ONDfRBÏZO OP DIV-GEBIED?
reaaen w
wij onze collecties?
Restauratieatelier
'De Tiendschuur'
[PisfljConsult^
Archiefbewerking en DIV-diensten
Ook uw archief ontsluiten met onze sleutels?
onderdeel van Diamant-Groep Tilburg
Archiefrestauratie
Papierconservering
Charterrestauratie
Schilderijrestauratie
Inlijstwerk
Handboekbinderij
Kunstobjectenrestauratie
Vacuümvriesdrogen
Behandeling van brand-, roet- en waterschade
24-uurs calamiteitenservice
Insulindestraat 5, 5013 BA Tilburg
Postbus 4123, 5004 IC Tilburg
Telefoon: 013 - 46 41 777 Pax: 013 - 46 41 771
E-mail: tiendschuur&rdiamant-groep.nl
Bij calamiteiten buiten kantooruren:
06 - 538 96 318
Het vervullen van (tijdelijke) vacatures op
het gebied van DIV is een arbeidsintensieve
en prijzige aangelegenheid. DisConsult
neemt deze zorg van u over. Wij hebben ja
renlange ervaring in het detacheren, werven
en selecteren van gekwalificeerd en gemo
tiveerd DIV-personeel.
Detachering
DisConsult heeft personeel in dienst - uitvoerend, staf
en management - waarover u voor kortere of langere
tijd kunt beschikken.
Werving en selectie
DisConsult beschikt over specialistische
kennis voor werving en selectie en beschikt
over een uitgebreid netwerk. Hierdoor kun
nen wij snel en doeltreffend een kandidaat
selecteren die past in het door u geschetste
profiel.
Meer weten?
Als u meer wilt weten over onze diensten, belt u dan
met DisConsult, telefoon 079 - 342 95 09. Wij kun
nen u dan van alle informatie voorzien.
m DOCUMENT MANAGEMENT KENNIS MANAGEMENT WORKFLOW MANAGEMENT DIOR-OPLEIDINGEN
Cityhouse, Engelandlaan 174, 2711 DW ZOETERMEER,
Telefoon 079 - 342 95 09, fax 079 - 342 59 46, www.disconsulf.nl, e-moil: info@disconsulf.nl
de praktijk
1
In 2002 startte het ICN met negen
tien collectiebeherende instellingen in
Den Haag een pilot voor het opstellen en
verbeteren van hun calamiteitenplannen.
De belangrijkste doelstellingen binnen dit
preventieproject waren om binnen een
netwerk gezamenlijk te komen tot een
plan van aanpak en preventie bij calami
teiten en hierbij kennis en ervaring uit te
wisselen en te vermeerderen. De resulta
ten van de pilot werden op het congres
gepresenteerd door de projectdeelnemers:
de brandweercommandant, de museum
directeur, de conservator en de beveili
gingsmedewerker.
De Federal Emergency Management
Agency in de Verenigde Staten ontwikkel
de een calamiteitenplan. Zo'n plan bestaat
uit een organisatie-overzicht en een af
spraken- en waarschuwingssysteem dat
tijdens calamiteiten wordt gebruikt. Maar
het plan bereidt de organisatie ook voor
op een calamiteit. Een calamiteitenplan
bevat telefoonnummers en adressen van
in- en externe contactpersonen en leve
ranciers, ontruimingsinstructies, evacu
atieplannen, plattegronden met vlucht
routes en overzichten van alle aanwezige
preventievoorzieningen. Naast de bedrijfs
hulpverlening (BHV) voor personen en
gebouw, wordt de collectiehulpverlening
(CHV) in het plan opgenomen: de veilig
heidszorg voor de collectie.
Er was veel te horen en te zien tijdens deze
congresdagen. Het ICN maakte daarvan
een uitgebreid verslag. Ik beperk mij daar
om tot een impressie van mijn deelname
aan de Workshop Evacuatie Collectie op 7
november. De opdracht aan de deelne
mers van deze workshop luidde: Hoe redt
je, met een team van collega 's, de gevarieerde
museumcollectie, die door een zware lekkage
al enige uren in een depot met 20 cm water
ronddrijft? Hierbij moest gelet worden op
zaken als prioriteiten stellen, inhoudelijke
kennis, wijze van transport, bestemming,
veiligheid, organisatie en communicatie.
De enscenering was 'reality-on-the-
spot': een aantal waterbakken in het res
tauratieatelier van de Koninklijke Biblio
theek fungeerde als ondergelopen depot
met daarin diverse soorten 'zwemmende'
en 'verdronken' objecten, zoals papieren
dossiers, olieverfschilderijen, textiel, ijze
ren en houten voorwerpen, cd's en disket
tes. Vijf beredderingsteams gingen voort
varend aan de slag, terwijl observanten
het proces stilzwijgend gadesloegen en
notities maakten.
Als observant van 'mijn' team stond ik te
trappelen om in te grijpen, omdat het
uren leek te duren eer het team tot prak
tisch handelen overging. Terecht besloten
de teamleden eerst na te denken over wat
te doen en in welke volgorde, voordat ze
handelden. Ze besloten om eerst het water
uit het depot te pompen. In deze situatie
betekende dat de stop uit de waterbak
trekken. De door het ICN in 1999 op de
markt gebrachte calamiteitenwijzer bleek
een handig hulpmiddel bij de reddingsac
tie. De wijzer bevat 'eerste-hulp'-verpak-
kingen om doordrenkte voorwerpen naar
veiliger oorden over te brengen. Deze wij
zer zou in elke instelling op vele plekken
moeten hangen. De inhoud ervan zou
verplichte leerkost moeten zijn voor iede
re medewerker van een museale of ar-
chiefbeherende instelling. Parate kennis is
essentieel voor het efficiënt optreden van
medewerkers en het redden van je collec
tie. De tips en handelingen die erop staan,
vragen wel om regelmatige repetities.
Bij de evaluatie van deze workshop, onder
leiding van ICN-adviseur Tessa Luger en
fotorestaurator Clara von Waldthausen,
werd nuttig en uitvoerig gediscussieerd.
Gezamenlijk werd geconcludeerd dat je bij
calamiteiten de tijd moet nemen om eerst
te denken en daarna te handelen. Je moet
achterhalen waar de calamiteit vandaan
komt en ervoor zorgen dat de communica
tie, ondanks de chaotische situatie, tussen
betrokken redders goed verloopt. De per
soonlijke veiligheid staat voorop.
Bij brand heb je problemen met water
en roet, maar ook met schuim. Bij water
overlast is het belangrijk om te weten met
wat voor soort water je te maken hebt:
grondwater of leidingwater. Erg belangrijk
is de uitschakeling van elektriciteit. Weet
waar de schakelkasten, ook van de liften,
zich bevinden. Een medewerker van het
museum Boijmans Van Beuningen vertel
de over de 15 cm hoge wateroverlast in
hun depots. Pas op het laatste moment
dacht men aan de netwerkservers die nog
aan bleken te staan. De inmiddels gearri
veerde brandweermannen waren net van
plan om het water in te stappen...
De uitschakeling kan ook op problemen
stuiten, zoals zich voordeed bij de water
catastrofe in de depots van het streekar-
chivariaat in Wijk bij Duurstede. Daar
openden en sluitten de deuren magne
tisch, het water barricadeerde de deuren
en niemand kon de depots in. Toegang tot
een depot met een sleutel blijkt van essen
tieel belang te zijn. Je moet dan wel weten
waar die sleutel te vinden is. Iemand sug
gereerde dat de brandweer altijd een twee
de sleutelset in bezit moet hebben.
Een essentiële vraag was of de bered
deringsteams van de instellingen aan de
hand van hun calamiteitenplan regelma
tig oefeningen houden. Krijgen de teams
trainingen en hoe is hun relatie met de
brandweer? Alle aanwezigen beaamden
dat hun instelling geen beredderingsteam
heeft. Hiervoor geld en menskracht vrij
maken, kan een probleem zijn. Bestuur
ders en management van collectiebehe
rende instellingen moeten ervan over
tuigd worden dat het hebben van een
calamiteitenplan en een beredderings
team van essentieel belang is. In dergelijke
organisaties heb je naast BHV'ers, die er
zijn om mensen in veiligheid te brengen,
calamiteiten- en collectiehulpverleners
nodig. In een beredderingsteam zou
idealiter een restaurator moeten zitten die
met haar/zijn expertise aanwijzingen kan
geven. Ieder teamlid kan van tevoren al
een taak toebedeeld krijgen. Al deze zaken
kunnen in tijden van nood de redding
van een collectie betekenen.
Van document tot digitaal image
Wij bieden u de volgende dienstverlening:
J Beschrijven, waarderen en inventariseren van archiefbescheiden
Materiële verzorging van bestanden en documenten
1/ Traditionele ontsluiting middels het opstellen van een inventaris op
maat
Analoge en/of digitale ontsluiting middels microverfilmen en
scannen/indexeren
Postbus 9577
9703 LN Groningen
Tel. 050-5446000
lnfo@Zodiarch.nl
HOE
Door Patricia Böschen*
Onder de titel 'Glamour for Safety Securi
ty' organiseerden het instituut Collectie
Nederland (ICN) en de Nederlandse Museum
vereniging op 6 en 7 november 2003 een
bijzonder en druk bezocht congres met tal
van sprekers over calamiteiten en collecties.
Op de informatiemarkt konden de bezoekers
kennismaken met tal van bedrijven die novi
teiten op preventiegebied presenteerden.
Wat is een calamiteitenplan?
Workshop in actie
Elektriciteit en water
Beredderingsteams
Patricia Böschen is archivaris en redacteur van het
Archievenblad.
Een handleiding voor het opstellen
van een calamiteitenplan kan voor
22,00 besteld worden bij het ICN.
De calamiteitenwijzer die het ICN in
1999 op de markt bracht kost 5,00.
Zie: www.icn.nl.
februari 2004
archievenb ad
