Digitalisering van elk denkbaar origineel
Restauratie-Atelier
Helmond B.V.
PICTURA IMAGINIS
glasd sfi
Als de kwaliteit belangrijk is,
is het verschil snel duidelijk.
Onze medewerkers (verspreid over heel het land)
hebben een gedegen vakopleiding, jarenlange
ervaring in het vakgebied en zijn daardoor op elke
plaats binnen uw informatievoorziening direct
inzetbaar.
Ons dienstenpakket omvat onder meer:
detachering consultancy
interim-management advisering
inventarisatie inhaal-operaties
automatisering complete projecten
werving en selectie
Onze consultanten voorzien u graag van een
passend advies ter optimalisering van uw
informatievoorziening c.q. interne organisatie.
Bel voor informatie
of een vrijblijvend gesprek:
BuroDenBoer
voor restauratie en conservering van
papier, leer en perkament
boeken in leer en perkament
charters en zegels
prenten en tekeningen
kaarten en affiches
massaconservering
vrijblijvende offertes
vacuüm-vriesdrogen
ondersteuning bij calamiteiten
24 uur bereikbaar bij brand- en waterschade
06-575.896.31
Panovenweq 40. 5708 HR HELMOND (NL)
Tel: 0492 - 55.39.90 Fax: 0492 - 55.24.42
E-mail: inforestauratie-atelierhelmond.nl
Internet: www.restauratie-atelierhelmond.nl
de hoefsmid 13-1851 PZ Heiloo - tel: 072 53 20 444 - fax: 072 53 20 400 - e-mail: info@pictura-imaginis.com
digitaal procédé
database als vervanging van de ladenkast
advisering, implementatie en trajectbegeleiding
publicatieprojecten (internet, drukwerk)
database toepassingen
de praktijk
de eerste plaats toegang moet hebben tot
het erfgoed van zijn eigen familie of tot
dat van groepen of organisaties waarmee
hij of zij zich verbonden voelt. Maar in
ideële zin gaat het niet om exclusieve
rechten. Zo hebben grote vakverenigin
gen als het FNV en CNV hun erfgoed
ondergebracht in het internationaal
Instituut voor Sociale Geschiedenis.
Want hoe groot zij ook zijn, zij beschik
ken zelf niet over de mogelijkheden om
het aan hun leden en andere belangstel
lenden ter beschikking te stellen. Veel
plaatselijke afdelingen daarentegen heb
ben zich met succes tot gemeentearchie
ven gewend. Daarnaast staat, in het
kader van de migratiegeschiedenis, het
voorbeeld van het Moluks Historisch
Museum, een categoriale instelling,
opgericht voor het veiligstellen van het
erfgoed van een specifieke groep migran
ten, die in een korte, helder omschreven
periode naar Nederland is gekomen. In al
deze gevallen spelen affiniteit van eige
naars en beheerders van het oorspronke
lijk erfgoed en toegankelijkheid voor de
belangrijkste doelgroepen van dit
moment de doorslaggevende rol. De keu
zes die betrokkenen in goed overleg in de
praktijk maken op basis van deze criteria,
zijn in zekere zin van ondergeschikt
belang. Zolang de harde materiële en
financiële voorwaarden maar niet uit het
oog worden verloren. Dat zijn we aan dit
unieke materiaal verplicht.
Het woord 'samenwerking' is gevallen.
Dit slaat niet alleen op de samenwerking
tussen eigenaars van erfgoed en beheren
de instellingen, maar ook op de instellin
gen onderling. Het gaat er immers om
hoe het potentieel geïnteresseerde
publiek het beste kan worden bereikt. Ik
concentreer mij hier op de ontsluiting
van het materiaal, omdat het erfgoed
van migranten in dit opzicht bijzondere
eisen stelt. Dat komt, omdat het in veel
gevallen in een niet-Nederlandse of zelfs
niet-Europese taal is gesteld. Zeker in
deze tijd compliceert dat de mogelijkhe
den tot digitale weergave; denk aan het
via internet beschikbaar stellen van
inventarissen of full text search-program-
ma's. Dit zal de doorsnee-archivaris en
documentalist al bij voorbaat hoofdbre
kens bezorgen. In instellingen met veel
van dit soort documenten zijn daarvoor
op permanente basis voorzieningen
nodig. In veel gevallen zal samenwerking
met anderen uitkomst bieden. Dan is er
nog het vraagstuk van de vertalingen.
Het erfgoed waarover we hier spreken,
mag immers niet gesloten blijven voor
bezoekers die de gebruikte talen niet
machtig zijn. Dat geldt in toenemende
mate voor de nakomelingen van eerste-
generatie-migranten, maar natuurlijk
ook voor alle andere Nederlanders. Dit is
geen pleidooi - trouwens, wie zou dat
betalen? - voor integrale vertalingen, wel
voor een grotere toegankelijkheid dan
alleen via de oorspronkelijk gebezigde
taal. Dan valt bijvoorbeeld te denken aan
het inschakelen van gidsen.
Tot slot enkele opmerkingen over
een plan van aanpak, dat onvermijdelijk
subjectief is. Allereerst ben ik een migra
tiehistoricus, geen archivaris. Ten tweede
ben ik, hoewel immigrant uit Limburg in
Holland, een autochtoon. Iemand die
niet alleen de Nederlandse maatschappij
en cultuur ziet als de uitkomst van een
proces waarin immigratie al eeuwen een
rol speelt. Ik ben ook geneigd de positie
ve kanten daarvan te benadrukken.
Welke aanpak we ook kiezen, drie soor
ten mensen - niet noodzakelijkerwijs drie
groepen, want zulke duidelijke eenheden
tekenen zich niet af - zullen moeten
samenwerken, zowel plaatselijk, lande
lijk als internationaal. In willekeurige
volgorde zijn dat de nieuwkomers en
hun nakomelingen, de migratiehistorici
en de verzamelende instellingen. Op
eerstgenoemden, de eigenaars en beheer
ders van het erfgoed, rust de verplichting
ervoor te zorgen dat hun spullen op de
lange duur bewaard blijven en voor
andere geïnteresseerden beschikbaar
komen. De migratiehistorici, in onder
ling en dus openbaar toegankelijk debat,
moeten nadenken over de vragen die de
moeite van het stellen waard zijn. Die
vragen zijn namelijk richtinggevend
voor wat er verzameld wordt en attende
ren op soorten informatie die de moeite
waard zijn, naast wat evident is. De
instellingen ten slotte moeten zich
bezinnen op hun eigen verantwoorde
lijkheden en mogelijkheden op dit
gebied, zowel wat het materiaal als het
publiek betreft. Van deze plaats af zijn
geen algemene richtlijnen te geven. Of
het plaatselijk, het landelijk of juist het
internationale niveau de beste resultaten
voor alle betrokkenen oplevert, zal per
geval verschillen. Dat onderling overleg
nodig is, lijkt me zonneklaar. Wat op
korte termijn gedaan moet worden, is
een breed opgezette landelijke inventari
satie van de verschillende wijzen van
aanpak.
We mogen echter niet vergeten dat ook
anderen volop met dit soort vragen bezig
zijn. In ons land betreft dat voornamelijk
de musea, met name de historische, maar
ook veel collega's in het buitenland zijn
actief op dit terrein. Zonder het aantal
overlegsituaties waar we allemaal bij
voortduren onder dreigen te bezwijken
nog te willen uitbreiden, moeten we toch
een open oog blijven houden voor wat er
in de ons omringende landen speelt. Als
migratiehistorici onderhouden wij inten
sieve contacten met collega's in met
name Duitsland, België, Frankrijk,
Engeland en de Verenigde Staten. Die
leren ons vooral dat we ervoor moeten
waken het wiel steeds opnieuw uit te vin
den. Toch is het ook weer niet zo dat er
kant-en-klare modellen liggen te wach
ten, die we alleen maar hoeven te kopië
ren. Ieder land en iedere nationale cul
tuur moet een eigen manier vinden om
het multiculturele ideaal naderbij te
brengen. Maar het kan, zoals gezegd,
geen kwaad eens buiten de deur te kij
ken.
23
giasdia boek prent- aquare
affiche schilderij gravure
handschriften postzegel -Jai
verzameling glasnecj^^^j"
glasdia b'
3D objer Jm, W *9
schilder', 1
verzarr W
Jan van Renesseweg 4
Postbus 37, 4325 ZG Renesse
tel.: 0111 -462024 fax.: 0111 -461922
http://www.bdb.nl - E-mail: info@bdb.nl
DIGITALISERING VAN BEELDARCHIEVEN BV
Het zoeken, tevoorschijn halen en bekijken van beelden of
teksten in archieven is vaak een tijdrovende operatie.
We willen snel en doeltreffend over de gevraagde informatie
beschikken en dan ook nog het liefst vanaf de plek waar het ons
het beste uitkomt. Wij van Pictura Imaginis hebben een digitaal
procédé ontwikkeld waardoor dat mogelijk wordt.
Een modern geconserveerd archief is een kostbaar bezit.
Niet alleen voor diegenen die er dagelijkse verantwoordelijk
heid voor dragen. Veel verschillende doelgroepen moeten er
óók hun voordeel mee kunnen doen. De door Pictura Imaginis
vervaardigde database van ieder gedigitaliseerd archief ver
hoogt de toegankelijkheid voor alle gebruikers enorm.
Zoeken is eenvoudiger, gaat veel sneller en het oproepen van
gevonden informatie is opeens een peulenschil.
Digitale beelden ziet u 4x groter in topkwaliteit op uw scherm
dan het origineel.
Uitgangspunten voor een plan van aanpak
Jan Lucassen is werkzaam bij het Internationaal
Instituut voor Sociale Geschiedenis (MSG).
Dit is de verkorte versie van een lezing die Jan
Lucassen hield op 11 oktober 2001 op de conferentie
'Een erfenis voor de toekomst. Archieven en het cul
tuurgoed van migranten', georganiseerd door DIVA en
het Centrum voor de Geschiedenis van Migranten
(CGM). Zie voor de volledige versie de website van
DIVA, www.divakoepel.nl. onder 'informatie'.
april 2002
archievenblad
