V
:<armac
ocumenten acht
Conservation for Future Generation
Preservation Microverfilming
Bibliotheken en archieven met een historische en/of culturele collectie V
verdienen de bijzondere conserveringsmethodiek 'Preservation Microfilming'
van Karmac Microfilm Systems. Hiermee worden boek- en krantenpagina's,
tekeningen, muziekbladen en andere waardevolle documenten zodanig op microfilm
vastgelegd, dat de werken gegarandeerd nog 500 jaar raadpleegbaar zijn.
Boekscanning
W
Karmac Microfilm Systems heeft voor u geïnvesteerd in de nieuwste generatie
digitale boekscanners met boekenwip, waardoor uw boeken tijdens het scannen
niet beschadigen. Wij digitaliseren uw boeken, kranten of registers in zwart/wit,
grijswaarden of zelfs in kleur, t/m formaat Al. De bestanden kunnen aangeleverd worden op
cd-rom en in verschillende bestandsformaten. Om het e.e.a. te onsluiten verzorgen wij een
index volgens uw wensen.
Karmac Microfilm Systems kan u tevens van dienst zijn bij:
Document- en tekeningverfilming
Dupliceren van alle formaten microfilm
Microfilmscanning
Opslag van microfilm en documenten
Levering van Canon microfilmapparatuur en opbergmiddelen
Wilt u een vrijblijvende afspraak maken en/of documentatie ontvangen
van onze diensten of producten. Aarzel dan niet, en bel met nummer
0320-286964 of mail naar: verkoop.kms@karmac.nl
www. kmskarmacnl
calamiteitenservice en schade preventie
Atelier voor restauratie en conservering
van papier en perkament
Brieven Archieven
Boeken Banden
Kaarten Wandkaarten
Prenten Grafiek
Charters Zegels
24 uur calamiteitenservice
STERKEN 7°
ATELIER
DocumentenWacht is een dienst van restauratie atelier Sterken BV
Een jaarabonnement op DocumentenWacht kost 28,75
Gratis bij een calamiteit:
16 uren deskundige beredderingshulp, inpakmaterialen, 1 transport met eigen geklimatiseerde bus, 1 maand opslag
in shockfreezer tot minus 35 graden, schaderapport opmaken.
De Cloese 7-9,7339 CM Ugchelen (Apeldoorn)
T. 055-5423147 F. 055-5430614 E.info@sterken.nl
Meer informatie op: www.documentenwacht.nl www.sterken.nl www.cultuurbehoud.nl
juridische zaken
den, dat afbeeldingen getoond worden
waarvan de rechten namens de rechtheb
bende worden uitgeoefend door rechten
organisaties als de Stichting Beeldrecht.
Dergelijke instellingen willen altijd geld
zien. Voor culturele presentaties valt
vaak nog wel een afspraak te maken voor
een speciaal tarief, maar betaald moet er
in alle gevallen worden. Geadviseerd
wordt'niet te betalen, maar aan te bieden
om bij bestellingen door te linken naar
die instelling. Is daarover geen akkoord
te sluiten, hanteer dan weer de het eerder
genoemde rode kruis. Alert dient men
ook te zijn op foto's van de standbeelden:
behalve de fotograaf dient ook de maker
van het standbeeld - dan wel degene die
zijn rechten exploiteert - toestemming te
geven voor deze nieuwe verveelvoudi
ging. Om vast te stellen of de Stichting
Beeldrecht voor bepaalde fotografen en
kunstenaars optreedt, kan de via de web
site www.bildkunst.de/inhalte/kuenst-
ler/suche.html beschikbare database wor
den geraadpleegd.
Afbeeldingen van makers met een
bekende naam, die nog binnen de duur
van het auteursrecht zouden kunnen val
len, kunnen ook beter niet getoond wor
den: hier is wat extra speurwerk noodza
kelijk. Voor het overige geldt: neem het
risico om de afbeeldingen op internet te
presenteren. Als er niemand piept, is er
geen probleem. De risico's zijn betrekke
lijk gering: de auteursgerechtigde kan
zich melden. In dat geval is het raadzaam
diep door het stof te gaan en de cultu-
reel-historische en niet-commerciële
context van de internetpresentatie uit te
leggen. In veel gevallen zal men alsnog
akkoord gaan. Indien niet, dan resteert
alsnog het rode kruis, want de auteursge
rechtigde kan verbod tot presentatie
afdwingen. De kans is aanwezig dat een
auteursgerechtigde schadevergoeding
vraagt. Wanneer het niet gaat om recht
hebbenden die regelmatig exploitatie
handelingen verrichten - en die dus
waarschijnlijk redelijk traceerbaar zijn -
dan is dit een verwaarloosbaar risico. De
auteursgerechtigde zal dan immers niet
kunnen aantonen dat hij de gevraagde
geldelijke opbrengst ook via gewone
exploitatie had kunnen realiseren. Laat u
zich niet te snel overbluffen en laat u het
bij het vervangen van de foto door het
rode kruis. Daarmee eindigt meestal ook
de discussie.
Het grootste risico dat op deze wijze
wordt gelopen is imagoschade voor de
instelling: de auteursgerechtigde kan een
hoop kabaal maken en in de lokale pers
de goede naam van de instelling probe
ren aan te tasten. De praktijk wijst uit dat
dit een verwaarloosbaar risico is.
Ook al hanteert u dit piepsysteem,
toch moet het persoonlijksrecht van de
maker gerespecteerd worden: de naam
van de maker dient te worden vermeld
bij de afbeelding, de afbeelding mag niet
veranderd worden of in een ongepaste
context worden getoond. Uiteraard
maakt naamvermelding van de maker
het gemakkelijker om te constateren of u
inbreuk maakt op het auteursrecht van
derden. Daarom is het ook van belang
dat u inderdaad die serieuze inspanning
doet, zoals hierboven vermeld.
Het portretrecht is een stukje priva
cybescherming, ingebouwd in het
auteursrecht. Er zijn twee relevante cate
gorieën: wel en niet in opdracht gemaak
te afbeeldingen. Wanneer er herkenbaar
afgebeelde personen op afbeeldingen
staan die niet in opdracht van die perso
nen zijn gemaakt, dan mogen deze
afbeeldingen niet openbaar worden
gemaakt, voorzover een redelijk belang
van de afgebeelde personen zich daarte
gen verzet. Het redelijk belang kan bij
voorbeeld aanwezig zijn wanneer mensen
in intieme situaties worden gefotogra
feerd, of wanneer de afgebeelde personen
hun eigen afbeeldingen commercieel
exploiteren (filmsterren, voetballers e.d.).
Bij in opdracht van de afgebeelde perso
nen gemaakte beelden is toestemming
van de afgebeelde personen nodig om tot
openbaarmaking over te gaan. Voor
archiefdiensten is het meestal ondoenlijk
om vast te stellen of foto's al eerder open
baar gemaakt zijn en om vast te stellen
wie de personen op de foto's zijn. Als
praktische gedragslijn wordt daarom
geadviseerd om afbeeldingen met her
kenbare personen alleen niet op internet
te tonen, wanneer commerciële belangen
bij de afbeelding worden vermoed, of
wanneer er sprake is van ernstige aantas
ting van de persoonlijke levenssfeer. Een
voorbeeld van de laatste categorie is bij
voorbeeld de serie portretfoto's uit het
politiearchief, wanneer deze personen
mogelijk nog in leven zijn.
Een professional in een archiefinstel
ling moet verschillende - deels tegenge
stelde - rechtsbeginselen kunnen hante
ren. Hij kan niet willekeurig een afwe
ging maken voor het ene of voor het
andere rechtsbeginsel. Het ligt voor de
hand dat het beginsel van openbaarheid
voor hem een groot goed is, dat hij ook
met moderne technische hulpmiddelen
tracht te bereiken. Toch dient hij ook
daarbij rechten van derden ten aanzien
van intellectueel eigendom en bescher
ming van de persoonlijke levenssfeer zo
veel mogelijk te respecteren. En af en toe
moet hij - met kennis van de aanwezige
risico's - een bewuste keus maken het ene
beginsel te laten prevaleren boven het
andere.
25
I
Microfilm Systems
eoe
4
O ift Si sa
WINKELWAGENTJE
ilc winkelwagen nici .illc door u bvMcltk- inukdcn. klik d.in o|
Het piepsysteem
Adresgegevens van auteursgerechtigden moeten
soms aan klanten doorgegeven worden.
(Website Haags Gemeentearchief)
Persoonlijkheidsrecht
Portretrecht
Ten slotte
Opening door koningin Beatrix van het Haagse stadhuis/
bibliotheekcomplex aan het Spui, 8 september 1995.
Foto: Joop van Reeken. Dankzij afspraken met de foto
graaf mag deze foto gebruikt worden voor presentatie
aan het publiek.
Charles Noordam is directeur van het Haags
Gemeentearchief en voorzitter van de KVAN.
Noot
EK, 2003-2004, nr. 28 482 A, Gewijzigd voorstel
van wet van 19 februari 2004, waarbij op grond
van een Europese richtlijn de Auteurswet 1912
wordt aangepast.
mei 2004
archievenblad
