DSM
Deze maand in Od
Albert van der Zeijden,
Katholieke identiteit en histo
risch bewustzijn. WJ.F.
Nuyens (1823-1894) en zijn
'nationale' geschiedschrijving.
W.J.F. Nuyens staat bekend als de
vader van de katholieke geschiedschrij
ving in Nederland. Albert van der
Zeijden is rond 1989 gestart met onder
zoek naar de persoon Nuyens en zijn
werk. Dit resulteerde in een prachtig
'promotieonderzoek', waarin hij
Nuyens' werk plaatst in de internationa
le politieke én culturele context van zijn
tijd. Plattelandsarts Nuyens was een
amateur-historicus die opkwam voor
een katholieke identiteit. In de negen
tiende eeuw was er in Nederland een
breed debat aan de gang over de natio
nale identiteit, waarin Nuyens zich
graag mengde. Hij was in alle opzichten
een katholiek historicus, die geschiede
nis zag als een strijd tussen de civitas dei
en de civitas terrena.
Bekende werken van Nuyens zijn de
Geschiedenis der Nederlandsche Beroerten
in de zestiende eeuw, waarvan het eerste
deel in 1865 verscheen en het meer po
pulaire werk Algemeene geschiedenis des
Nederlandschen volks, van de vroegste tij
den tot op onze dagen. Zijn publicaties rie
pen veel discussie op. Vooral bij het
debat over de vieringen van de nationa
le gedenkdagen uit de geschiedenis van
de Nederlandse Opstand, zoals de Slag
bij Heiligerlee, het Leidens Ontzet en de
Unie van Utrecht, was Nuyens actief
betrokken. Zijn kritiek richtte zich voor
al op de protestantse toeëigening van de
Nederlandse natie, die onderbouwd
werd met een exclusief protestantse
geschiedenis.
Nuyens was één van de negentiende-
eeuwse historici die zich het vaderland
toeeigende door het van een, in zijn
geval, katholieke inhoud te voorzien.
Maar hij was ook een kleurrijke persoon
lijkheid.
In het boek is gebruik gemaakt van de
informatie die zich bij het Katholiek
Documentatiecentrum bevindt en van
het archief van de Jezuïeten in Nijme
gen, waar een groot deel van het archief
materiaal over Nuyens berust. Het boek
geeft een uitstekend overzicht van
geraadpleegde archieven en literatuur.
(EH)
Wout Buitelaar (red.),
Jan Peter van den Toren,
m.m.v. Pieter van der Meché.
DSM, portret van een
Maaslandse reus.
DSM is honderd jaar oud. In het
jubileumjaar verkocht DSM het petro
chemische onderdeel van het concern
aan de Saoedische staatsonderneming
Sabic. DSM heeft zijn roer omgegooid.
Voortaan wil het bedrijf zich alleen nog
maar richten op de fijnchemie. Maar
ook al eerder heeft het voormalige
staatsbedrijf grote organisatorische ver
anderingen ondergaan. Volgens de inlei
ding op de omslag is 'de industriële ver
nieuwing van het vroegere mijnbedrijf
ingebed in een 'Maaslands' model van
arbeidsverhoudingen' en 'de dynamiek
van DSM Limburg bv', waar deze
bedrijfseconomische studie over gaat, 'te
herleiden tot twee kernbegrippen: slim
en sociaal.' De overlegstructuren van dit
complexe Limburgse bedrijf worden
onder de loep genomen, de spaghetti
aan organisatieveranderingen in kaart
gebracht, maar ook wordt gezocht hoe
in een dergelijke complexe structuur een
ondernemingsraad overzicht moet
behouden. Een analyse van wat het
bedrijf nu is en een toekomstvisie over
wat het straks zou moeten zijn, geven
uitgangspunten voor nieuwe overleg
vormen. Leerzaam voor wie de chemie-
gigant een warm hart toedraagt en ook
nog wat wil leren over de naoorlogse
arbeidsverhoudingen binnen het be
drijf. (RB)
44
literatuur
B. Wouda (red.), Een schat-
kistje uit Reijerwaard.
Paleografische atlas van de
archieven van polder Oud- en
Nieuw-Reijerwaard.
Dat waterschappen en hoogheem
raadschappen rijk aan archiefschatten
zijn, is velen bekend. Eén daarvan is het
Waterschap IJsselmonde dat ongeveer
G.N.M. Vis (red.), De abdij
van Egmond, Geschreven en
beschreven.
Deze vierde bundel uit de reeks
Egmondse Studiën is gewijd aan de
beroemde abdij en bevat een zevental
artikelen waarin alle perioden van de
kloostergeschiedenis aan bod komen.
Tot 1980 hield pater Hof zich bezig met
65 archieven van rechtsvoorgangers
beheert. De rijkdom van een van de
archiefvormers is in een recent versche
nen publicatie in beeld gebracht. De
hierin opgenomen archiefstukken van
de polder Oud- en Nieuw-Reijerwaard
zijn in kleur afgedrukt en worden met
hun historische context gepresenteerd.
De inleiding geeft een beknopt overzicht
van de ontwikkeling van het schrift, de
gebruikte materialen en de kenmerken
van de charters en zegels.
Op de rechterbladzijde van deze fraai
uitgevoerde paleografische atlas treft
men een archiefstuk aan en links de
transcriptie van de tekst, met een korte
de historie van de Egmondse abdij; sinds
zijn dood zijn het vooral niet-klooster-
lingen die dat doen. Er is een brede
belangstelling onder binnen- en buiten
landse vakgenoten en andere geïnteres
seerden die alles willen weten en bijhou
den wat met Egmond en de abdij te
maken heeft. Zij kunnen hun hart opha
len aan bijdragen zoals die over een in de
bibliotheek van Cambridge aangetroffen
handschrift met een Egmondse exlibris.
Het gaat om de Latijnse vertaling door de
Engelse geleerde Adelard van Bath van
de Elementa van Euclides van Alexandrië,
een Griekse wiskundige die leefde rond
toelichting op de vorm en inhoud.
Als bijlagen bevat deze atlas een glossari
um, een beschrijving met afbeeldingen
van dertig zegels die aan de archiefstuk
ken van dit polderarchief zijn bevestigd
en acht reproducties van oude kaarten.
Voor wie haar of zijn paleografische
vaardigheden wil oefenen en tegelijker
tijd meer te weten wil komen over het
watermanagement van een polder in
vroegere tijden, is deze atlas een aanra
der. (PB)
De abdij van
Egmond
300 voor Chr. Een andere bijdrage vertelt
over het gouden altaar en diens schen
kers. De Egmondse Studiën, die in 1988
werden geïnitieerd, zullen zolang er
onderzoeksstof is eens in de zoveel tijd
worden uitgegeven. (PB)
Maandblad van de vereniging voor docu
mentaire informatievoorziening en admini
stratieve organisatie (SOD).
Jaargang 56, november 2002, nr. 11
I 45
Signalementen door Patricia Böschen, Roelof Braad en Eric Hennekam
KATHOLIEKE IDENTITEIT EN
HISTORISCH BEWUSTZIJN
W.J.F. Nuyens (1823-1894) en
zijn 'nationale' geschiedschrijving
4EIJBEN
Uitgeverij Verloren, Hilversum, 2002
ISBN 90-6550-709-4, 368 blz., 30,00
Woul Kuitelaar (red.;
Mets Schilt, Amsterdam, 2002
ISBN 90-5330-338-3. 144 blz., 15,00
archievenblad
december 2002
Uitgeverij Verloren, Hilversum, 2002
ISBN 90-6550-704-3, 144 blz., 30,00
Uitgeverij Verloren, Hilversum, 2002
ISBN 90-6550-707-8, 166 blz., 16,00
Geschreven en beschreven
'Record management': onontkoombare
ontwikkeling of hype?
Mevrouw mr. C.I.Th. Bierlaagh en
mr. K.A.M. Duijvelaar organiseerden een
tweetal rondetafelgesprekken met
deskundigen over wat records keeping
nu precies is.
Infosecurity. Back-up en recovery: ver
van mijn bed-show?
Drs. T. ten Cate was bij ABN-AMR0 in
Amsterdam om te kijken hoe men back
up en archivering van KA-documenten
daar aanpakt.
Risico's bij gegevensbeheer
C. Coumou gaat in op de beschikbaarheid
van gegevens. Continuïteit van gemeente
lijke bedrijfsprocessen staat daarbij cen
traal.
Project Bescherming vitale infrastructuur
Mr. R.V. Duiven schetst met voorbeelden
hoe afhankelijk van vitale infrastructuur de
maatschappij is.
Vuurmuren
R. Groeneweg laat zien hoe een firewall
werkt.
•Algemene ledenvergadering SOD 2002
Verslag van de algemene ledenvergadering
van de hand van de secretaris van de
SOD, M. Tuit.
Met techniek is het nooit zoals verwacht
Drs. j. Jonkers doet verslag van het S0D-
congres 2002 te Breda.
Digitale duurzaamheid: een bericht uit de
praktijk
J.H.E. van der Starre schetst aan de hand
van een casus bij Arbeidsvoorziening
Nederland hoe digitale verduurzaming tot
stand zou kunnen komen.
Een praktische invulling voor de nieuwe
DIV?
M. Nederlof gaat in op het gegeven dat
DIV wel moet veranderen, maar: welke
kant op?
Evangeliseer je vakgebied: documentma-
nagement
Mevrouw mr. C.I.Th. Bierlaagh was aanwe
zig bij een seminar van Digital display
over de laatste stand van zaken met
betrekking tot document- en recordma-
nagement.
december 2002 archievenblad I
