OOOGIIDOOOOOO
Advies Raad voor Cultuur over Nationaal Archief:
Streven naar meer publiek mag kerntaken niet aantasten
nieuws uit het veld
Het streven van het Nationaal
Archief in Den Haag om meer publiek te
trekken, mag niet ten koste gaan van zijn
kerntaken. Bij de verwerving van nieuwe
archieven moet niet de publieksvraag,
maar het belang van archieven als bron
voor de reconstructie van de nationale
geschiedenis voorop blijven staan. Dat
schrijft de Raad voor Cultuur in zijn vori
ge maand verstuurde advies aan demis
sionair staatssecretaris Van Leeuwen.
De aanleiding voor het advies van de
Raad is de beleidsverkenning 2002-2005
van het Nationaal Archief, getiteld
'Geschiedenis binnen handbereik'.
Daarin presenteert het Nationaal Archief
(voorheen het Algemeen Rijksarchief)
zijn plannen zich om te vormen tot een
meer toegankelijke en publieksgerichte
organisatie. Hoewel de Raad waardering
heeft voor de plannen van het Nationaal
Archief om zich meer op het publiek te
richten, zet hij vraagtekens bij het feit
dat het Nationaal Archief in zijn
publieksbeleid de eigen instelling veelal
centraal stelt. Archiefbezoekers zijn over
het algemeen niet geïnteresseerd in de
archiefbeherende instellingen maar in de
informatie die daarin is vervat. De Raad
ziet liever dat het Nationaal Archief zich
in den brede zou richten op verbetering
van de infrastructuur voor het zoeken in
de archiefcollectie Nederland.
Mede in het licht van de digitalisering
ziet de Raad voor het Nationaal Archief
een nieuwe kans zich als kenniscentrum
te positioneren als het gaat om het ver
werven van inzicht in de manier waarop
bezoekers archieven raadplegen. Daarbij
is het belangrijk dat goede afspraken
worden gemaakt met andere instellingen
die op dit gebied deskundig zijn. Het
Nationaal Archief geeft in zijn beleidsver
kenning te kennen samenwerking met
collega-instellingen aan te gaan. De Raad
pleit ervoor aan deze samenwerkingsver
banden een structureel karakter te geven.
Hoewel de Raad positief staat tegenover
de 'ambitieuze' plannen van het
Nationaal Archief, benadrukt hij dat de
nieuwe koers niet ten koste mag gaan
van de kerntaken van het Nationaal
Archief. De wettelijke taak van het in
geordende staat beheren en beschikbaar
stellen van rijksoverheidsarchieven voert
het Nationaal Archief momenteel goed
uit. Wel mist de Raad nog een visie op de
invulling van de wettelijke taak als het
gaat om een digitaal gevormd archief.
Het betreffende advies staat integraal op
de website van de Raad voor Cultuur,
www.cultuur.nl (klik op Adviezen,
Archieven).
Rita van Eek wordt per 1 januari
2003 de nieuwe directeur van GO,
opleidingscentrum voor informatie
dienstverlening. Met ingang van deze
datum maakt de huidige directeur Piet
Kuijper gebruik van de vervroegdpen-
sioenregeling. Piet Kuijper heeft ruim
twintig jaar de functie van directeur
vervuld. Rita van Eek was in het verle
den onder meer werkzaam als directeur
van de Nederlandse Vereniging voor
Personeelsbeleid en als uitgever en
hoofd stafafdeling Opleiding en
Vorming binnen het Kluwer concern.
Ook vervulde zij enkele jaren de functie
van voorzitter van de commissie
Vakopleiding Boekenbranche.
Na een dienstverband van bijna
dertig jaar heeft drs. G.H.L. Tiesinga
besloten gebruik te maken van de moge
lijkheden om met vervroegd pensioen te
gaan. Per 1 november 2002 heeft hij zijn
werkzaamheden beëindigd en is terugge
treden als directeur en als secretaris van
het bestuur van het Sociaal Historisch
Centrum voor Flevoland. De heer
Tiesinga is opgevolgd door mevrouw drs.
W.H.J. van der Most, die al eerder tijdens
vakantie en ziekte voor de heer Tiesinga
waarnam.
Met ingang van 1 januari 2003
wordt de heer Wim Reijnders de nieuwe
directeur van het Markiezenhof en het
Regionaal Historisch Centrum Bergen op
Zoom. De uit Zeeuws-Vlaanderen afkom
stige Reijnders begon zijn loopbaan als
docent op LHNO-scholen in onder ande
re Sas van Gent. Via het ministerie van
Sociale Zaken, de gemeente Steen
bergen, het Streekarchief Nassau-
Brabant en het streekarchief Het Kwar
tier te Oisterwijk kwam hij terecht in
zijn huidige functie: directeur van het
RHC Tilburg. In de tussentijd volgde
hij onder andere studies op het gebied
van geschiedenis, archivering en
management. In Tilburg is hij tevens
interim-directeur van het textielmu-
sem. Wim Reijnders is naast zijn werk
actief in verschillende onderwijsgroe-
peringen en archiefinstellingen, onder
andere als bestuurslid van de
Koninklijke Vereniging van Archiva
rissen in Nederland.
nieuws uit het veld
Mail uw nieuws naar: bureau@kvan.nl
DOCUMENTENWACHT VOORKOMT EXTRA SCHADE AAN VERDRONKEN ARCHIEVEN
Steeds vaker wordt de archiefwereld
geconfronteerd met de gevolgen van
wateroverlast, denk aan het archief van de
gemeente Wijk bij Duurstede dat enkele
weken geleden onder water kwam te staan.
Het overstroomde archief van de Stichting
Oorlogs- Verzetsmateriaal staat weer
gedroogd en gedesinfecteerd in Gronin
gen.
Alleen al door de vele hoosbuien van de
afgelopen zomer heeft Documenten-
Wacht vijf archieven, een collectie histo
rische boekwerken en een grote wand
kaart behandeld of in behandeling. Bij
een watercalamiteit met boeken, archie-
ven of een administratie is snel handelen
gewenst. Door de inwerking van water
kunnen boeken, documenten en admini
straties namelijk behoorlijk beschadigd
raken. Er zullen chemische en biologi
sche reacties optreden in het document,
vooral de schimmels en bacteriën zijn te
vrezen. Pigmenten en inkten kunnen
gaan 'bloeden', metaaldelen gaan oxide
ren, boeken zwellen op en kunnen een
boekenkast uit elkaar drukken, banden
zuigen zich vol water, bladen kunstdruk
papier zullen met elkaar gaan verkleven.
Bij een calamiteit hebben de objecten
niet alleen te lijden van de brand of het
water, maar ook van de hulpverleners
zoals brandweer en verhuizers. Deze kun
nen onbedoeld extra schade aanrichten.
De brandweer is gericht op het behoud
van lijf en gebouw en minder op de
inhoud van een archiefdoos. De verhui
zers zijn vooral gericht op het inpakken
en wegbrengen, zij hebben niet in de
gaten dat droge dozen tijdens het trans
port steeds vochtiger worden en bij aan
komst ineengezakt zijn. Vaak ook is de
schrik bij een ondergelopen archief der
mate groot, dat iedereen in de buurt
onmiddellijk de bedreigde archiefdozen
uit de stellingen haalt en elders in een
droog gedeelte van het depot opstapelt,
de volgende morgen komt men er achter
dat de dozen door de vochtigheid in de
ruimte omgevallen zijn waardoor de
'geredde' archieven alsnog nat werden.
Volgens DocumentenWacht is het
een misverstand te denken dat natte
stukken moeten worden ingevroren om
te vriesdrogen. Vriesdrogen is een pro
cédé van drogen waarbij het ijs recht
streeks overgaat in waterdamp en de
vloeibare vorm overslaat. Documenten-
Wacht is van de vriesdroogmethode afge
stapt omdat het papier volledig uit
droogt. Dat is ongewenst. Hoewel in
enkele uitzonderlijke gevallen de vries
droogmethode toch te prevaleren is,
heeft DocumentenWacht gekozen voor
de klimaatkamermethode,
in een speciale klimaat- c.q. droogkamer
worden de natte objecten in droogrekken
gelegd. De lucht in deze kamer wordt via
een koude plaat gevoerd waarop de
waterdampen condenseren. Het water
wordt buiten de droogkamer afgevoerd.
Geleidelijk wordt het overtollige vocht
uit het stuk getrokken. Grote propellers
zorgen ervoor dat alle verdampte vocht
direct in de ruimte verspreid wordt. Door
een minimumvochtigheidgraad in de
droogkamer in te stellen en deze te kop
pelen aan de droogmachine wordt voor
komen dat het papier onder de 48 pro
cent relatieve luchtvochtigheid komt,
zodat het niet volkomen uitdroogt en
knisperig wordt. Na droging worden de
stukken indien nodig vlak geperst, van
nieuwe omslagen voorzien, in zuurvrije
vouwdozen gedaan of gerestaureerd.
Info: Restauratie atelier Sterken BV/
DocumentenWacht, tel. (055) 542 31 47,
e-mail: info@sterken.nl. www.sterken.nl
en www.cultuurbehoud.nl.
Vanuit de ondergrond
Het Bureau Studium Generale van de Universiteit Maastricht heeft onder leiding van Jacques Reiners een groots pro
gramma neergezet over de geschiedenis van de mijnarbeid in Nederland. Tot en met 15 februari 2003 zijn er lezingen,
excursies, poëzieavonden, discussies, tentoonstellingen en filmpresentaties over het Limburgse mijnverleden. Het heeft
allemaal te maken met het feit dat honderd jaar geleden de Staatsmijnen in Limburg werden opgericht. De folder met het
complete programma is te bestellen bij Bureau Studium Generale, tel. (043) 388 35 41 of via e-mail: mail@sg.unimaas.nl.
7
NIEUWS
uit
archievenblad
december 2002
het veld
Onopgemerkt heeft dit boek zich volgezogen met water,
toen men er na een paar weken achter kwam bleken de
schimmels het boek volledig ingekapseld te hebben.
Vriesdrogen versus klimaatkamer
Onzorgvuldig ingepakt nat archief. De ordners zijn volle
dig gedeformeerd. De kletsnatte bladen zijn zeer moeilijk
van elkaar te scheiden.
december 2002
archievenblad
