V
f
ING
van
Christian van der Ven*
Medewerker bedrijfshistorisch archief
de archiefschat
Een archiefschat? Dat leek me typisch
iets voor oudere generaties archivarissen.
In gedachten zag ik steeds een statige
man zich met zorgelijke blik naar de
uiterste hoek van zijn eveneens wat stof
fige archiefdepot begeven. Schijnbaar als
vanzelf haalt hij een doos van de plank
met daarop enige voor anderen onleesbare
potloodkrabbels. Een stuk waarvan
slechts hij het bestaan kent, komt uit de
doos. Zowel informatief als esthetisch
van grote waarde, maar onvindbaar voor
collega's en bezoekers. Een duidelijke
schat!
Toch hoefde ik niet lang na te denken
over mijn eigen archiefschat toen ik op
het laatste moment gevraagd werd om
een bijdrage voor deze rubriek te leveren.
In de depots van de Citadel in 's-Her-
togenbosch liggen er daar voldoende
van. Desondanks ligt mijn schat niet
hier, maar in het Waalwijkse gemeentear
chief. Of beter gezegd ligt hij daar juist
niet meer.
Op 25 juni 1824 voltrok zich in mijn
geboorte- en woonplaats Waalwijk een
grote ramp. Het was hooitijd, een perio
de van 'groote droogte' en waarschijnlijk
was het een per ongeluk in een schuur
met hooi gevallen pijp die leidde tot een
'verschrikkelyke en felle brand'. Koning
Willem I vond het een ramp die het
gehele Koninkrijk aanging en hij besloot
tot het organiseren van 'eene collecte
binnen alle de provinciën van het Rijk'.
Zelfs vanuit fort St.-George d'Elmina in
Guinea werd in december van dat jaar
een cheque verzonden. Het duurde overi
gens nog een half jaar voor deze gift van
100 gulden aankwam.
Waarschijnlijk eveneens voor deze col
lecte werd een treurzang gemaakt. De
auteur daarvan kwam zelf vermoedelijk
niet uit Waalwijk, want de eerste regels
staan al bol van de fouten. Wellicht om
de ramp nog wat aan te dikken werd in
de treurzang bijvoorbeeld melding
gemaakt van 'een vrouw half verbrand'
en twee omgekomen kinderen. De over-
lijdensregisters kunnen deze bewering
echter niet staven en evenmin gebeurt
dat in een vlak na de brand opgemaakte
schadelijst. Daarin wordt wel gesproken
over het verlies van een koe, een kalf,
drie varkens en een geit.
Vanaf de oostzijde van de Grotestraat,
ongeveer ter hoogte van het huidige
postkantoor, tot het Hoekeinde bleven
slechts zeven huizen gespaard. Welgeteld
51 andere gebouwen gingen in vlammen
op, waaronder veel huizen van notabe
len, maar ook twee armenhuizen en het
oude raadhuis. Daar werd onder andere
het administratief archief van de stad
Waalwijk bewaard. De oude documenten
bleken een gemakkelijke prooi voor de
vlammen. Het archief van de schepen
bank bleef gelukkig gespaard, want het
berustte elders.
Talloze vakgenoten kennen het werken
met hiaten in hun archieven. Een dag na
de brand in Waalwijk werden al nieuwe
registers voor de Burgerlijke Stand
besteld en de griffier van het vredege
recht kreeg opdracht de registers over de
periode 1811-1824 voor Waalwijk te
kopiëren. Een enkele pastoor kopieerde
zijn parochieregisters in 1811 gelukkig
nog alvorens ze over te dragen en uit de
handschriftencollectie van het provin
ciale rijksarchief konden later afschriften
van inmiddels verbrande stukken wor
den verkregen die het archief enigszins
reconstrueerden. Voor genealogen en
heemkundigen vandaag de dag een
schrale troost.
Kunnen verloren gegane stukken een
schat zijn? Waarom niet? Schijnbaar
onbelangrijke particuliere archieven wor
den nu ineens bijzonder interessant.
Slordig geschreven afschriften van het
Waalwijkse stadsrecht worden gekoesterd
als waren zij originelen. Een collectie
handschriften bevat plotseling de meest
waardevolle en informatieve stukken. Je
bedenkt als studiezaalmedewerker wegen
om de gaten in je archief via andere
bronnen te ontlopen. Je kijkt ook meer
buiten de deuren van je eigen dienst. Het
maakt je noodgedwongen bijzonder cre
atief in je dienstverlening en het geeft
zelfs bezoekers extra voldoening wan
neer ondanks de brand van 1824 alsnog
in de archieven het gezochte wordt
gevonden. Voor mijn gevoel is dat ver
brande archief op een vreemde manier
dus ook wat waard. Een ware archief
schat!
Overigens liep decennialang juist in
Waalwijk ook het beste voorbeeld rond
van de archivaris uit de eerste alinea: G.F.
Couwenbergh reconstrueerde een groot
deel van de verloren gegane bevolkings
administratie, maar bezoekers kregen
vanuit de archiefkelder maar al te vaak
als reactie op hun stamboomonderzoek:
'Komt u morgen maar terug, dan zoek ik
dat ondertussen wel voor u uit!'
ING is een internationaal opererende financiële
instelling. Wereldwijd zijn zo'n 115.000 medewerkers
actief op het gebied van bankieren, verzekeren en
vermogensbeheer. 34.000 van hen werken in Nederland
bij bekende merken als Nationale-Nederlanden,
Postbank, de ING Bank en RVS. De veelzijdigheid van
ING staat garant voor een diversiteit aan mensen,
functies en loopbaanmogelijkheden. Maar hoe veelzijdig
ING ook is, alle medewerkers hebben wel een aantal
eigenschappen gemeen: ze zijn pro-actief, klantgericht,
oprecht en open. Spreekt dit jou aan Stap dan in de
wereld van ING.
De werkomgeving
ING Facility Management biedt voor de
labels van ING turn-key oplossingen aan
op het gebied van facilitaire diensten.
De kernactiviteiten zijn huisvesting
logistiek en facilitaire ondersteuning.
De afdeling Bedrijfshistorisch Archief is
een onderdeel van ING Facility
Management. ING hecht veel waarde aan
het in kaart brengen van haar rijke ont
staansgeschiedenis van meer dan 150
jaar. Daarom is er een bedrijfshistorisch
archief, dat een gevarieerde cultuurhisto
rische collectie omvat.
Medewerker Bedrijfshistorisch
Archief
Als medewerker Bedrijfshistorisch
Archief zorg je voor een toegankelijk en
overzichtelijk bedrijfshistorisch archief.
Je achterhaalt en verzamelt informatie
en materialen bij de ING-onderdelen
om de collectie compleet te maken en
maakt afspraken met de verstrekkers
voor het aanleveren van de archieven.
Je inventariseert en ordent de archieven in
database Mais Flexis. Hiervoor onderzoek
je de herkomst, het gebruik en de waarde
van de archieven. Aan de hand van
vastgestelde voorwaarden zorg je voor
het beheer en de inrichting van het
Bedrijfshistorisch Archief. Je signaleert
onregelmatigheden in archieven die voor
restauratie en conservering in aanmerking
komen. Binnen en buiten ING verzorg je
bruikleenverzoeken voor onder andere
musea en beantwoord je vragen over de
geschiedenis van ING.
Je bent opgeleid tot archivaris en beschikt
naast kennis van museale en archiverings-
technieken ook over kennis van archief
vorming. Je bent goed op de hoogte
van de Nederlandse geschiedenis en de
actuele situatie. Verder beschik je over
uitstekende sociale vaardigheden. Je hebt
goede uitdrukkingsvaardigheiden, bij
voorkeur ook in het Engels en Frans.
Je bent in bezit van rijbewijs B.
De arbeidsvoorwaarden
ING daagt haar medewerkers uit, maar
daar staat ook het een en ander tegenover.
Een actieve aanpak van je carrière, waarbij
je zelf een grote rol vervult. Bovendien
biedt ING uitstekende arbeidsvoorwaarden.
Zo is er een 36-urige werkweek die je,
in overleg met je leidinggevende, naar
eigen wensen kunt invullen. Verder biedt
ING bijvoorbeeld een winstdeling, een
dertiende maand, royale opleidings
budgetten en personeelskortingen op
hypotheken en verzekeringen.
De sollicitatie
Solliciteren kan via onze site:
www.ing.nl/werken. Flier vind je ook
meer informatie over werken bij ING.
De sluitingsdatum is op 24 juni 2005.
Voor meer informatie over de inhoud
van de functie kun je contact opnemen
met Ingrid Elferink, Hoofd Bedrijfshistorisch
Archief, (020) 591 28 90. Voor meer
informatie over de sollicitatieprocedure
kun je contact opnemen met Annemijn
Snuif, Recruitment, (020) 576 30 22 of
(020) 652 24 03.
Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt
niet op prijs gesteld.
De archiefschat
'Du/ten u/t den verschrikkelyke brand te Waalwyk 25
juny I824'.
Christian van der Ven is als coördinator Studiezaal
werkzaam bij het Brabants Historisch Informatie
Centrum (BHIC) in 's-Hertogenbosch. Daarnaast
studeert hij Archiefwetenschap/Archivistiek A en is
hij voorzitter van de Sectie Nieuwe en Aankomend
Archivarissen en Informatiespecialisten (SNAAI)
van de KVAN.
juli 2005
archievenblad
