 2004 kreeg zij
daarnaast de opdracht van het bestuur van
Het Utrechts Archief om het masterplan
voor de verhuizing van het archief naar de
Hamburgerstraat te schrijven.
Van Dockum zal bij Het Utrechts Archief
de managementtaken op zich nemen. In
november 2005 zal het bestuur van Het
Utrechts Archief een besluit nemen over
de invulling van de functies van rijks-
en gemeentearchivaris.
Bij Strata Preservation N.V. in Den
Haag is Thomas Bos in dienst getreden ais
directeur. Strata Preservation is gespeciali
seerd in het conserveren - door middel
van microfilmen en digitaliseren - van
tere en unieke materialen. Tot de projec
ten waarmee het bedrijf zijn expertise
bewees, behoren onder meer de digitalise
ring van belangrijke materialen van de
Anne Frank Stichting inclusief het dag
boek als onderdeel van het Metamorfoze-
programma. Het bedrijf is in 2002 opge
richt en heeft thans als aandeelhouders
OCLC PICA B.V. (60%) en de Koninklijke
Bibliotheek (40%).
Per 1 september heeft het in Haarlem
gevestigde Spaarnestad Fotoarchief (SFA)
Arpad Gerecsey aangesteld als interim
directeur. Hij vult tijdelijk de vacature in
die is ontstaan na het vertrek van Joop van
Gennip. Van Gennip heeft in de afgelopen
zeven jaar de functie van algemeen direc
teur bekleed. Gerecsey richt zich de
komende maanden op het versterken van
de financiële basis van SFA. Dit is
noodzakelijk om het collectiebeheer
verder te verbeteren, de toegankelijk
heid en publieksactiviteiten uit te
breiden en de ontwikkelingen op het
gebied van beeldleverantie te kunnen
volgen.
SFA behoort tot de belangrijkste en
omvangrijkste fotoarchieven ter
wereld voor (inter)nationale pers- en
documentaire fotografie. Met zijn
miljoenen foto's omvattende collectie
geeft SFA een goed beeld van de ont
wikkeling van de pers- en documen
taire fotografie in de laatste honderd
jaar. Tevens geven alle deelcollecties
samen een zeer uitgebreid beeld van
de grote maatschappelijke ontwikke
lingen en het belangrijke nieuws in de
twintigste eeuw, zowel nationaal als
internationaal.
Genealogische gegevens van de
Haagse bestuursélite tot 1572 zijn nu
online beschikbaar via de internettoepas
sing 'Middeleeuwse Haagse elite'. Deze
internettoepassing is gemaakt
door Rinus Vrind en gebaseerd
op literatuur- en bronnenon
derzoek dat is uitgevoerd door
Fred van Kan. Het onderzoek
strekt zich uit tot in 1572, het
jaar waarin de opstand tegen
de Spanjaarden leidde tot een
leegloop van Den Haag en tot
een wijziging van de bestuurs
samenstelling. De vele namen
die in 'Middeleeuwse Haagse
elite' worden gepresenteerd
zijn alfabetisch geordend, en
daardoor gemakkelijk te vin
den. De 'Middeleeuwse Haagse
elite' is ook te vinden via het
zoekvenster op de website van
het Haags Gemeentearchief
www.gemeentearchief.denhaag.nl.
In het databestand zijn prosopografische
gegevens opgenomen van de leden van
de Haagse lokale bestuursélite in de
Middeleeuwen. Deze elite is beschouwd
als het geheel van functionarissen in het
bestuur van Haagambacht en in de colle
ges die op lager niveau functioneerden,
S rïL
ua
zoals van de Heilige Geestmeesters. Ten
behoeve van het onderzoek is allereerst
geput uit de regeringslijsten die
Mensonides, de vroegere gemeentearchi
varis van Den Haag, opstelde. Deze
bevatten de namen van schepenen, bur
gemeesters, vroedschappen en kerkmees
ters. Aan de hand van bronnenonder
zoek is dit namenbestand uit
gebreid en zijn bovendien
bestuurslijsten opgesteld van
de schouten, de gasthuismees-
ters van Sint-Nicolaas en het
H. Sacrament, de H. Geest-
meesters en de weesmeesters.
Deze bestuurders waren ver
volgens onderwerp van gene-
alogisch-biografisch onder
zoek. De baljuws zijn niet tot
de bestuursélite gerekend. Zij
kwamen van buiten Den Haag
en bleven buitenstaanders.
Voor hun plaatsvervangers
geldt dit overigens niet. Zij
zijn dan ook tot de bestuurs
élite gerekend. Overigens zijn
wel summiere gegevens be
treffende de baljuws aan het databestand
toegevoegd.
8
oktober 2005
nieuws uit het veld
Op vrijdag 18 november wordt in de
Statenzaal van het Huis der Provincie in
Arnhem een symposium georganiseerd
over de rol van de adel als cultuurdrager
en als schakel in het culturele verkeer
over de huidige landsgrenzen heen. Het
symposium wordt georganiseerd door
het Gelders Archief en de Werkgroep
Adelsgeschiedenis. De historische beteke
nis van de adel in het Nederlands-Duitse
grensgebied is groot. In politiek en
bestuur, in het maatschappelijk en cultu
reel leven speelde de adel een leidende
rol. Deze grensoverschrijdende adelsge
schiedenis is het onderwerp van een serie
van drie eendaagse congressen die wor
den georganiseerd door een samenwer
kingsverband van culturele instellingen
in Nederland en Duitsland.
Het eerste symposium 'Adel und Staat in
der Frühen Neuzeit' werd gehouden te
Wesel op 19 november 2004. Het derde
symposium, over de negentiende en
twintigste eeuw, zal in 2006 te Münster
plaatsvinden. Doel van de bijeenkom
sten is de adelsgeschiedenis als grens
overschrijdend fenomeen en gemeen
schappelijk erfgoed meer bekendheid te
geven, en het onderzoek ernaar aan
beide kanten van de grens door onder
ling contact te bevorderen.
Dit tweede symposium te Arnhem is
gewijd aan de rol van de adel als cultuur
drager (opdrachtgever, producent en
consument van cultuuruitingen), en als
schakel in het culturele verkeer over de
huidige landsgrenzen heen. Behalve de
zichtbare uitingen van deze adelscultuur
- met als meest in het oog springend de
alomaanwezige kastelen en landhuizen,
parken en museale voorwerpen - komen
ook niet-tastbare aspecten aan bod.
De dag wordt afgesloten met een vrij toe
gankelijk avondprogramma in samen
werking met en bij de Volksuniversiteit
te Arnhem, waar dr. H.M.J. Tromp een
voordracht zal houden over 'Hele Heren
en Halve Hollanders. De Van Spaens, een
adellijk geslacht uit het grensgebied tus
sen Gelre, Kleef en Pruissen (1600-1860)'.
Info en aanmelding: m.scheepers@gel-
dersarchief.nl.
Onlangs is de nieuw cDavid-publica-
tie 'Rapport Digitaal Beeldarchief. Aan
bevelingen voor het realiseren van beeldban
ken aan de hand van lessons learnt en best
practices' verschenen. cDavid is een pro
ject gericht op het digitali
seren van Vlaams cultureel
erfgoed.
Het rapport wil een prakti
sche houvast zijn voor erf
goedbeheerders die worste
len met vragen omtrent
het digitaliseren van een
fotocollectie en het ont
sluiten van die collectie via
een digitale beeldbank.
Aan de hand van tips,
voorbeelden en aanbeve
lingen wordt de lezer bege
leid vanaf het formuleren
van de doelstellingen tot het openen van
een virtueel fotomuseum. Auteur van het
rapport is Matthias Vandermaesen, pro
jectmedewerker van cDavid in het
Antwerpse stadsarchief. Alle tips en aan
bevelingen worden in het rapport geïllu-
streerd aan de hand van het EVA-project,
de European Visual Archives-beeldbank.
Met dit project werd onderzocht hoe de
historisch waardevolle fotocollecties van
het Antwerpse stadsarchief en de London
Metropolitan Archives
kunnen worden gedigitali
seerd en via internet toe
gankelijk gemaakt. Dit pro
ject resulteerde in een web
site (www.eva-eu.org/en)
waar 20.000 beelden uit de
fotografische collecties van
beide archieven kunnen
worden opgevraagd, ge
print of besteld.
Het 'Rapport Digitaal
Beeldarchief kan in PDF-
formaat worden geraad
pleegd op www.cdavid.be.
De papieren versie is gratis te bestellen
bij het Antwerpse stadsarchief via stads-
archief@stad.antwerpen.be, onder ver
melding van naam, adres en het aantal
gewenste exemplaren.
LPUTTERS
In de Barenzaal van de voormalige
koolmijn Winterslag is op 22 september
het eerste exemplaar van De Koolputters -
Geschiedenis van de Limburgse Mijnwerkers
overhandigd aan Steve Stevaert, gouver
neur van de Belgische provincie Limburg.
De Koolputters - Geschiedenis van de
Limburgse Mijnwerkers is een achttiendelig
verzamelwerk
over een eeuw
mijnverleden.
Het is een uit
gave van Waan-
ders Uitgevers,
in nauwe sa
menwerking
met het Vlaams
Mijnmuseum
en het Museum
van de Mijn
werkerswoning. De redactie bestaat uit
Luc Minten, Filip Delarbre, Bart Delbroek,
Chris Nelis, Siebrand Krul en de adviseurs
Jan Kohlbacher, Bert Van Doorslaer en
Leen Beyers. In de reeks worden alle
zeven mijnzetels (Winterslag, Beringen,
Zolder, Houthalen, Eisden, Zwartberg en
Waterschei) in samenhang beschreven.
De Limburgse kolen werden laat ontdekt,
pas in 1901. Er was grof geld mee te ver
dienen, want de Waalse staalindustrie
schreeuwde om vette kolen. In een
ommezien werd het nog ongerepte en
lege Limburgse heidelandschap omge
ploegd en volgebouwd. Een aanhouden
de zorg bleef de verwerving van mijnwer
kers. De zetels verschaften in de hoogtij
dagen elk aan 4.000 a 5.000 mensen werk
en dat kon de provincie zelf niet opbren
gen, nog afgezien van de weerzin van de
bevolking tegen werken in de diepe
ondergrond. Kwam het werkvolk aanvan
kelijk uit Oost- en Midden-Europa, na de
Tweede Wereldoorlog waren het Italianen
en Grieken die werden gerecruteerd, in de
jaren zestig en zeventig gevolgd door
Marokkanen en Turken.
Eind jaren vijftig vierden de mijnen in
glorieuze grootsheid hun vijftigjarig
bestaan. Kort nadien werd duidelijk dat
een grondige sanering geboden was
omdat de Limburgse kolen te duur wer
den. Rond 1990 ging de laatste Belgische
kolenmijn dicht.
Haagse Elite
0Ë
lroduotl»pj«ln»
Middeleeuwse Haagse Bestuurders
Prosopografische
gegevens
betreffende de
lokale
Haagse politieke
elite
In dit databestand zijn piosopogiafische gegevens opgenomen van de leden van de
Haagse lotale bestuursélite in de middeleeuwen Deze elite is beschouwd als het geheel
van funcbonanssen in het bestuur van Haagambacht en in de colleges die op lager niveau
functioneerden, zoals bijvoorbeeld van de Heilige-Geestmeesters Het onderzoek strekte
zich uit tot in 1572, het jaar waaun de Opstand in Den Haag leidde tot een leegloop van
de plaats en een wijziging van de bestuuissamenstelhng
Ten behoeve van dit ondeizoek is allereeist geput uit de regenngslijsten die Mensomdes
archievenblad
beeldarchief
Digitaal
Aanbevelingen
sn best practices
oktober 2005
archievenblad
