Restauratie-
Atelier N. V.
fnX archiefburo
^-0 voorzee
Deie maand in Od
I!C ONfM t) N
Wij scheppen weer orde
Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 4 - 2001.
Onder redactie van B.j.P. van Bavel, A.J.A. Bijsterveld, A.
J.A. Mol, E. Thoen, P. Trio.
voor restauratie en conservering van
papier, leer en perkament
boeken in leer en perkament
charters en zegels
prenten en tekeningen
kaarten en affiches
massaconservering
vrijblijvende offertes
vacuüm-vriesdrogen
ondersteuning bij calamiteiten
24 uur bereikbaar bij brand- en
waterschade: 00 32-4 520134 71
Kempenlaan 20
2300 Turnhout (Antwerpen)
Telefoon: (0032) 014-552948
E-mail: restauratie.atelier@belgacom.net
Deskundige en discrete specialisten
in traditionele en digitale archivering
bij instellingen en bedrijven.
Ook voor specifieke training
van archiefpersoneel.
Aietta Jacobsstraat 28 - Waalwijk
Telefoon 0416 - 34 89 80 - www.voorzee.nl
ré .life
CONDITIERAPPORTEN
EN GEBRUIK VAN
DATABASES OP MAAT
literatuur
27
BEZOEK ONZE WEBSITE
www.artconservation.nl
...BEDANKT
DIGITALISEREN VAN
COLLECTIES
TEKENINGEN
PRENTEN
BOEKEN
GROOT FORMATEN
INLIJSTEN VAN
[WERPEN
rrCT/t/l/l/lTir O fnilICCBtfCDIhin 1//IIU iZ/IAfCTI/n
RESTAURATIE CONSERVERING VAN KUNSTVOORWERPEN
documentbehandeling, training en service
E-MAIL INFO@ARTCONSERVATION.NL
WEBSITE www.artconservation.nl
K.v.K. ROTTERDAM 190851
DIGITALISEREN
VOOR INTERNET
ADVISEREN
EN RAPPORTEREN
KON. WILHELMINAHAVEN ZZ191
3134 KG VLAARDINGEN
TELEFOON 0031 [0]10 23402 91
06 539 468 40
06 514048 48
TELEFAX 0031 [0]10 46 034 37
Uitgeverij Verloren, Hilversum, 2001
ISBN 90-6550-657-8, 299 blz., 23,00
In 2001 verscheen het vierde jaarboek
voor Middeleeuwse Geschiedenis, uitgegeven
onder auspiciën van de Stichting
Bevordering Middeleeuwse Studies. De
redactie wil met dit jaarboek voor
Middeleeuwse Geschiedenis een boven-regio-
naal forum bieden voor bijdragen over de
geschiedenis van de Nederlanden. De
nadruk ligt in de inmiddels verschenen
jaarboeken op artikelen op het terrein van
de politieke, institutionele of sociaal-econo
mische geschiedenis, maar er is ook ruimte
voor rechtshistorie.
In het vierde Jaarboek zijn negen artikelen
opgenomen over zeer uiteenlopende onder
werpen. G.H.A. Venner gaat in zijn artikel
in op het zegel van Fiorbert, bisschop van
Maastricht van 727-736/738. Dit zegel werd
in 1984 aangetroffen in de reliekschrijn van
de heilige Landoald in Sint-Baafskathedraal
in Gent. Na een korte schets van het leven
van deze heilige en de heiligverklaring door
bisschop Fiorbert gaat Venner in op de
vraag of het zegel van Flobert uit de achtste
eeuw stamt en daarmee het oudst bekende
bisschoppelijke zegel in West-Europa is. In
een boeiend betoog toont hij als een detec
tive aan dat het zegel echter pas na 1050
ontstaan kan zijn. Het is een vervalsing.
Ook in het artikel van M. Carasso-Kok,
Cunera van Rhenen tussen legende en werke
lijkheid, staat een heilige centaal. Cunera
was volgens Passio Sanctae Cunera een van
de maagden uit het gevolg van de heilige
Ursula die het bloedbad bij Keulen overleef
de en door een koning meegenomen werd
naar zijn hof in Rhenen, waar zij later
gewurgd werd door de koningin. Carasso-
Kok gaat in op de historische gebeurtenis
sen die ten grondslag gelegen kunnen heb
ben aan dit verhaal. Van heel andere aard is
het artikel van V. Lambert, Methodologische
beschouwingen bij het onderzoek naar de con
cepten 'natie', nationalisme' en 'nationale
identiteit' in de Middeleeuwen. In dit artikel
presenteert ze een methode om op basis
van sociologische concepten en het gebruik
van primaire bronnen de aanwezigheid van
concepten als 'natie' en 'nationalisme' in de
Middeleeuwen te onderzoeken.
Meerdere artikelen in de bundel hebben
een relatie met het onderwerp stad of stede
lijke instellingen. C.M. Cappon en H. van
Engen gaan in Stad door stadsrecht? in op de
stadsrechten van de steden Goedereede,
Brielle, Geervliet en Brouwershaven.
Uitgaande van de vraag wat de betekenis is
geweest van de stadsrechtverleningen voor
deze nederzettingen analyseren Cappon en
Van Engen de inhoud van de verschillende
stadsrechten en de manier waarop ze ver
leend zijn. Zij concluderen dat de betekenis
van de stadsrechtverlening vooral gelegen is
in de erkenning van de bijzondere juridische
status, niet in de verheffing tot een stad.
De vestiging van semi-religieuze gemeen
schappen in de stad leper is het onderwerp
van het artikel van W. Simons en P. Trio,
Begijnen, begarden en tertiarissen in het middel
eeuwse leper. Onderzoek naar dit onderwerp
wordt bemoeilijkt omdat het Stadsarchief
van leper in 1914 vernietigd is. De auteurs
schetsen de vestiging en ontwikkeling van
de verschillende begijnen en begardenge-
meenschappen in de stad. Aansluitend
plaatsen zij de ontwikkelingen in leper in
een bredere context door deze te vergelijken
met de ontwikkelingen in andere Vlaamse
steden. Aan de stad Brugge zijn twee artike
len gewijd. P. Stabel beschrijft in De gewenste
vreemdeling de Italiaanse kooplieden en de
stedelijke maatschappij in het laat-middel-
eeuwse Brugge. Hij benoemt diverse factoren
die de integratie van deze kooplieden heb
ben bepaald. Het andere (Duitstalige) artikel
is van A. Greve, Die bedeutung der Briigger
Hosteliers fiir hansische Kaufieute im 14. und
IS. jahrhundert. Een ander aspect van handel
komt aan de orde in het artikel van J.
Westrate, Laat veertiende-eeuwse Gelderse tolre-
keningen. Westrate bespreekt hierin het
gebruik van tolrekeningen bij het onderzoek
naar de handel tussen de Noordelijke Neder
landen het Duitse achterland.
Als voorbeeld geeft hij de handel in
Rijnwijn, verreweg het belangrijkste van de
stroomafwaarts vervoerde producten.
Mijn favoriete artikel in deze bundel is toch
wel het artikel van J.A. Mol, Friese krijgers en
de kruistochten. Uitgangspunt van dit artikel
zijn de vermeldingen van Friezen als zeer
gewaardeerde krijgers in diverse kruistocht
bronnen. Mol vraagt zich af wie die Friese
kruisvaarders waren, hoeveel het er waren
en wat die waardevolle bijdrage van de
Friezen op militair terrein dan wel geweest
kan zijn. Hierbij behandelt hij ook de
wapenrusting van de Friezen en dan met
name de bijzondere lans. Deze is langer dan
gebruikelijk en onderaan de lans zit een ver
breding. Aan de hand van meerdere afbeel
dingen geeft hij een verklaring: de lans
werd niet alleen gebruikt als wapen om mee
te steken, maar ook als polsstok om mee
over sloten te kunnen springen!
De afwisselendheid van onderwerpen en het
gedegen onderzoek dat aan de verschillende
artikelen ten grondslag ligt maakt dit
Jaarboek heel waardevol. Ik hoop dat deze
artikelen niet alleen gelezen zullen worden
door de 'specialisten', maar ook door onder
wijzers, educatief medewerkers etc. Want
niets lijkt me mooier dan een project 'archief
in de klas' over de handel over de Gelderse
rivieren, een project over middeleeuwse ste
den of een website over Friese krijgers!
Erika Hokke
Maandblad van de vereniging voor documen
taire informatievoorziening en administratie
ve organisatie (SOD).
Jaargang 56, april 2002, nr. 4
Vakbekwaamheid in beeld.
Th. Laeven introduceert de DIVA-competen-
tieprofielen. Gebruik en achtergronden van
de site.
Competentiemanagement, een hype?
Drs. J. Jonkers volgde de presentatie van de
website www.divaprofielen.nl en vroeg een
aantal vakgenoten om de site te bezoeken.
Kanttekeningen bij de DIVA-profielen.
Mevrouw A. Weijers-de Ruiter bezocht de
website www.divaprofielen.nl en zocht daar
een profiel voor de functie van een coördi
nator DIV.
Het heft in eigen hand.
Mr. K.A.M. Duijvelaar over onder welke con
dities de elektronische gemeente beter en
sneller kan worden ontwikkeld.
Vastgoedinformatievoorziening. Keuzes en
besluitvorming. Slotartikel in de reeks van de
hand van R.W. de Groot Rl over een integrale
visie op de vastgoedinformatievoorziening.
Post-HBO opleiding FM.
A.W. Plat woonde de diploma-uitreiking bij
van IFMEC post-HBO Facilitair Management.
Interactieve SOD-studiedagen.
Mr. K.A.M. Duijvelaar woonde de studiedagen
bij en doet verslag over de inleidingen, over
de discussies en vanuit de wandelgangen.
Nieuwe vakgenoten!
Het opleidingscentrum van de SOD bericht
over de eerste groep SOD-i gediplomeer
den via Mailprofs.
Nieuwe docenten bij het SOD-opleidings-
centrum.
Aandacht wordt besteed aan de opleiding
die de nieuwe docenten van de SOD krij
gen. Het opleidingscentrum heeft voortdu
rend nieuwe docenten nodig.
archievenblad
