DE REE
archiefsystemen
ocumenten acht
Resultaten van daadkracht, visie en innovatie
KRACHTIGE INSTRUMENTEN VOOR ARCHIEFDIENSTEN
DE REE O archiefsystemen
calamiteitenservice en schade preventie
Ondersteuning bij het behoud en beheer van
archieven, bibliotheken, collecties en verzamelingen.
column
'Ik ben ziek van mijn voorouders', dat is
de intrigerende titel van een recent ver
schenen boek dat ik laatst op de kop
tikte. Een Franstalig boek welteverstaan
met de titel, door mij misschien wat vrij
vertaald: J'ai mal a mes ancêtres. La psy-
chogénéalogie aujourd'hui', verschenen
in de reeks 'entretiens clés' bij Albin
Michel, Parijs 2002. U zou kunnen den
ken dat ik hier een mystificatie in elkaar
zet, maar de éditeurs, Patrice van Eersel
en Catherine Maillard, zijn in staat
geweest om voor deze bundel de mede
werking te verkrijgen van gerenommeer
de namen als Anne Ancelin Schützen-
berger, Alexandro Jodorowsky, Serge
Tisseron en Vincent de Gaulejac. En als
dat al niet overtuigend genoeg is, de psy-
chogenealogie is in Frankrijk een sterk
groeiende 'beweging', wat u bevestigd
zult zien als u even gaat 'googelen'.
Wat is er aan de hand? Al zo'n dertig jaar
is in het professionele circuit Freud
natuurlijk volstrekt 'not done1. Alleen in
de geestelijke volksgeneeskunde heeft hij
zich gehandhaafd, net zoals de blaadjes
en wortels van ranonkel en grote weeg
bree. Maar nu blijkt hij opeens via een
achterdeurtje toch weer door de profes
sionals - ik noemde al enkele grote na
men - te zijn binnengehaald. 'Comment
expliquer le grand retour des ancêtres en
psychothérapie?', vragen de éditeurs zich
af. Natuurlijk speelden Oedipus en regres
sietherapie altijd nog wel een belangrijke
rol, maar in de Franse professionele psy
chotherapie is opeens het genealogisch
onderzoek 'hot' en een belangrijk instru
ment geworden om mensen te 'genezen'
van hun voorouders.
Stelt u zich eens voor. Een dochter die
tegen haar moeder zegt: "Jij bent de oud
ste van twee kinderen waarvan de jong
ste gestorven is; papa is de oudste van
twee kinderen waarvan de jongste gestor
ven is; ik ben de oudste van twee kinde
ren en mijn zusje is dood." Het is een
casus uit de praktijk van Anne Ancelin
Schützenberger. De psychotherapeute
gaat vervolgens met die dochter de stam
boom van de familie uitpluizen en het
blijkt dat het bovenvermelde patroon
zich nog enkele keren in de familie heeft
voorgedaan. En, hoe fantastisch het ook
klinkt, na veel onderzoek van veel verge
lijkbare casussen en na vele praatsessies
kan niet anders geconcludeerd worden
dan dat er in zo'n familie een onzichtba
re grens is voor 'tweede' kinderen. Bewust
of onbewust heeft zich iets in de familie
genesteld: 'Répéter les mêmes faits, les
dates ou les ages qui ont fait le roman
familial de notre lignée est une manière
pour nous d'être fidèles a nos parents et
ancêtres'. Daarom zakt een student ook
altijd voor het examen dat zijn vader
nooit haalde: uit loyaliteit. En deze
'onzichtbare loyaliteit' grenst vaak aan
het ongelofelijke. In bepaalde families is
sprake van een 'verjaardagssyndroom'
ten aanzien van dramatische gebeurte
nissen: ziektes, miskramen, ongelukken.
Daarnaast kent bijna elke familie haar
'geheimen' die sterk doorwerken in het
leven van vele generaties. In haar thera
peutische sessies laat Schützenberger
haar cliënten veel archiefonderzoek doen
om de stamboom te reconstrueren, maar
ook om de activiteiten en geheimen van
de voorouders in kaart te brengen.
Wat dus nog steeds een onschuldige
hobby lijkt, is sterk Freudiaans bepaald.
En er doemt een verontrustend tafereel
op van genealogen die vreselijke gehei
men met zich mee dragen of er elk ogen
blik een kunnen vinden. Genealogisch
onderzoek is niet het verzamelen van dit
jes en datjes, maar - meestal onbewust
natuurlijk - een diep in de modder van
onze geest gewortelde behoefte om ruim
baan te maken, om af te rekenen met je
voorouders, verhalen op te diepen en te
verwerken, gebeurtenissen en data expli
ciet te maken om zelf weer verder te kun
nen. Alles opruimen om zelf verder te
kunnen. Als je geen psychogenealogisch
onderzoek doet, werp je voor jezelf aller
lei barrières op die je eigen ontwikkeling
als vrij mens in de weg staan. Historisch
onderzoek om juist los te komen van de
last van het verleden. De overtuigende
casussen in 'Ik ben ziek van mijn voorou
ders' spreken voor zich. Het is te ver
wachten dat deze Franse 'beweging' bin
nenkort ook ons land gaat overspoelen.
Het hangt in de lucht zoals ik in een eer
dere column al eens zei naar aanleiding
van het grote genealogie-artikel in de
Libelle (zomer 2003).
Moeten we als archivarissen deze bewe
ging een warm hart toedragen? Het past
goed in ons streven om de emotionele
kant van archieven te benadrukken.
Sterker nog, de helende werking van het
archief is één van de troeven voor de
komende jaren. Laten we gauw ruimte
maken in onze gebouwen voor een psy-
chogenealogische praktijk. Een sofa en
we kunnen aan de slag.
I 29
Voor meer informatie
of een vrijblijvende demonstratie
van onze producten
kunt u contact met ons opnemen
Lijnbaanstraat 2 9711 RV Groningen
0503112600 ederee@de-ree.nl
Onze website www.archieven.nl ontsluit archieven voor een breed
publiek. Van inventarissen tot fotocollecties en doop-, trouw- en
begraafboeken. De zoekfuncties van www.archieven.nl worden geïn
tegreerd in uw eigen website.
MAIS-Flexis is een beheerssysteem om archieven en collecties
te beschrijven en toegankelijk te maken.
Conversie van digitale bestanden (met name Word-files) en digitali
sering van getypte toegangen door middel van scannen
en OCR.
24 uurcalamiteitendienst
Collectie- en depót inspecties
Schade rapporten,schade-inventarisatie en restauratieplannen
Schimmel-, insectenbestrijding en reiniging van collecties
Ontijzeren, ver- en herverpakken
Massa ontzuring
Archiefbewerkingen
Archief- en bibliotheekverhuizing van stelling tot stelling
Een jaarabonnement op DocumentenWacht kost 28,75
Gratis bij een calamiteit:
16 uren deskundige beredderingshulp, inpakmaterialen, 1 transport met eigen geklimatiseerde bus, 1 maand opslag
in shockfreezer tot minus 35 graden, schaderapport opmaken.
DocumentenWacht is een dienst van restauratie atelier Sterken BV
Atelier voor conservering en restauratie van papier en perkament
De Cloese 7-9,7339 CM Ugchelen (Apeldoorn)
T. 055-5423147 F. 055-5430614 E.info@sterken.nl
Meer informatie op: www.documentenwacht.nl www.sterken.nl www.cultuurbehoud.nl
Psych ogen eal ogi e
Door Bert Looper
april 2004
b.looper@hcov.nl
Tekening: Peter Vlot
archievenblad I
