Bijzonder archiefstuk binnenkort naar Noordbrabants Museum
oooo#©oo©©oo
Gemeentearchief Rotterdam en Stichting Archiefschool
starten project E-depot
Schenking Bettenhausen aan Haags Gemeentearchief
Utrechts archiefbeleid niet op orde
nieuws uit het veld
w«..
nieuws uit het veld
NIEUWS
u i t
Binnenkort geeft het Stadsarchief
's-Hertogenbosch een van de kostbaarste
archiefstukken uit handen. Het uit de vijf
tiende en zestiende eeuw daterende zoge
naamde Rood Privilegeboek zal als langdu
rige bruikleen permanent in het Noord
brabants Museum worden tentoongesteld.
In een artikel van de Nijmeegse kunsthisto
ricus prof.dr. Jos Koldeweij in het laatste
nummer van het tijdschrift Bossche Bladen
komt de auteur terug op een van de oude
mythen rond dit bijzondere handschrift:
op de kruisigingsminiatuur legden de her
togen van Brabant de eed af.
Het 'Roodt Previlegieboek' is een in 1580 in
één band bijeengebonden verzameling van
merendeels aanzienlijk oudere teksten. Het
betreft afschriften van voor de stad belang
rijke akten, brieven en verslagen van ver
schillende 'Blijde inkomsten' van de Bra
bantse hertogen.
Tijdens de plechtige
ontvangsten van de
hertogen in de Bra
bantse steden be
krachtigde de hertog
de Brabantse 'grond
wet' door met de
hand de eed op het
evangelie af te leg
gen. In 's-Herto
genbosch werd deze
plechtige eed volgens
overlevering gezwo
ren op de miniatuur
van de gekruisigde Christus in het Rood
Privilegeboek. Koldeweij betoogt in zijn
artikel in Bossche Bladen dat de vele eedsaf
leggingen van de hertogen en de stadsbe
stuurders de miniatuur blijvend hebben
beschadigd. Deze opvatting van gebruiks-
Cn nlairalmOtMtAatlK
IT ClTtï *.*<l «II» »CI>"
fes
.„■..as®
Mbfc.il'j-hkifV
«aK»»*
«M&IilïWÏw»»"»!''
■a«>5w yirf«<*?«cr
sr'infc
restte
slijtage staat haaks op de oude overlevering
dat de beschadigingen het gevolg zijn van
doelbewuste vernieling tijdens de beelden
storm.
Het Gemeentearchief Rotterdam is
onlangs in samenwerking met de
Stichting Archiefschool gestart met het
project E-depot. Doel van dit project is
het opzetten van de functionaliteiten
voor een digitaal depot, met instructies,
procedures en opgeleide medewerkers,
zodat het Gemeentearchief Rotterdam na
2004 digitale documenten (archiefdocu
menten, publicaties, beeld- en geluid) in
een goede, geordende en toegankelijke
staat kan beheren, acquireren en ter
beschikking stellen. Een generalisatie van
de eindresultaten zal eind 2004 ter
beschikking worden gesteld aan het
Nederlandse archiefwezen.
Voor meer informatie over het project
kunt u zich wenden tot de projectleiders
Klaartje Pompe, e-mail k.pompe@gar.rot-
terdam.nl, tel. (010) 243 46 34 en Peter
Horsman, e-mail P.J.Horsman@archief-
school.nl, tel. (020) 595 19 00.
Dr. R.C.). van Maanen, hoofd en plaats
vervangend gemeentearchivaris van
het Regionaal Archief Leiden, is aan de
Universiteit van Leiden benoemd tot
bijzonder hoogleraar op het gebied van
de Stadsgeschiedenis. Op 14 mei a.s. zal
hij met het uitspreken van zijn oratie
zijn hoogleraarsambt aanvaarden.
Op 1 februari ji. is op 81-jarige leeftijd de
archivaris van het Provinciaal Archief
van de Orde der Augustijnen te
Eindhoven, dr. A.K. de Meijer o.s.a. overle
den.
Op 23 februari jl. is op 54-jarige leeftijd
Jan van Tiggelen na een kort ziekbed over
leden. Hij begon zijn archiefloopbaan
in 1976 als gemeentearchivaris in
Goes, waarna hij in 1983 de overstap
maakte naar het Bisdom van
Rotterdam. In 1987 kwam hij in
dienst bij Wolters Kluwer N.V. waar
hij nog tot dit jaar als bedrijfsarchiva-
ris heeft gewerkt.
archievenblad
mei 2004
het veld
Mail uw nieuws naar: bureau@kvan.nl
Op 2 april jl. heeft de Haagse kunstenaar
W.R. (Wim) Bettenhausen persoonlijk hon
derd etsen aan het Haags Gemeentearchief
geschonken. Gezien het bijzondere karakter
van deze schenking waren hierbij ook burge
meester drs. W.J. Deetman en de wethouder
van Cultuur, mevrouw drs. L.E.J. Engering-
Aarts aanwezig.
Jarenlang koos Wim Bettenhausen (Den
Haag, 1942) beelden van de stad Den Haag
als onderwerp voor zijn etsen en ets/aquatin-
ten. De laatste jaren wordt de invloed van de
natuur steeds groter. Specifieke architectuur
details werkt hij zorgvuldig uit, waarbij hij
gebruik maakt van de lichtschaduw-effecten.
De gebouwen geeft hij fotografisch nauw
keurig weer. In zijn vroege werk bereikte hij
het licht en donker in zijn etsen nog door
het aanbrengen van arceringen, tegenwoor
dig doet hij dit door het gebruik van aqua
tint. Kleuren gebruikt Bettenhausen slechts
om accenten te leggen of sferen op te roepen
Wim Bettenhausen, Zonneschermen langs trambaan, 1993.
in zijn werk. Zijn werk straalt perfectie uit en
heeft het karakter van een momentopname.
Als toeschouwer ben je als het ware onder
deel van zijn werk en zo ervaar je het ook.
Zoals hij zelf zegt: "Ik fiets door de stad en
proef een sfeer. Die probeer ik in mijn etsen te
vangen. Vroeger deed ik dat door de huizen
te laten zien en de ritmes van tegels en gevels,
nu is dat steeds meer alleen maar sfeer."
Bettenhausen volgde zijn opleidingen aan de
Academie van Beeldende Kunsten Psychopo-
lis en de Koninklijke Academie van Beelden
Kunsten in Den Haag. Sinds 1974 is hij lid
van Pulchri Studio. Hij heeft veel in binnen-
en buitenland geëxposeerd. Met deze bijzon
dere schenking beschikt het Haags Gemeen
tearchief nu over de meest complete collectie
(175 stuks) van Bettenhausen uit zijn Haagse
periode.
Een klein deel van de geschonken collectie is
binnenkort via internet te bezichtigen:
www.gemeentearchief.denhaag.nl. In de
nabije toekomst zullen alle aanwinsten gedi
gitaliseerd en via de website raadpleegbaar
zijn.
Het Utrechtse College van B&W schiet
tekort in de vervulling van zijn wettelijke
zorgplicht voor het gemeentelijk archiefbe
heer. Omdat ook de gemeentelijke archief
inspectie haar toezichtstaak niet goed uitoe
fent, is het risico van gebrekkige archieven
groot. Dit concludeert de rekenkamercom
missie van de Utrechtse gemeenteraad in
haar onlangs verschenen rapport Gaten in
het Geheugen. Gebrekkige archivering doet
afbreuk aan de mogelijkheid voor de raad
en de burgers van Utrecht om controle uit
te oefenen. Ook belemmeren slechte archie
ven een goede bedrijfsvoering en verant
woording binnen de gemeente.
De rekenkamercommissie onderzocht op
verzoek van de gemeenteraad de archive
ring van het project parkeergarage
Lepelenburg. Het onderzoek wees uit dat
een deel van het projectarchief ontbreekt.
De wel aanwezige deelarchieven voldoen
niet aan de basiskwaliteitseisen. Bij de over
gang van het project van de ene naar de
andere dienst werd niet of nauwelijks aan
dacht geschonken aan de overdracht van
het archief. 'Er is onvoldoende administra
tieve discipline betracht bij de archivering
van het project parkeergarage Lepelenburg',
aldus de rekenkamercommissie.
Voorts onderzocht de Rekenkamercommis
sie de invulling van de wettelijke zorgplicht
voor het gemeentelijk archiefbeheer door
het College van B&W en het toezicht daar
op. Zij constateert dat de gemeentelijke
archiefregelgeving nog steeds niet is aange
past aan de Archiefwet van 1995, maar nog
berust op de oude wet uit 1962. De rekenka
mercommissie dringt er bij het College op
aan de archief regelgeving snel aan te passen
en daarbij ook regels te stellen voor digitale
archivering.
De rekenkamercommissie concludeert ver
der dat een gemeentelijk archiefbeleid ont
breekt, evenals het toedelen van bevoegd
heden en middelen om ervoor te zorgen dat
de archieven van de gemeente goed, geor
dend en toegankelijk zijn. De gemeentelijke
diensten mogen zelf weten hoe ze hun
archieven vormen en beheren. In de prak
tijk loopt de kwaliteit dan ook sterk uiteen
en is afhankelijk van de aandacht en de
middelen die de directeur van een dienst
over heeft voor het archiefbeheer. Pogingen
om de kwaliteit van de gemeentelijke docu
mentaire informatievoorziening te verbete
ren zijn gestrand wegens gebrek aan visie
en middelen. Er is geen sterke centrale aan
sturing van dit verbetertraject.
Bij de gemeentelijke archiefinspectie blij
ven gebreken in de archiefvorming en het
archiefbeheer buiten beeld, omdat zij zich
bij de uitvoering van haar inspectietaken
nauwelijks richt op de kwaliteit van het
archiefbeheer bij de diensten.
De rekenkamercommissie beveelt aan om
de ambtelijke eindverantwoordelijkheid
voor het gemeentelijk archiefbeheer te rege
len. Het College moet daarnaast goede
afspraken maken met de gemeentelijke
archiefinspectie over het toezicht op het
archiefbeheer door de diensten, aldus de
rekenkamercommissie.
mei 2004
archievenblad
