van
a
Niet van echt te
onderscheiden.
MicroFormat
René van Dijk'
Pas op. Dit is niet het origineel.
Dit puntgave exemplaar komt uit het
beeldarchief van de gemeente Nieuwegein.
Daaraan toegevoegd door Microformat.
Veilig. Betrouwbaar. Zorgvuldig.
En perfect toegankelijk.
Volgens de nauwgezette methode
waarop we alle archieven en collecties
veiligstellen voor de toekomst.
Dat doen we al jarenlang.
Zowel analoog als digitaal.
Ook voor u.
0252 - 43 21 00
de archiefschat
Echte archivarissen horen in deze rubriek
natuurlijk te komen aanzetten met bij
zondere charters, brieven, kaarten of in
ieder geval documenten met een grote D.
Het publiek is gewend aan de rol van
archivaris als informatiemakelaar. Een
vraag als 'Speelde Constantijn Huygens
in 1637 dubbelspel met de Spaanse gou
verneur van Breda en had dat iets te
maken met de moord op de graaf van
Warfusée te Luik?' wordt beantwoord
met stukken en nog eens stukken. Maar
wat zit er tussen die stukken? Er is meer
tussen de stukken dan wij kunnen
bevroeden. Juist daar zitten schatten ver
borgen.
Bij een schat denken we vooral aan geld,
veel geld. Het leek wel een droom toen ik
bij de inventarisatie van de archieven
van de Gereformeerde Kerk te Gorin-
chem een bankbiljet van duizend gulden
aantrof. Het zat in een onopvallend
envelopje, samen met enige correspon
dentie over dat biljet. Ik maakte eruit op,
dat het biljet al in 1943 zijn waarde ver
loren had. Tot 1 januari 1951 had het
nog ingewisseld kunnen worden, maar
pas een week later onder
nam de toenmali
ge penning
mees
ter
van de kerk een poging daartoe. Hij had
het biljet die week aangetroffen in een
collectezak. Terstond schreef hij een brief
aan De Nederlandsche Bank, maar die
achtte zich niet meer bevoegd het biljet
in ontvangst te nemen. Zelfs de minister
van Financiën kon de arme penning
meester niet meer van dienst zijn. De
goede man heeft het biljet vervolgens in
die envelop gedaan, waar ik het bijna
veertig jaar later tegenkwam. Op mijn
beurt ging ik ermee naar de plaatselijke
postzegel- en muntenhandelaar en die
wou er nog wel 150 gulden voor geven.
Die boodschap heb ik doorgegeven aan
het kerkbestuur en zo bracht het bijzon
dere stuk toch nog rente op.
Een geheel andere vondst deed ik op
folio 82 van inventarisnummer 32 van
de rechterlijke archieven van Gorinchem
en het Land van Arkel. Het was een grijze
haar met een lengte van 4,8 cm. Deze
haar zat vast in de inkt van een akte van
8 juni 1501. Met enige moeite losgetrok
ken liet de haar een wit streepje in de
inkt achter (zie de foto). De persoon
van wie deze haar afkomstig moest
zijn, was dus dezelfde als degene die
de akte op papier zette. Met enig
speurwerk bleef stadssecretaris Jan
Snoeck over als enige 'verdachte'.
Daarover publiceerde ik een stuk
je in Gens Nostra (jrg. 44, 1989, p.
301) en dat werd gelezen door
een zekere Jan Snoeck. Deze
mijnheer Snoeck was kunstenaar
en hij nodigde mij uit voor de
opening van zijn expositie in een
Scheveningse galerie. Dat vond ik
leuk en als geste heb ik hem 'zijn'
haar in een luciferdoosje aangebo
den, wat hij zeer waardeerde.
Een minder leuke vondst deed ik bij het
doornemen van een polderarchief. Ik
vond het papier al zo vreemd aanvoelen,
er zat ook, nauwelijks zichtbaar, een
beetje wit poeder op. In een mapje 'onge
regeld' trof ik de verklaring aan. Een kat
tebelletje van de poldersecretaris uit de
jaren vijftig, in het dagelijks leven boer,
onthulde dat er destijds ongedierte in het
archiefje zat en deze secretaris had
gedacht er goed aan te doen wat DDT
tussen de stukken te strooien.
Maar de ware schat is natuurlijk 'iemand
die een ander bijzonder na aan het hart
ligt', aldus Van Dale. Ook die heb ik leren
kennen: een collega die mij zelfs drie kin
deren schonk.
Voor meer informatie of het maken van een afspraak
voor een demonstratie www.microformat.nl
De Oude Sluis in Nieuwegein
Een sterk staaltje van
watermanagement uit een ver
verleden is te vinden in het jonge
Nieuwegein. Het historisch
sluizencomplex vormt het hart van
de voormalige dorpskern Vreeswijk
dat samen met het naburige
Jutphaas in 1971 is opgegaan in
de gemeente Nieuwegein. In zijn
oervorm dateert de Oude Sluis uit
1373 en vormde eeuwenlang voor
de stad Utrecht via de Vaartse Rijn
(Nieue Vaert) dé toegang tot de
rivier De Lek. Tevens vormde deze
waterverbinding de schakel tussen
de stad Amsterdam en de rivier
De Rijn. In zijn huidige vorm
dateert het sluizencomplex uit
de periode 1821-1824. Momenteel
wordt de gehele gemeentelijke
beeldcollectie van circa 10.000
items gedigitaliseerd.
Met Photobase wordt deze
collectie toegankelijk gemaakt.
Gemeentearchief Nieuwegein
De archiefsihat
René van Dijk is medewerker van het Stadsarchief
Gorinchem.
maart 2005
archievenblad
