Calamiteitenservice, zorg en beheer
Calamiteiten Verzekering
1
Calamiteitenposter Gratis te bestellen
Warme internationale belangstelling voor de
isotron M
Een beredderingsabonnement op de DocumentenWacht voor slechts 28,75 per jaar
gedekt bij een calamiteit:
s/ 6 uren deskundige beredderingshulp,
inpakmaterialen,
l/ 1 transport met eigen geklimatiseerde bus,
1 maand opslag in shockfreezer tot minus 40 graden,
schaderapport opmaken voor o.a. de verzekering
Bijna 500 instellingen hebben al een calamiteitenverzekering van DocumentenWacht
Ondersteuning bij het behoud en beheer van archieven, bibliotheken,
collecties en verzamelingen.
Diensten DocumentenWacht
24 uurcalamiteitendienst
l/ Collectie- en depotinspecties
Schade rapporten, schade-inventarisatie en restauratieplannen
Schimmel-, insectenbestrijdingen reiniging van collecties
Ontijzeren, ver- en herverpakken
Massa ontzuring
Geconditioneerde archiefopslag
s/ Archief- en bibliotheekverhuizing van stelling tot stelling
Wat te doen bij een calamiteit, alle informatie die nodig is om snel en juist te handelen staat op deze poster.
U kunt deze poster gratis bestellen bij DocumentenWacht
055-5423147 of www.documentenwacht.nl
De Cloese 7-9, 7339 CM Ugchelen (Apeldoorn)
T. 055-5423147 F. 055-5430614 E. lnfo@sterken.nl
Meer informatie op www.documentenwacht.nl - www.sterken.nl - www.isotron.com
Documenten W acht
DocumentenWacht is een service van restauratie atelier Sterken BV en
gericht op schadepreventie
DocumentenWacht is de exclusieve partner van Isotron Nederland BV
voor de gehele Culturele en Administratieve sector in de Benelux en
Duitsland.
y
STERKEN
m
cn
ATELIER m
HISTORISCHE CARTOGRAFIE
Door Roelof Braad*
Zo'n honderd deelnemers telde het twaalfde
internationale 'Kartographiehistorischen
Colloquium' in Frankfurt am Main. Het had
plaats in het Museum für Kommunikation
van 30 september tot 2 oktober jl., een
plaats waar het inderdaad goed communi
ceren is. De architectuur van het gebouw is
modern en hoogstaand, de ontvangst en
verzorging waren uitstekend en dat maakte
dat de deelnemers al gauw in een goede
stemming waren.
Het programma was gevuld met korte
referaten van steeds een half uur tot veer
tig minuten. De in totaal 28 referaten wer
den gehouden door deelnemers met ver
schillende achtergronden: archivarissen,
historici, geografen, filologen en cartogra
fen, met één gemeenschappelijk kenmerk:
ze hebben iets met historische kaarten. De
onderwerpen waren zo uiteenlopend en
vaak zo verrassend, dat je je geen moment
verveelde. Elk referaat had een andere
invalshoek, ging over een ander wereld
deel of soms over de hele wereld. Het col
loquium maakte weer eens duidelijk dat
voor heel wat wetenschappers en ook ama
teur-onderzoekers kaartmateriaal uit
archieven en collecties waardevolle gege
vens bevatten.
Enkele voorbeelden: dr. Imre Josef
Demhardt uit Darmstadt hield een boei
end betoog over de 'History of colonial car
tography in the 19th en 20th century'. Hij
stelde de inventarisatie voor van de karte
ring van de koloniën door de International
Cartography Association. In de in ontwik
keling zijnde databank worden alle kaar
ten van de verschillende koloniën in alle
verzamelingen van de wereld opgenomen.
Om zo volledig mogelijk te kunnen zijn
zoekt men vooral medewerking van kaart-
beheerders over de hele wereld. Een
Nederlandse inbreng wordt blijkbaar nog
gemist, maar dat kan aan de doelstelling
voor het de eerste jaren liggen: het verza
melen van gegevens over Australazië en
Zuidelijk Afrika (info over dit project bin
nenkort op: www.icc.2005.org of via
e-mail: demhardt@geographie.tu-darm-
stadt.de).
Hoe de kaartproductie door missionaris
sen, wetenschappers en particulieren in de
koloniën zich ontwikkeld heeft, wist Jana
Moser uit Dresden aan het voorbeeld van
Namibië goed te illustreren. Van een
geheel ander kaliber was de presentatie
van Zwitserse collegae over de panorama-
kaarten, waarvan de eerste van de Rigi in
1804 werd uitgegeven. Ze deden onder
zoek naar de nauwkeurigheid van de weer
gave van de bergtoppen en de ertussen lig
gende dalen en plaatsen. Ook de voor
dracht van prof.dr. Kurt Brenner over het
gebmik van historische kaarten als bron
nenmateriaal voor de registratie van kli
maatveranderingen was opmerkelijk. Hij
toonde aan dat de drijfijsgrens op histori
sche kaarten uit de zeventiende eeuw na
de kleine ijstijd (ca. 1400-1850, met een
gemiddelde jaartemperatuur onder 0 °C)
inderdaad 3 tot 5 graden noordelijker
kwam te liggen en op die kaarten ook te
zien is dat na 1850 wijngaarden zijn ver
een zeer nauwkeurige kaart is (voor het
Middellandse zeegebied op 34 km nauw
keurig!).
Naast de referaten was er ook een 'poster-
markt', waar nieuwe kaarten, computer
programma's en uitgaven werden
getoond. Een demo over het Nederlandse
project 'De Woonomgeving' zou hier niet
hebben misstaan (ook niet bij de lezingen
trouwens) en waarschijnlijk enkele deelne
mers op nieuwe ideeën hebben gebracht.
Het gezelschap kende ook enkele
Nederlandse deelnemers, van wie er twee
een voordracht hielden. Martijn Storms
(Universiteit Utrecht) hield een lezing over
de betrouwbaarheid en nauwkeurigheid
van veldnamen op eigendomskaarten. Zelf
Cartografie is een nuttig instrument om overstromingen
voor te zijn.
dwenen en het formaat van de gletsjers is
gewijzigd. Een ander nuttig onderzoek om
in de toekomst op overstromingen voorbe
reid te zijn was dat van Ulrich
Schumacher. Hij onderzocht de geo-infor-
matie op Elbe-kaarten om bouwstenen
voor het onderzoek te leveren.
In andere lezingen werden digitalisering
programma's voorgesteld, uitgaven van
nieuwe bibliografieën, de kaarten rond het
grensgeschil in Argentinië en Chili belicht,
en prof. Peter Mesenburg uit Essen stelde
met behulp van moderne wiskundige
technieken vast dat de Catalaanse wereld
kaart van Abraham Cresques uit circa 1375
presenteerde ik een facsimile van zo'n
eigendomskaart uit 1880 die de basis
vormde voor de herinrichting van het
landschapspark Terworm in Heerlen.
Het colloquium wordt om de twee jaar
gehouden. Alle lezingen zullen in de loop
van 2005 worden gebundeld en uitgege
ven (zie voor details op: www.stub.unibe.
ch/dach). In de oneven jaren kunnen geïn
teresseerden terecht op de 'International
Conference on the History of Carto
graphy', waarvan de 21ste editie van 17-22
juli 2005 in Boedapest wordt gehouden
(zie: http://lazarus.elte.hu/ichc2005.htm).
Roelof Braad is stadshistoricus in Heerlen en hoofd
redacteur van het Archievenblad.
november 2004
21
archievenblad
