[De ©aak] «te «te Almanak voor het Nederlands Archiefwezen 2004 36 I TOE GANG CON TEXT PARA DIG KVAN nieuws Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland KVAN Nieuws Bureau KVAN Redactie Archievenblad Over verzamelen en integriteit Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland KVAN nieuws Voorjaars-prijzenactie Stichting Archiefpublicaties Archief Bureau Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland. Voor informatie over de KVAN, bestelling van publicaties, aanmel ding voor activiteiten en wijzigin gen in de ledenadministratie kunt u contact opnemen met het bureau. Kopij voor het Archievenblad, berichten voor deze rubriek en mutaties in de Almanak van het Nederlands Archiefwezen kunt aan het bureau van de KVAN doorgeven. Cruquiusweg 31 I0I9AT Amsterdam Tel. (020) 462 77 27 Fax: (020) 462 77 28 E-mail: bureau@kvan.nl Internet: www.kvan.nl Postbank Bureaurekening:84767 Deze maand een Zaak uit het 'back-office', over acquisitie om precies te zijn. Een collega worstelt met de volgende vraag: kan iemand die voor een archiefdienst de acquisitie van prenten of foto's doet, tevens voor zichzelf acquireren, ook al betreft dit een ander acquisitiegebied? Een lastige vraag. Op het eerste gezicht zou je zeg gen dat er niets op tegen is, zolang het maar om dui delijk verschillende verzamelgebieden gaat. Maar bij even doordenken wordt dat al minder vanzelfspre kend. Want hoe gaat dat in de praktijk. De handel in kaarten, prenten, oude boeken, en in mindere mate ook in foto's en authentieke documenten, is in han den van een beperkt aantal veilinghuizen en verko pers. En regelmatige klanten en hun verzamelgebie den zijn snel bekend. Het komt voor dat een verko per voor zijn kopende relatie wel wat extra's wil doen: iets van de prijs afhalen bijvoorbeeld, of een extra plaatje meegeven, of op zijn minst een tip geven als er interessant materiaal binnengekomen is. En ook de koper kan vragen om korting of een aardigheidje. Blijven de verzamelgebieden in derge lijke situaties ook zo mooi gescheiden? In de museumwereld komt het probleem van verza melen en handelen vaker voor dan bij archieven. Alle aanleiding dus om eens in de 'gedragslijn voor museale beroepsethiek' te kijken. Over handelen is die glashelder: museummedewerkers mogen niet handelen in voorwerpen gelijk aan, of gelijkend op, de voorwerpen die verzameld worden door het museum waarin zij werken (8.3 b). Over verzamelen is die genuanceerder: op zichzelf is verwerven, ver zamelen en bezitten voor privé-doeleinden niet onethisch, maar de gedragslijn waarschuwt sterk voor problemen van concurrentie en belangencon flicten. En voegt eraan toe dat de regels van musea die medewerkers niet toestaan een privécollectie te hebben, gerespecteerd behoren te worden. De beroepscode voor archivarissen is eenduidiger. Archivarissen wogen zelf geen originele documenten ver zamelen, noch voor zichzelf deel hebben aan handel in archiefbescheiden. Zij zullen activiteiten vermijden die bij het publiek een vermoeden van belangenverstrenge ling zouden kunnen wekken (art. 8). En, ten overvloe de, meldt de code ook nog dat archivarissen noch financieel, noch anderszins persoonlijk voordeel [mogen] behalen ten koste van instellingen, gebruikers of colle ga's. De bovenvermelde collega vindt in de archief code een helder antwoord op zijn vraag. Acquisitie voor de dienst en zelf verzamelen gaan niet samen. Tot slot nog even dit: het is gemakkelijk, en verlei delijk, om een discussie over verzamelaars uit te breiden tot het voorkomen van diefstal en ont vreemding. In de zin van 'de kat niet op het spek binden'. Niet doen! Het zijn twee verschillende zaken. Ook de code doet dit niet: de context daar is de integriteit van de archivaris, het niet beschamen van het speciale vertrouwen dat archivarissen gege ven is. Hoe weinig stelen en verzamelen vaak met elkaar te maken hebben, werd onlangs nog eens zichtbaar bij de diefstal van schilderijen, boeken en prenten uit het Legermuseum in Delft. De dader, de 'aardige kundige conservator', was helemaal geen verzamelaar. Hem ging het vooral om de centen, om daarmee een auto te kopen en zo de buurman te laten zien dat hij meetelde in de wereld. Bij diefstal gaat het nog altijd om de drie klassieke motieven: pret, prestige en poen. Hoewel je om die redenen natuurlijk ook kunt verzamelen. Yvonne Bos-Rops De vernieuwde en geactualiseerde papieren versie Almanak van het Nederlands Archief wezen is verschenen. De Almanak is een handzaam overzicht van het archiefwezen. Per categorie vindt u op alfabetische volgorde de archief- en archiefgerelateerde instellingen met hun adres- en bezoekersinformatie en in de meeste gevallen ook de namen van hun medewerkers. De Almanak is een praktisch hulpmiddel voor iedereen die archieven raadpleegt, zoals archivarissen, genealogen, historici en ande re archiefvorsers. Daarom verdient de nieuwe Almanak een plaats in elk archief en elke stu diezaal, bibliotheek of informatiebalie. De Almanak is een uitgave van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland (KVAN). Leden van de KVAN hebben inmid dels een exemplaar van de Almanak koste loos toegezonden gekregen. De Almanak voor het Nederlands Archiefwezen 2004 is voor andere geïnteresseerden los te bestellen voor 29,50 (excl. 3,50 verzend kosten). Daarnaast bestaat de mogelijkheid een abon nement op de Almanak voor het Nederlands Archiefwezen te nemen. De Almanak wordt dan na verschijnen jaarlijks automatisch toe gezonden. De abonnementsprijs bedraagt 25,00 per jaar voor Nederland en 35,00 voor het buitenland. De Almanak is te bestellen via: Bureau KVAN, Cruquiusweg 31, 1019 AT Amsterdam, tel. (020) 462 77 27, fax (020) 462 77 28, e-mail bureau@kvan.nl. archievenblad februari 2004 HP De Stichting Archiefpublicaties (S@P) is in 1999 gestart met de uitgave van een serie jaarboeken die zowel voor archivarissen als informatiemanagers interessant is. De jaar boeken hebben tot doel artikelen te publi ceren die een beeld geven van de (inter)nationale wetenschappelijke revolu tie die op de vakgebieden archivistiek en informatiemanagement aan de gang is. Kenmerk van deze omwenteling is overi gens, dat beide vakgebieden elkaar steeds dichter naderen. Met ingang van 1 november 2003 zijn S@P- publicaties verkrijgbaar bij het Nationaal Archief. De fondscatalogus bestaat uit de volgende publicaties: Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen Prijs: 20,45 1 terminologie voor Nederland en Vlaanderen 'De nieuwe Ar chiefterminologie is een belangrijke stap vooruit in de ontwikkeling van de archivistiek. Iedere archi varis zal baat hebben bij het gebruik ervan.' (Hennie van Schie in het Archievenblad sep tember 2003). Twintig jaar geleden verscheen het Lexicon van Nederlandse archieftermen. Van dit stan daardwerk verscheen in april 2003 de opvolger: de Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen. Hierin worden ruim 180 archieftermen gedefinieerd en toegelicht. De opgenomen termen bestrij ken alle aspecten van de archivistiek: basis begrippen, intellectueel beheer, materieel beheer, openbaarheid en archiefwezen. De termen zijn systematisch voorzien van kruisverwijzingen. De Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen is van belang voor iedereen die zich op enigerlei wijze bezighoudt met archivistiek. Dat kan zijn een vrijwilliger die archieven van een nade re toegang voorziet, een registratuurmede werker of bedrijfsarchivaris die post inboekt, dossiers vormt en zich bezint op digitale archiefvorming, een informatie manager, een inventarisator, een inspecteur die toetst op de uitvoering van de wetge ving, betrokkenen bij opleidingen op mid delbaar, hoger en wetenschappelijk niveau en de wetenschapsbeoefening zelf. De Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen is geschreven door A.J.M. den Teuling. Jaarboek 2001: Toegang. Ontwikkelingen in de archivis tiek Prijs: 24,00 Ontwikkelingen in de ontsluiting van archieven Toegankelijkheid. Dit aloude kernbegrip uit de archivistiek heeft een nieuwe, actuele betekenis gekregen, nu steeds meer gebruikers virtueel of in levenden lijve de weg naar het archief weten te vinden. Voor vele nieuwe gebrui kers is de klassieke inventaris geen vanzelf sprekend instrument meer: de radicale een voud van de zoekmachines op internet drukt een stempel op hun verwachtingspa troon. Maar de archieven en hun structuren zijn niet radicaal vereenvoudigd. Zo is een dynamisch spanningsveld ontstaan tussen de kennis van de archivaris en de wensen van de klant. Het Jaarboek 2001, onder redactie van Jaap Kloosterman, Bert Looper en Theo Thomassen, laat archivaris en klant beiden aan het woord. In beschouwingen van Eric Ketelaar, Theo Thomassen en de Leuvense historicus Jo Tollebeek komt de achtergrond van de toegankelijkheidsvraag aan de orde. Peter Horsman bespreekt de pogingen om een Nederlands archievenoverzicht tot stand te brengen. Lex Heerma van Voss en Hans de Valk toetsen de eerste PIVOT-resul- taten op hun bruikbaarheid voor historisch onderzoek. Andere auteurs (onder wie Luciana Duranti, Rudi van Maanen en Chris Hurley) behandelen zowel de theorie als de praktijk van verschillende vormen van toegankelijkheid in binnen- en buiten land. Tezamen bieden de veertien artikelen een actueel overzicht van een boeiend ter rein. Traditiegetrouw is ook in dit Jaarboek weer een Nederlandse vertaling (door Peter Horsman) opgenomen van gebruikte Engelse archieftermen. Jaarboek 2000: Context. Interpretatiekaders in de archivistiek Prijs: 24,00 Onder context verstaat de archiefwe tenschap de omgevingselementen die bepa len hoe en waar het archief wordt gevormd, Interpretatiekaders in de archivistiek gestructureerd en be vraagd. Kennis van de context stelt de beheer der en de gebruiker van archiefbescheiden in staat deze te interprete ren, ook als (en dat geldt voor papieren en digitale archieven) de oorspron kelijke omgeving waarin ze zijn ontstaan en een rol hebben vervuld, niet meer bestaat. In het jaarboek 2000 (onder redactie van Peter Horsman, Eric Ketelaar en Theo Thomassen) wordt context vanuit verschil lende gezichtspunten behandeld. Een aan tal artikelen behandelt het context-begrip, andere gaan in op theorie en praktijk van functioneel institutioneel onderzoek en op de waarde van context voor de gebruiker. Het tiental bijdragen is van de hand van Nederlandse, Vlaamse en Amerikaanse auteurs. Voor het eerst worden ook produc ten van studenten in de archiefwetenschap aan de Hogeschool van Amsterdam en Universiteit van Amsterdam gepresenteerd: de vrucht van een doctoraalwerkcollege over 'Besturen door registratuur'. Jaarboek 1999: Paradigma. Naar een nieuw paradigma in de archivistiek Prijs: 17,10 Naar een nieuw paradig MAI in de archivistiek Het S@p Jaarboek 1999 had als thema 'Het nieu we paradigma in de archivistiek'. Het bevat artikelen van de Canadese school, onder wie Terry Cooks 'What is past is prologue', Australische collega's Adrian Cunningham en Sue McKemmish, van wie het funda mentele artikel over het records continuum is opgenomen, en een aantal Nederlandse auteurs onder wie Jan van den Broek, Hans Hofman, Peter Horsman, Eric Ketelaar en Theo Thomassen. In het kader van de samenwerking met de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen (VVBAD) distribueert de S@P via het Nationaal Archief tevens de volgende publicatie: Archiefselectie in Vlaanderen: de proef op de som? Huldeboek Griet Maréchal Prijs: 23,00 Lees verder op pagina 38 februari 2004 archievenblad

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Archievenblad | 2004 | | pagina 19