Restauratie-Atelier
Helmond B.V.
Groenendijk
Microfilm Scanservice
ÏEÏE www.stafpeople.nl
toekomst bij overheid en non-profit
literatuur
J^èri
voor restauratie en conservering van
papier, leer en perkament
boeken in leer en perkament
charters en zegels
prenten en tekeningen
kaarten en affiches
massaconservering
vrijblijvende offertes
vacuüm-vriesdrogen
ondersteuning bij calamiteiten
24 uur bereikbaar bij brand- en waterschade
06-575.896.31
Panovenweq 40. 5708 HR HELMOND (NL)
Tel: 0492 - 55.39.90 Fax: 0492 - 55.24.42
E-mail: info@restauratie-atelierhelmond.nl
Internet: www.restauratie-atelierhelmond.nl
ALS HET ECHT OM KWALITEIT GAAT
Zd Boekverfilming
Boekscanning
Q' Fotoscanning kleur/zwart-wit
Zd Negatiefscanning
Zé Diascanning
zd Documentverfilming
Zd Documentscanning
Zd Groot formaat verfilming
zd Groot formaat scanning
Ei Microfilmscanning
Zd Microfichescanning
zd Microfilmafdrukken
Zd Plotten CAD-bestanden op microfilm
Edisonweg 50D, 2952 AD Alblasserdam Tel.: 078-6931300 Fax: 078-6931123
E-mail: gms@groenendijk.net Website: groenendijk.net
Hans Gramberg, De overwintering
op Nova Zembla.
Els Kloek, Kenau. De heldhaftige
zakenvrouw uit Haarlem (1526-1588).
Kenau
35
Staf People is een flexibele organisatie van kritische specialisten op het gebied van
detachering, werving en selectie, interim-management X intercollegiale doorlening.
Staf People doet zaken met overheid en non-profitorganisaties in heel Nederland op
het gebied van PXO. Communicatie en Documentaire Informatievoorziening.
Staf People vindt voor jou de juiste haan. Het gaat ons daarbij niet alleen om wat je
kunt, maar ook om wat je wilt. Staf People houdt rekening met persoonlijke wensen
op het gebied van werkomgeving, reistijd, opleidings- en groeimogelijkheden. De
juiste persoon op de juiste plaats, daar gaat het ons om. Neem contact op met één
van de adviseurs, dan weet je wat Staf People voor jou kan betekenen.
personeelszaken@stafpeople.nl
Staf People Zaandam
Tel: 0592 318 999 STAF PEOPLE BV is een onderdeel van Sargas BV
:v:-
V'fjN -V77'
Uitgeverij Verloren, Hilversum, 2001
ISBN 90-6550-457-5, 90 blz., 9,30
Tien maanden bivakkeerden vijftien
mannen noodgedwongen op het eiland
Nova Zembla. Dit vond plaats in de winter
van 1596-1597. Zij waren in mei 1596 met
twee kleine schepen uit Amsterdam ver
trokken met als reisdoel het vinden van
een noordoostelijke route naar China,
Japan en Oost-Indië. Jan Cornelisz. Rijp en
Jacob Heemskerck voerden het commando
en de leiding van de expeditie was in han
den van Willem Barentsz, opperstuurman
op het schip van Heemskerck. Ook voer
mee Gerrit de Veer, die een dagboek bij
hield over de reis en de koude overwinte
ring op het noordelijke eiland. Het schip
van Heemskerck liep namelijk vast in het
ijs bij Nova Zembla en kapitein Heems
kerck besloot op 11 september om aan land
te overwinteren. De mannen bouwden een
huis van aangespoelde bomen die door een
westelijke stroming daar belandden. Het
'behouden huys' was eind oktober klaar
voor bewoning. Dankzij Gerrit de Veer
weten we welke ontberingen de mannen
hebben doorstaan, hoe ze met elkaar
optrokken, wat voor indruk de dood van
Barentsz op hen maakte en op welke
manier ze zich in leven hielden. Op
1 november 1597 zetten ze weer voet aan
wal in Amsterdam. De route naar Azië via
Kaap de Goede Hoop bleek vanaf 1596 de
praktisch juiste te zijn.
Nova Zembla bleef tot de verbeelding spre
ken bij onder anderen Russen, Noren,
Amerikanen en Canadezen en zij organi
seerden er vooral in de negentiende eeuw
expedities naartoe. De Noor Carlsen trof in
1871 veel goed behouden voorwerpen aan
in het ingestorte huis en verkocht die uit
eindelijk aan de Nederlandse regering. De
Engelsman Gardiner groef in 1876 ook nog
diverse voorwerpen op en droeg zijn
vondst eveneens af aan de Nederlandse
regering. Uiteindelijk zou Nederland tus
sen 1878-1884 in totaal zeven keer een
expeditie richting Nova Zembla maken. De
fotograaf Grant legde vier expedities vast
en de kunstschilder Apol maakte in 1880
schetsen van het Noord-Russische land
schap, Nova Zembla en het leven aan
boord. Zijn impressies vormden de basis
voor een panorama dat in 1896 in het
(helaas verdwenen) Panoramagebouw aan
de Plantage Middenlaan in Amsterdam
werd tentoongesteld, tezamen met de
gevonden voorwerpen. Vanaf 1885 zijn de
voorwerpen in beheer bij het Rijksmu
seum en te bezien bij de afdeling Neder
landse Geschiedenis.
De auteur wijdt aandacht aan het feit dat
de overwintering tot de dag van vandaag
boeit en inspireert; velen hebben er een
studie, verhaal of gedicht aan gewijd. Zo
schreef de populistische dichter Tollens
Uitgeverij Verloren, Hilversum, 2001
ISBN 90-6550-456-7, 90 blz., 9,30
Wie Kenau Simonsdochter Hasselaer
uit Haarlem ook alweer was en waarom we
haar nog herinneren ais een dappere
vrouw, is te lezen in dit boekje. De auteur
portretteert haar tegen de achtergrond van
de belegering van Haarlem door Spaanse
troepen in 1572. Kenau stamde uit een
oude en gegoede Haarlemse familie en vol
gens de genealoog Elias heette ze Kunier,
naar Cunera. Ze trouwde op achttienjarige
leeftijd met Nanning Gerbrantsz. Borst,
een scheepmaker. Na zijn dood zette zij
zijn bedrijf voort. Als poorteres was ze ver
plicht om de stad mee te helpen verdedi
gen. Uit talloze processtukken blijkt dat ze
zakelijk en vastberaden was als het om te
innen schulden ging en zich ook van oor-
logsomstanden niks aantrok. Tijdens het
feitelijke beleg van haar geboortestad
woonde ze her en der in Holland en in
1574 werd ze door de Staten van Holland
benoemd en beëdigd tot waagmeester en
collecteur van de impost op turf van
Arnemuiden. Dit was een ongebruikelijke
baan voor een alleenstaande vrouw; het
kostte haar wel een gang naar de rechter,
want de Arnemuidense baljuw wilde haar
benoeming niet accepteren. Ze is tijdens
een reis op een van haar schepen 'verdwe
nen' en werd in 1588 door het Hof van
Holland dood verklaard. Kenau is de ge
schiedenis ingegaan als een 'manninne'
die bijdroeg tot het algemene welvaren van
de stad, zich niet liet intimideren op zake
lijk gebied en die haar bijdrage leverde aan
het verweer tegen de Spaanse tirannie. De
auteur ontnuchtert de lezer door erop de
wijzen dat we geen icoon van Kenau moe
ten maken, die uit verplichting en betrok
kenheid bij het wel en wee van Haarlem
slechts haar steentje bijdroeg tijdens het
beleg van deze stad. Vrouwen waren ver
plicht om mee te helpen bij het versterken
van de stadswallen, maar meevechten
deden ze, en dus ook Kenau, niet.
TAFEREEL
VAM DC
OVERWINTERINGmHOlUlNDRI
NOVA ZEMBLiA
M. TOLLEN/
(1780-1856) in 1819 het dramatische
gedicht 'Overwintering der Hollanders
op Nova Zembla', waarmee hij ook een
dichtwedstrijd won. De schilder-tekenaar
Isings maakte in 1950 een schoolplaat
die menig klaslokaal heeft gesierd en de
zeezeiler Henk van de Velde heeft zijn
schip 'Willem Barentsz' gedoopt. De zei
ler wil via de noordpool naar Azië zeilen,
maar zijn eerste poging is gestrand, net
als die van zijn beroemde voorganger.
De heldhaftige zakenvrouw
uit Haarlem (1526-1588)
archievenblad
