Anno:
Walvisprijs uitgereikt
in Streekarchief Hollands
Midden
Bewaring van microfilms
Het archief van Bommen Berend
nieuwe naam voor stichting Actueel Verleden
Delftse collecties veiliger
door calamiteitenpreventie
Fusievoorstel streekarchieven Krimpenerwaard en Hollands Midden
nieuws uit het veld
nieuws uit het veld
www.digitaalverleden.nl
NIEUWS
u i t h e t veld
Mail uw nieuws naar: bureau@kvan.nl
Bewaring van microfilms - vooral
eerstegeneratiefilms, de zogenaamde
moederfilms - vereist een goede en veili
ge opslag. Conserveringsdeskundigen
van de Koninklijke Bibliotheek, Teylers
Museum, het Nationaal Archief en ande
re archieven hebben samen aanbevelin
gen opgesteld voor professionele opslag
van (moeder)microfilms. Specifieke be
waaromstandigheden, zoals een lage
temperatuur en een lage relatieve lucht
vochtigheid (RV) spelen een belangrijke
rol in deze aanbevelingen. Ook aan het
veiligheidsaspect is aandacht besteed. De
aanbevelingen zijn te downloaden via
www.kb.nl/coop/metamorfoze/publica-
ties/richtlijnen/opslag.html.
De Munsterse bisschop Christoph
Bernhard vrijheer van Galen (1606-1678),
in Noord- en Oost-Nederland beter bekend
als Bommen Berend, was prins-bisschop
van Munster van 1650 tot zijn dood. Van
huis uit was hij krijgshaftig, zijn hoge gees
telijke ambt deed daaraan geen afbreuk.
Hij was twee jaar na de Westfaalse vrede,
die bij ons de Vrede van Munster heet, in
die stad bisschop geworden. Het zat hem
meteen niet lekker, dat de Ommelanden
van Groningen, die tot 1559 deel van zijn
bisdom waren geweest, nu bij geen enkel
bisdom meer hoorden, want afgezien van
enkele rooms-katholieken in Klooster
buren, waren de Ommelanden van
Groningen gereformeerd geworden en de
gereformeerden kenden nu eenmaal geen
bischoppelijke organisatie. Toen dan ook
in 1672 zich een prachtige gelegenheid
voordeed om samen met zijn metropoli-
taan, de aartsbisschop van Keulen, en de
koningen van Frankrijk en Engeland de
Republiek der Zeven Verenigde Nederlan
den te veroveren, greep hij die met beide
handen aan. Binnen de kortste keren liep
hij geheel Overijssel en Drenthe onder de
voet - met uitzondering van Blokzijl -
kocht zijn kruit en zijn bommen in Am
sterdam en belegerde de stad Groningen.
Want daarachter lagen de door hem
begeerde Ommelanden, die hem immers
rechtmatig toekwamen. Zijn aanhoudend
bombardement op de stad leverde hem
zijn bijnaam op, maar op 17 augustus
1672 (oude stijl) gaf hij het beleg van
Groningen op en trok zich terug. Nog elk
jaar viert Groningen zijn ontzet op 28
augustus (nieuwe stijl, sinds 1700/1701).
Tot 1674 hield hij in Overijssel de macht
in handen en was bijvoorbeeld het stads
bestuur van Zwolle in handen van rooms-
katholieke bestuurders als Reinier
Knoppert en Herman Franciscus Kock-
man.
De broer van Bommen Berend, Heinrich
von Galen, verwierf in 1653 het huis
Assen in Westfalen. Tot 1 september 2002
werd dit huis bewoond door een lid van
het inmiddels grafelijke geslacht Von
Galen, met dezelfde voornamen als
Bommen Berend. Nadat deze overleden
was, kwam in het huis Assen een inter
naat. Het huisarchief werd op 1 decem
ber 2003 uit het huis Assen overgebracht
naar het archiefdepot van het Vereinigtes
Westfalisches Adelsarchiv e.V. in het
Westfalisches Archivamt. Het archief
bevat zo'n 2000 oorkonden en 130 strek
kende meter archief. Het belangrijkste
onderdeel is volgens het jongste nummer
van Archivpflege in Westfalen-Lippe (Heft
60, april 2004, pag. 36) het archief en het
'Exekutorium' van de prins-bisschop
Christoph Bernhard von Galen, dat zich
uitstrekt over de jaren 1650-1682. Het
archief van het bisdom Munster sinds
877 bevindt zich in het Staatsarchiv
Münster en ook daarin zal het nodige
met betrekking tot Bommen Berend zit
ten, maar zijn geconcentreerd persoon
lijke archief wordt nu dus bewaard bij
het Westfalisches Archivamt, ook in
Munster.
Caspar van Heel
Door een gezamenlijk initiatief van
het Erfgoedhuis Zuid-Holland en het
Instituut Collectie Nederland (ICN) zijn
negen musea en andere collectiebeheren-
de instellingen in Delft, waaronder het
Gemeentearchief Delft, onlangs gestart
met het preventieproject Calamiteiten.
Doel van het project is om de veiligheids
zorg voor collecties, gebouwen en mede
werkers te integreren in een calamiteiten
plan.
Begin 2002 startte het ICN al een proef
project met negentien collectiebeheren-
de instellingen in Den Haag e.o., die
samen werkten aan het opstellen en het
verbeteren van hun calamiteitenplan
nen. Daarbij werd een netwerkaanpak
voor veiligheidszorg ontwikkeld. Het
voordeel van deze aanpak is dat kennis
en ervaringen worden gebundeld en de
aandacht voor veiligheidszorg wordt
gecontinueerd.
In juni 2004 is in Delft het tweede regio
nale project van start gegaan. Het
Erfgoedhuis Zuid-Holland en het ICN
hebben een convenant gesloten en gaan
samen de negen beheerders van cultureel
erfgoed in Delft helpen bij het opstellen
en implementeren van een geïntegreerd
calamiteitenplan. Ook zal een preventie
netwerk worden opgezet tussen de collec-
tiebeherende instellingen en de gemeen
telijke diensten, zoals brandweer en poli
tie. Daarbij is het uitgangspunt dat de
calamiteitenplannen van de instellingen
aansluiten bij de gemeentelijke rampen
plannen. Op deze wijze profiteren ook de
gemeenten van de netwerkaanpak.
De provincie Zuid-Holland is behalve als
subsidiegeefster ook betrokken door haar
toetsende rol bij gemeentelijke rampen
plannen.
Tijdens het project wordt een 'calamitei-
ten-cd-rom' ontwikkeld en aan alle Zuid-
Hollandse erfgoedinstellingen uitgereikt.
Hiermee wil men hen stimuleren om
actief aan preventie te gaan doen. Naar
verwachting zal de cd-rom medio 2005
gereed zijn. In een later stadium zal de in
Delft uitgeteste netwerkaanpak dan over
al in Zuid-Holland geïmplementeerd
kunnen worden.
De stichting Actueel Verleden heet
voortaan Anno. De nieuwe naam is kort
en begrijpelijker voor het brede publiek.
De naamsverandering valt samen met de
start van een aantal publieksgerichte
activiteiten. Anno werkt als een redactie
en brengt zo veel mogelijk mensen op
een bijzondere manier in con
tact met geschiedenis. Daarbij
vertrekt Anno altijd vanuit het
heden en kiest zo veel mogelijk
voor een persoonlijke benade
ring. Het is de bedoeling men
sen aan te zetten om mee te doen en zelf
verder te zoeken in de geschiedenis.
0
Anno werkt met jaarlijkse thema's. Het
thema van het eerste jaar, dat loopt tot
en met april 2005, is 'Typisch Neder
lands'. Anno is met een website gestart
(www.anno.nl), die het karakter heeft
van een magazine. Er volgt snel meer.
Het Anno-team zal deze zomer met ver
rassende activiteiten opduiken op een
aantal plaatsen in Nederland. Zo gaat
Anno een speciaal op geschiedenis
gericht vakantieboek
uitdelen op plaatsen
waar vakantiegangers
samenkomen of ver
trekken naar hun
vakantiebestemming.
Van 30 oktober tot 7 november organi
seert Anno de Week van de Geschiedenis.
Nu al hebben zich circa 300 instellingen
aangemeld om in die week activiteiten te
organiseren en Nederlanders op die
manier in contact te brengen met diverse
facetten van onze geschiedenis.
De stichting Actueel Verleden is in 2003
opgericht door de Koninklijke Biblio
theek, het Nationaal Archief, het
Rijksmuseum, het Letterkundig Museum,
het Rijksbureau voor Kunsthistorische
Documentatie, het Centraal Bureau voor
Genealogie en het Nederlands Instituut
voor Beeld en Geluid. Anno werkt daar
naast met zo veel mogelijk instellingen
samen. De komende jaren zal het aantal
activiteiten steeds worden uitgebreid.
Uiteindelijk zal Anno ook bezoekers ont
vangen in een gebouw. Maar één ding is
nu al zeker: Anno is geen nieuw museum
en zal nooit met een vaste collectie wer
ken. Dat past niet bij de methode van
Anno: verhalen vertellen over het verle
den vanuit het heden.
De algemene besturen van de streekar
chieven Krimpenerwaard en Hollands
Midden hebben ingestemd met het voorstel
tot fusie tussen beide instellingen per 1 janu
ari 2005. Het fusievoorstel is een uitvloeisel
van de intentieverklaring tot fusie die beide
besturen in november 2003 hebben onderte
kend. Het voorstel zal ter goedkeuring wor
den aangeboden aan de gemeentebesturen
van alle deelnemende gemeenten in de
Krimpenerwaard en Hollands Midden.
Fusie tussen de beide streekarchieven is een
gevolg van de wens om de al bestaande
samenwerking verder te verdiepen en te ver
sterken. Als de fusie definitief is, hebben de
gemeenten per 1 januari 2005 een streekar
chief dat in staat is nog beter te voldoen aan
toenemende wettelijke eisen, dat ontwikke
lingen op het vakgebied op de voet kan vol
gen en in kan spelen op veranderende maat
schappelijke wensen. Daarnaast zal een fusie
tussen beide streekarchieven efficiencyvoor-
delen opleveren. Zo kan beter worden vol
daan aan de behoefte aan depotruimte die
bij beide archieven een rol speelt. Ook kan
het publiek voortaan bij één loket terecht
voor al het onderzoek in de archieven van de
Krimpenerwaard en Hollands Midden, dank
zij de keuze voor een unilocatie in Gouda.
Sinds 1 juni jl. is de studiezaal van het
Streekarchief Krimpenerwaard in Schoon
hoven definitief gesloten.
DIVA startte in januari van dit jaar
met de pilot Digitaal Genootschap van
het Verleden. In het Archievenblad ver
schenen al enkele berichten over dit
ambitieuze project, dat zich richt op uit
wisseling van historische informatie tus
sen instellingen en particulieren. Tijdens
de KVAN Studiedagen kon projectleider
Frans Hoving de flyer van het Digitaal
Genootschap presenteren. Inmiddels is
ook de projectsite in de lucht. Op
www.digitaalverleden.nl (of www.digi-
talpast.nl voor de Engelse versie) vindt u
informatie over de voortgang van het
project, een simulatieversie van de 'P2P
dient' en alle rapporten over het onder
werp. Ook is er de gelegenheid om te
discussiëren en informatie uit te wisse
len op het forum.
Op 11 juni jl. heeft J. Warners, voor
zitter van het Streekarchief Hollands
Midden en wethouder van Gouda, de
Walvisprijs uitgereikt aan mw. H.A. van
Dolder-de Wit voor haar inzending 'De
Goudse Glazen in voor- en tegenspoed,
met name het "Koningsglas", geschonken
door koning Philips II'. De Stichting
Vrienden van Archief en Librije heeft
deze prijs, die bestaat uit een geldbedrag
van 500 euro, ingesteld om onderzoek
naar de regionale geschiedenis te stimu
leren. De prijs wordt om het jaar uitge
reikt voor een oorspronkelijk, nog niet
eerder uitgegeven artikel over de geschie
denis van de stad Gouda en de regio. De
Walvisprijs ontleent zijn naam aan pas
toor Ignatius Walvis, als schrijver van
onder andere de 'Beschrijving van de stad
Gouda' de eerste geschiedschrijver van
Gouda en omgeving.
archievenblad
augustus 2004
augustus 2004
archievenblad
