Cursusaanbod
Archief school in het
najaar van 2004
school
Archief
literatuur
Bataven! Nederlandse
vluchtelingen in Frankrijk
1787-1795
Stokebrand janus 1787.
Opkomst en ondergang
van een achttiende-eeuws
satirisch politiek-literair
weekblad
'Om prijs en plaats'.
De Middelburgse Teeken
Akademie 1778-2003
33
Archief be werking
Doelgroep: archiefmedewerkers van archiefdiensten
of overheidsorganen
Duur: zeven bijeenkomsten EUR 1.625,-
Archief assistent
Doelgroep: studiezaalmedewerkers van archiefdiensten
Duur: zeventien dagen EUR 1.990,-
De Archiefschool biedt cursussen en trai-
nigen aan voor mensen die werkzaam zijn in het
archiefwezen en de documentaire informatie
voorziening. De cursussen van de Archiefschool
zijn praktijkgericht en innovatief. De cursisten
zullen nieuwe inzichten verwerven en deze leren
verankeren in hun eigen werkpraktijk.
Opstellen Beheersregels
Doelgroep: leidinggevenden aan DIV
Duur: twee dagen
EUR 750,-
Sturing op waardering en selectie (selectiebeleid)
Doelgroep: leidinggevenden aan DIV
Duur: twee dagen EUR 1.180,-
Selectielijst staat centraal
Doelgroep: DIV-adviseurs, coördinatoren DIV, archiefinspecteurs
Module Contextonderzoek gericht op selectie
Contextonderzoek verrichten voor de eigen
organisatie(onderdelen)
Duur: drie dagen EUR 1.430,-
Module Selectielijst ontwerpen en onderhouden
Selectielijsten maken die optimaal aansluiten bij
de primaire werkprocessen
Duur: drie dagen EUR 1.430,-
Module Selectielijst implementeren in de organisatie
Waarborgen dat selectielijsten worden toegepast
in de dagelijkse DIV-praktijk
Duur: drie dagen EUR 1.430,-
Werk in uitvoering voor waardering en selectie
Leren werken met selectielijsten in de documentaire informatie
voorziening.
Doelgroep: DIV-medewerkers
Duur: vierdagen EUR 1.680,-
Waar?
De cursussen worden verzorgd in gebouw 'de Leeuwenburg' van
de Hogeschool van Amsterdam, Weesperzijde 190, Amsterdam
(nabij Station Amstel).
Wanneer?
De data van de cursussen vindt u op de website.
Werk in uitvoering
De Archiefschool is bezig met de ontwikkeling van een seminarcy
clus Archivistiek voor niet-archivarissen. Dit seminar zal gericht zijn
op medewerkers (op hbo wo niveau) die werkzaam zijn bij archief
diensten of erfgoedinstellingen.
Belangstelling?
Meer informatie en een aanmeldingsformulier vindt u op de
website www.archiefschool.nl (bij cursussen).
Archiefschool
Postbus 1025
1000 BA Amsterdam
T 020 - 595 19 00
F 020 - 595 19 20
info@archiefschool.nl
www.archiefschool.nl
NEDERLANDS INSTITUUT
VOOR ARCHIEFONDER WIJS EN -ONDERZOEK
Joost Rosendaal
Uitgeverij Vantilt, Nijmegen, 2003
ISBN 90-77503-06-4, 735 blz„ 39,90
Pieter van Wissing
Uitgeverij Vantilt, Nijmegen, 2003
ISBN 90-75697-99-6, 600 blz., 34,90
Katie Heyning en Gerrit van Herwijnen (red.)
Stichting Zeeuwse Katernen, Middelburg,
2004
ISBN 90-74517-129, 207 blz., 29,00
De boeken van C.H.E. de Wit waren
in de jaren zestig en zeventig van de
vorige eeuw baanbrekend voor wat
betreft de bestudering van de Neder
landse patriottentijd. Baanbrekend,
maar ook nogal eenzijdig. In de eerste
helft van de jaren tachtig verschenen
diverse lokale en regionale studies op dit
terrein (bijvoorbeeld over Schouwen-
Duiveland en Middelburg, die ik overi
gens niet terugvond in de literatuurlijs
ten in de boeken van Rosendaal en Van
Wissing), waarin minutieus de plaatselij
ke verhoudingen werden ontrafeld.
Rond het 'herdenkingsjaar' 1987 zwol de
golf van publicaties aan, om daarna
weer af te nemen. Recentelijk versche
nen bij de Nijmeegse uitgeverij Vantilt
twee omvangrijke studies over de patri
ottentijd, waaraan uitgebreid archieven-
onderzoek ten grondslag ligt.
In Bataven! Nederlandse vluchtelingen in
Frankrijk 1787-1795 gaat historicus Joost
Rosendaal, verbonden aan de Katholieke
Universiteit Nijmegen, uitgebreid in op
de gevluchte patriotten. Na de
Pruisische inval in de Republiek (sep
tember 1787) vluchtten meer dan 4.000
patriotten naar Frankrijk. Gegevens
over deze personen zijn te vinden op
een bij het boek behorende cd-rom. Na
een korte inleiding gaat Rosendaal uit
voerig op de achtergrond van de vluch
telingen in: hun herkomst (uit de gehele
Republiek, maar opvallend weinig uit
Groningen en Zeeland, daarbij bevond
zich wel de Middelburgse stadsarts Lucas
van Steveninck, die zowel in zijn woon
plaats als in ballingschap een belangrij
ke rol speelde - zijn woonhuis werd in
juni 1787 met een scheepskanon kapot
geschoten, maar meerdere huizen on
dergingen dat lot niet, zoals Van Wis
sing op blz. 211 van zijn boek meent) en
hun leven in ballingschap. Met Franse
revolutionairen, als Mirabeau, Lafayette
en Cloots hadden de patriotse leiders
nauwe banden. De auteur gaat verder
onder meer in op mentaliteit, taal en de
lobby voor de invoering van mensen
rechten en democratie in de Republiek
met Franse hulp. De Nederlandse 'kolo
nie' (de vluchtelingen verbleven vooral
te Sint-Omaars in Frans-Vlaanderen)
beschikte over eigen genootschappen,
uitgeverijen en kranten.
Over een achttiende-eeuwse krant han
delt het boek Stokebrand janus 1787.
Opkomst en ondergang van een achttiende-
eeuws satirisch politiek-literair weekblad
van de hand van archivaris Pieter van
Wissing, werkzaam bij het Gelders
Archief. Het betreft de handelseditie van
de dissertatie waar Van Wissing vorig
jaar op promoveerde. Janus was een
patriots weekblad dat slechts korte tijd
verscheen (van januari-augustus 1787).
Het had een anonieme redactie. De ver
moedelijke eindredacteur was Petrus de
Wacker van Zon. Het blad laveerde tus
sen ironie en satire en lanceerde felle
aanvallen op het Oranjehuis, met name
stadhouder Willem V moest het ontgel
den, en de Oranjegezinde regenten.
Wissing gaat niet alleen zeer uitgebreid
op de achtergronden van het tijdschrift
in, maar neemt tevens uitvoerige citaten
uit janus op. Ook op allerlei andere con
temporaine tijdschriften wordt inge
gaan. De auteur geeft voorts een 'Wie is
wie in Janus' (bijlage 9) en de vindplaat
sen van alle 39 opgespoorde exemplaren
van het blad.
Naast tijdschriften waren genootschap
pen en onderwijsinstellingen typische
voortbrengselen van de achttiende
eeuw. Zo werd in 1778 de Middelburgse
Teeken Akademie opgericht, die nog
steeds bestaat. Ter gelegenheid van het
225-jarig bestaan van dit instituut was
een vijftal tentoonstellingen te zien en
verscheen een buitengewoon fraai boek.
De Utrechtse hoogleraar Wijnand
Mijnhardt geeft hierin als inleiding een
verhandeling over het achttiende-eeuw
se burgerschapsideaal. Vervolgens gaan
diverse auteurs nader in op tal van
aspecten, zoals de inrichting van de les
sen, de academiedocenten Abraham
Meertens en Conrad Kayzer, die respec
tievelijk schilderkunst en architectuur
doceerden, prijsuitreikingen, boekban
den, onderwijsvernieuwing en schilde-
rijenbezit. De Teeken Akademie kan ais
eerste vorm van modern burgerlijk
onderwijs in de Zeeuwse hoofdstad wor
den beschouwd. Het was tevens de
grootste onderwijsinstelling, waaraan
niet alleen leden van de elite, maar bij
voorbeeld ook honderden weeskinderen
onderwijs genoten. De titel van het boek
('Om prijs en plaats') verwijst naar de
inrichting van de academie - de leerlin
gen konden prijzen verwerven en wer
den in bepaalde groepen of klassen inge
deeld. De academie beëindigde haar
bestaan als onderwijsinstituut in 1867,
maar bleef als subsidieverstrekkende
instelling bestaan. Sedert 1993 vervult
de Teeken Akademie weer een stimule
rende rol op het terrein van het teken
onderwijs van scholen voor voortgezet
onderwijs op Walcheren. Dit mooi uit
gegeven boek verscheen als nummer 3
in de reeks Grote Katernen van de serie
Zeeuwse Katernen over kunsthistorische
onderwerpen. (PS)
april 2004
archievenblad
