Archief
De groep studenten die dit jaar is begon
nen, is heel divers van herkomst, achter
grond en leeftijd, maar hun doelen zijn
allemaal dezelfde en ze opereren als een
echt team. Teamfeeling noemt Singh het.
"Did Muridan tell you about our system
of cooking?" De studenten wonen bij
elkaar en delen behalve de huishoudelijke
zorg ook de kosten, want de financiële
toelage is geen vetpot: de kookkosten
worden gedeeld en zelfs boeken worden
gezamenlijk gekocht.
'De kamer Amsterdam kreeg de
Weltevreden i.p.v. de Duinhof en Zeeland
alleen de Domburg omdat de Nieuwer-
kerk van Malabar noch een ander schip
van die kamer kwam opdagen.' Kom er
maar om als je nog maar koud drie weken
geleden voor het eerst kennismaakte met
de taal. 'Weltevreden' wordt door een stu
dent geïnterpreteerd als een plaats bij
Batavia. Ook in Zuid-Afrika schijnt er een
plaats met die naam te bestaan. "En in
Suriname," vult een Surinaamse studente
aan. In de tekst gaat het echter om een
schip en niet om een plaatsnaam. Er ont
staat grote verwarring over de betekenis
van de zin: welk schip kwam nu waarvan
daan en welk wel en welk niet? Widjojo
raakt de draad kwijt. "You look as if it is
totally dark," merkt Hugo s'Jacob op.
Later legt Widjojo uit dat hij de les
gewoon niet goed heeft voorbereid
omdat hij de avond ervoor te verdiept
was in een boek dat hij voor morgen
moet voorbereiden. Het is niet zozeer de
taal waar hij moeite mee heeft, als antro
poloog is hij gewend zich snel een vreem
de taal eigen te maken. Misschien dat de
materie verder van hem af staat. Er is in
de groep nog een andere antropoloog uit
Taiwan, alle anderen zijn historici. Op de
vraag of hij voor een beter begrip van zijn
land zo ver terug moest in de tijd, ver
schijnt er een spoor van twijfel op zijn
gezicht: "That's a good question." Hij
weet het antwoord ook nog niet.
Het wordt drukker in de studiezaal.
Ergens aan de andere kant van de zaal zit
een groep mensen te vergaderen. Iemand
roept: "Wanneer was de slag bij
Nieuwpoort?" Om 14.00 uur komt de
twaalfde student binnen: "I am extra late
today." Het klinkt nauwelijks als een ver
ontschuldiging. Tegen het einde van de
les worden de studenten moe, sommigen
beginnen te gapen, de concentratie ver
mindert. 'Men had verzuimd het gat van
de vuilnisbras, gevolg van het plaatsen
van de kombuizen tussendeks, op tijd te
stoppen en het schip had daardoor zes
voet water in het ruim gekregen.' In het
origineel heet het 'een onvermijdelijk
gevolg van het plaatsen der kombuizen
tussendeks'. Een tussendek werd ook wel
'koedek' genoemd. Op schepen die vanuit
Azië naar Nederland terugkeerden wer
den vaak extra tussendekken ingebouwd,
omdat ze op de terugreis meer lading te
vervoeren hadden dan op de heenreis; die
extra tussendekken waren de 'toedek
ken'. Voor het woord 'vuilnisbras' moet
de VOC-glossary erop nageslagen worden.
'Bras' blijkt twee betekenissen te hebben:
'gedorste en gepelde rijst' en 'rommel'.
Iemand vraagt wat al die krullen in de ori
ginele tekst betekenen. "Just to make it
look nice," zegt s'Jacob en hij maakt daar
bij wilde armgebaren alsof hij de krullen
uitbeeldt. "So there is no meaning in it?"
s'Jacob leeft zich helemaal in de tekst in:
"Everything is in disorder!" Daarom is de
VOC ten onder gegaan in 1796. "Terrible
people, those Dutch. Nothing works, no
ships, no trains, everything is chaos! And
than they think they have to celebrate
400 years VOC!" Er wordt hartelijk om
deze uitbarsting gelachen. In de achttien
de eeuw kreeg de VOC met problemen te
kampen, zoals slechte equipage van de
schepen en gebrek aan personeel. Daar
door gingen er toen veel meer schepen
verloren dan in de eeuw daarvoor. Veel
scheepslieden waren onervaren, in de
Nederlanden ging de VOC zelfs langs
weeshuizen om personeel te ronselen.
Wat mist Andjana Singh het meest in
Nederland? "Going to the church!" Van
huis uit is Singh Hindoe, maar ze had ver
wacht dat ze "in this land of Christianity"
toch makkelijk een kerk zou vinden waar
ze zich regelmatig vijf of tien minuten
kon terugtrekken. "But all churches,
catholic or protestant, are locked!" Elke
dag, op alle tijdstippen! Het onbegrip
straalt van haar af. Dat zal haar enige
slechte herinnering aan Nederland zijn,
want al het andere ervaart ze als zeer posi
tief. De interactie met de docenten is voor
Singh een eye-opener, in India is de
afstand tussen studenten en docenten
veel groter. Sinds ze in Nederland is, ziet
ze meer onderzoeksmogelijkheden dan ze
ooit had gedacht: in de inventarissen, in
de documenten zelf en door het contact
met docenten. Er is wat dat betreft na drie
weken al een wereld voor haar openge
gaan. Singh lijkt hiermee de verpersoon
lijking van het motto van TANAP: From a
sea of information comes an ocean of
possibilities.
I 29
ADLIB Information Systems Postbus 1436 3600 BK Maarssen
Telefoon +31 (0)30 - 241 18 85 Fax +31 (0)30 - 241 25 68
E-mail sales@nl.adlibsoft.com www.adlibsoft.com
adl/b
ADLIB Archief is de software voor professioneel
Archief Management Digitale Media Uitgebreide
functionaliteit Geïntegreerde imaging Eenvoudig
in gebruik Klaar voor het Internet Intranet. ADLIB
Internet Server module Thesaurusmanagement
(Unesco) Krachtige zoekmogelijkheden. Booleaans,
rechts/links truncatie, zoeken via thesaurus en
indexen Validatielijsten voor accurate data invoer
Export wizard. XML, data uitwisseling, EAD Koppelen
naar documenten zoals Word, Excel, Internet pagina's
en PDF Internationale standaarden. ISAD (G), ISAAR
(CPF) Uiterlijk individueel aanpasbaar j Meertalig
Toolkit. ODBC compatible te koppelen aan ADLIB
Museum en ADLIB Bibliotheek
Vuilnisbras
An ocean of possibilities
april 2002
Met dank aan Hugo s'Jacob, dr. H.E. Niemeijer,
drs. Muridan S. Widjojo en Anjana Singh.
Bronnen
Henk van Renssen, 'Historie in silver ende
bevingen', de Volkskrant, januari 2001
Dirk van Delft, 'lek schijf in Uwen Godt',
NRCHandelsblad, zaterdag 27 januari 2001
Bruijn, J.R., F.S. Gaastra and I. Schöffer,
Dutch-Asiatic Shipping in the i/th and 18th
centuries, vol. II, Outward-bound voyages
from the Netherlands to Asia and the Cape
(1595-1794), (RGP 166), Den Haag 1979
Coolhaas, W.Ph., et al., Generale Missiven
van Gouverneurs-Generaal en Raden aan
Heren XVII der VOC, dl. XI, 3743-3750,
(RGP 232), Den Haag 1997
Nicoline J. Ekama van Dorsten, 'Gereedschap
voor het echte werk. VOC-programma's krij
gen handen en voeten', Archievenblad, april
1999, p. 32/33
'Toward A New Age of Partnership TANAP, A
Dutch-Asian-South African Heritage Project'
(brochure), Leiden
www.voc2002.nl
www.tanap.net
www.voc-kenniscentrum.nl
Noten
1 ARA, Koloniaal Archief 2576, VOC 2684, fol. 197-590.
2 In landen als India en Sri Lanka heeft het tropische
klimaat de archieven dusdanig aangetast, dat het
programma zich vooral richt op conserveren en op
microverfilming. In Zuid-Afrika en Indonesië is de
materiële staat van de archieven beter en concen
treert men zich op het maken van betere toegangen.
In het Rijksarchief in Nederland is een team van
mensen aangetrokken om de documenten meer
gedetailleerd te beschrijven.
3 Leonard Blussé in de Volkskrant, januari 2001.
4 www.tanap.net.
5 de Volkskrant, januari 2001.
6 Archievenblad 1999.
7 de Volkskrant, januari 2001.
Marijke de Bruijne is werkzaam bij het Streekarchief
Regio Eindhoven.
archievenblad I
