De concurrentie vooruit!
maïs a
DE LAATSTE
Conservation for Future Generation
Preservation Microverfilming
Bibliotheken en archieven met een historische en/of culturele collectie
verdienen de bijzondere conserveringsmethodiek 'Preservation Microfilming'
van Karmac Microfilm Systems. Hiermee worden boek- en krantenpagina's,
tekeningen, muziekbladen en andere waardevolle documenten zodanig op microfilm
vastgelegd, dat de werken gegarandeerd nog 500 jaar raadpleegbaar zijn.
Boekscanning
Karmac Microfilm Systems heeft voor u geïnvesteerd in de nieuwste generatie
digitale boekscanners met boekenwip, waardoor uw boeken tijdens het scannen
niet beschadigen. Wij digitaliseren uw boeken, kranten of registers in zwart/wit,
grijswaarden of zelfs in kleur, t/m formaat Al. De bestanden kunnen aangeleverd
cd-rom en in verschillende bestandsformaten. Om het e.e.a. te onsluiten verzorgen wij een
index volgens uw wensen.
Karmac Microfilm Systems kan u tevens van dienst zijn bij:
Document- en tekeningverfilming
Dupliceren van alle formaten microfilm
Microfilmscanning
Opslag van microfilm en documenten
Levering van Canon microfilmapparatuur en opbergmidclelen
Wilt u een vrijblijvende afspraak maken en/of documentatie ontvangen
van onze diensten of producten. Aarzel dan niet, en bel met nummer
0320-286964 of mail naar: verkoop.kms@karmac.nl
[<a
www.kms.karmac.nl
MAIS-Flexis is dé professionele oplossing
voor flexibel en toegankelijk archiefbeheer
Gebruiksvriendelijk
Multi-user
Gecontroleerd beschrijven
Flexibel inrichten
Multimedia
Depotbeheer
Internet- en intranetfuncties
DE REE O archiefsystemen
Kijk op www.de-ree.nl voor meer informatie, of bel
voor een demonstratie.
Een van de slachtoffers van de huidige
turbulente ontwikkelingen in het ar
chiefwezen is de inventaris. Niet dat er
minder wordt geïnventariseerd - inte
gendeel - maar wel dat het ambacht van
het inventariseren uit het centrum van
de aandacht is verdwenen. Wat zeg ik,
ambacht? Van 1950 tot 1990 zagen we
het inventariseren als een kunst! Het vak
draaide om de inventaris, om de bespre
kingen in het Nederlands Archievenblad,
om de symposia, gewijd aan de inventa
risatie van waterschaparchieven, bedrijfs
archieven, familie-archieven, kerkelijke
archieven, enz., enz. Erudiete kentheore
tische discussies over de stukken van
algemene aard en de stuk
ken betreffende bijzondere
onderwerpen, over gede
poneerde archieven, over
de nota benes, enz., enz.
Die wereld is verdwenen.
Er wordt volop, meer dan
ooit geïnventariseerd,
maar de aandacht is door
de opkomst van het inter
net verplaatst naar nadere
toegangen, full-text zoeken,
databases, enz. Onze web
sites zijn veelvraten, dwin
gelanden geworden, die,
met veronachtzaming van
de context, als een koe
koeksjong dag en nacht
vragen om data, data, data.
Toch is het jammer en op den duur zelfs
schadelijk, als we de kunst van het inven
tariseren geheel zouden verwaarlozen. In
een aparte serie wil ik eens aandacht
besteden aan 'legendarische inventaris
sen' in de afgelopen honderd jaar.
IJkpunten, mijlpalen in de ontwikkeling
van ons vakgebied. Inventarissen met
verhalen, anekdotes, drama, tragiek, eer
en roem. Ik neem hier alvast een voor
schot. De jaren zeventig van de twintig
ste eeuw vormden het gouden decenni
um van het Nederlandse inventariseren.
Theorie, schema's, modellen en pure
ambachtelijkheid vermengden zich met
een esthetiek die tot absolute hoogtepun
ten van inventarisatiekunst leidde. Op
eenzame hoogte staat wat mij betreft het
wérk van de Leeuwarder archivaris Jhr.
M.J. van Lennep, medewerker van het
Gemeentearchief Leeuwarden. Zijn 'In
ventarissen der particuliere zwembaden
en -clubs' uit 1977 vormt een cumulatie
van die aspecten die ik net noemde:
ambachtelijkheid, vakmanschap, erudi
tie en kunstzinnigheid. Vooral het eerste
deel van zijn werk, 'I. De zwembaden',
moet hier worden genoemd.
Met eeuwenoud schrijversbloed in de
aderen, overrompelt Van Lennep de lezer
met een openingszin die het begin van
Huizinga's Herfsttij evenaart: 'Nadat de in
de late middeleeuwen zoo populaire ste
delijke badhuizen door de tengevolge
van hun nevenfunctie verbreide fransche
ziekte in discrediet waren geraakt,
beperkte het contact van het geheele
menschelijk lichaam met het water zich
eenige eeuwen tot het bij de schilders ter
stoffeering van hun landschaps- en
havengezichten zoo geliefde baden in
rivieren, plassen en kustwateren en tot
het betreden van een enkel particulier
badje, zooals dat van Roemer Visscher in
zijn achtertuin De baden uit déze en
volgende jaren waren doorgaans min of
meer wrakke houten constructies, die
deels op het land en deels op palen in de
stadsgrachten waren gebouwd of drij
vend op vlotten in de rivieren werden
verankerd'. Zelden in de Nederlandse
archiefliteratuur is een inventarisatie zo
mooi ingeleid als in deze beginregels van
Van Lenneps zwembadinventaris.
En dan de inventaris zelf:
227. Stukken van den Nederlandschen
Bond van Onoverdekte Zweminrich
tingen en Zeebadbedrijven, 1947-1951,
1958, en de bedrijfssector Openlucht
zwembaden en Zeebadbedrijven van de
Nederlandschen Bond van Bad- en
Zweminrichtingen, 1960-1962, 1 omslag.
228. Stukken, gericht aan den secretaris
j.H. Jansonius als diplomaconsul, kring
Friesland van den Koninklijken Neder
landschen Zwembond, 1965-1966. 1 om
slag.
Harde informatie in een poëtisch jasje.
Poëzie tussen de regels door. De archiva
ris in wiens handen elk snippertje papier
in goud verandert. Maar nu ik mijn be
wondering zo onder woorden breng,
slaat plotseling ook een
lichte vertwijfeling toe. Is
die inleiding van Van
Lennep niet te poëtisch?
Schemert tussen de regels
door ook niet een geweldi
ge ironie? Nam hij, de eru
diete schrijver/archivaris,
met deze sublieme ironie
niet zijn baas verschrikke
lijk op de korrel? De ma
nager, die hem, de geleer
de, had opgedragen om
nota bene de archiefjes
van Gymnastiekvereeni-
ging Claudius Civilis, Ver-
eeniging Zwembad Groote
Wielen, De Sociëteit De
Badinrigting te inventari
seren? Opeens zie ik welk archivarissen-
leed achter deze inventaris schuilgaat,
welke trieste opdracht Van Lennep kreeg.
En ik zie nog wat anders. Ik neem nog
een keer de inventaris in de hand, sla het
boekje op... ironie, ja zelfs sarcasme
druipt van de bladzijden. Kondigt dit
hoogtepunt ook al niet het verval aan?
In de inventaris van Van Lennep is de
kunst van het inventariseren al 'over the
top'. De inventaris van de zwembaden is
decadent, ja cynisch. Nergens anders in
de Nederlandse archivistiek wordt zo
indringend aan ons de vraag gesteld:
geloven we nog in de inventaris?
m
31
Microfilm Systems
Lijnbaanstraat 2 9711 RV Groningen 050-3112600 ederee@de-ree.nl
inventaris?
Door Bert Looper
b.looper@hcov.nl
Tekening: Peter Vlot
november 2004
archievenblad
